یزدفردا

به مناسبت گرامیداشت هفته میراث فرهنگی، نه باغ ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو با عنوان باغ ایرانی در نمایشگاهی واقع در عمارت بادگیر باغ دولت آباد یزد به دو زبان فارسی و انگلیسی معرفی می شوند.

به گزارش روابط عمومی، امور فرهنگی و اجتماعی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد سرپرست پایگاه جهانی باغ های تاریخی استان یزد در این خصوص گفت: در ایران نه باغ با عنوان باغ های ایرانی که در برگیرنده همه لایه‌های هویت ایرانی است، در سال دو هزار و یازده میلادی با شماره یکهزار و سیصد و هفتاد و دو در فهرست میراث جهانی سازمان یونسکو ثبت شد که در این نمایشگاه سعی کرده ایم به معرفی آنها بپردازیم.

علی اصغر صمدیانی عنوان کرد: باغ ایرانی یکی از کهن‌ترین مظاهر هنر ایرانی است که طی قریب به پنجاه قرن با تداومی شگفت‌انگیز اندیشه و آهنگ زندگی ساکنین سرزمین پهناوری را متبلور ساخته است. نظم، قاعده و قوانینی که باغ‌های ایرانی را شکل می‌دهد، چیزی نیست جز تعبیری از نظام کیهانی، خصوصاً زمانی‌که این نظم با توجهی انتزاعی به عالم هستی انطباق می‌یابد. همخوانی تصویر و تصور، راز آفرینش این اثر هنری است. شاید در کمتر اثر هنری بتوان رابطه انسان و جهان هستی را چنین ملموس و هیجان انگیز بیان نمود.

وی در ادامه افزود: شکل باغ در ایران از دیرباز تاکنون با چگونگی آب ‌و هوا و میزان آب تناسب تمام داشته ‌است. گاه برای ایجاد باغ در زمینی مناسب از نقاط دوردست به وسیله قنات آب به دست می‌آورده‌اند ودر جدول‌ها و جوی‌های منظم به باغ می‌رسانده‌اند. در واقع اهمیت آب در باغ‌های ایرانی بیش از هر عامل دیگری است و طرح باغ‌ها  که به صورت تقریباً یکنواخت و همانند در بیشتر شهرهای ایران دیده می‌شود، متناسب و تابع این نیاز است. جدول‌بندی و جوی‌سازی منظم باغ‌های ما خود دلیل جلوگیری از هدر رفتن آب است. این طرح‌ها اکثراً به شکل مستطیل و دارای دو خیابان اصلی می‌باشد و برای آبیاری سایر قسمت‌ها جوی‌های آب در وسط یا طرفین این خیابان ‌ها ساخته می‌شود.

سرپرست پایگاه جهانی باغ های تاریخی استان یزد اظهار داشت: اصلی‌ترین عمارت باغ "عمارت هشتی" یا "عمارت هشت" نام دارد که در انتهای محور اصلی باغ و متصل به دیوار جنوبی است. این عمارت کوشک اصلی باغ دولت‌آباد محسوب می‌شود و به سبب وجود بادگیر مرتفع آن (30متر و 80 سانتی‌متر) شهرت خاصی دارد که محل برگزاری نمایشگاه نیز می باشد.

صمدیانی خاطرنشان ساخت: در عمارت هشت سه درب ارسی وجود دارد که یکی از آنها رو به باغ و درب های دیگر در دو طرف عمارت قرار گرفته اند. دربی که رو به باغ قرار گرفته در دهه پنجاه هجری شمسی ساخته شده است، یکی از درب های دو طرف عمارت نیز در سال هفتاد و هشت ساخته و در نمای بنا قرار گرفته است و درب دیگر هم اکنون به صورت قرینه با درب دیگر در حال بازسازی است.

این مقام مسئول تصریح کرد: عملیات بازسازی درب عمارت هشت با هزینه ای بالغ بر ششصد میلیون ریال از سوی متولی باغ در حال انجام است.

وی در پایان یادآور شد: هنر گره چینی هنری زیبا و اصیل است که به دلیل زحمت زیاد هزینه زیادی هم در بر دارد و می‌توان نمونه‌های این هنر را که بر روی چوب انجام گرفته در اماکن متبرکه مانند آستان قدس رضوی و یا حرم شاه‌عبدالعظیم مشاهده نمود. روش تولید گره چینی به این صورت است که ابتدا طراحی و رسم گره مورد نظر براساس اندازه کار انجام می‌شود سپس از روی قسمت‌های مورد نیاز گره رسم شده الگو یا قالب برداشته و در اندازه مورد نظر ساخته می‌شود. گره ها اتصالات کوچکی از چوب هستند که به صورت زبانه ای به یکدیگر قفل می شوند و از هیچگونه چسب و میخی در اتصال آنها استفاده نمی شود. نقشهای زیبای ایجاد شده هرچه ظریفتر باشند، از نظر هنری ارزش بیشتری دارند. در پایان کار گره ها کنار هم چیده شده و اتصال‌های ساخته شده با هم درگیر می شوند و سپس شیشه های رنگی برش خورده در کار استفاده می شود که زیبایی خاصی به کار می بخشد.

گفتنی است باغ های پاسارگاد و ارم در شیراز، فین در کاشان، چهلستون در اصفهان، عباس‌آباد در بهشهر، شازده ماهان در کرمان، دولت‌آباد یزد، پهلوانپور مهریز و اکبریه در بیرجند که معرف الگوی اصیل باغ ایرانی در دوره ‌ها و اقلیم‌های مختلف هستند، در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است. در حال حاضر دو باغ تاریخی دولت‌آباد یزد و پهلوانپور مهریز تنها آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی در استان یزد می‌باشند.