یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلی
امامان جمعه همانند ديگران بايد قانونگرا باشند
رضا سلطان زاده
مدیر مسئول هفته نامه آيينه يزد
برگزاري مراسم عبادي - سياسي نمازجمعه عظمت و ابهت خاص خود را دارد در هر شهر و منطقه و روستا مسلمانان و علاقه مندان با ديده احترام به اين مهم مي‌نگرند هنگام ايراد خطبه‌ها، سخنان امام جمعه را مي‌شنوند، از مواعظ و پندهاي ارائه شده بهره مي‌برند و علاوه بر مخاطبان، عده‌اي از جهانيان و سياستمداران درباره اظهارات ائمه جمعه تهران و يا بعضي از مراكز استان‌ها تجزيه و تحليل خاص خود را دارند و پيرامون گفته‌ها نظرياتي ابراز مي‌دارند.
بسياري از مردم مومن دارالعباده از ده‌هاي قبل از پيروزي انقلاب اسلامي به برگزاري نماز جمعه اهميت مي‌دادند. مرحوم حجت الاسلام والمسلمين سيدعلي‌محمد وزيري روحاني اديب، سخنور، خوش‌سليقه، خوش‌خلق، موسس و بنيانگذار كنابخانه معظم وزيري يزد وابسته به آستان قدس رضوي عليه آلاف التحيه و الثنا و احيا كننده مسجد جامع كبير يزد با اقدامات ارزشمند خود و همراهانش شكوه خاص و ويژه‌اي به برگزاري نماز جمعه يزد دادند.
نويسنده اين سطور حدود 60 سال پيش كتاب «صرف مير» و بخشي از جامع المقدمات را نزد مرحوم حجت الاسلام والمسلمين حاج شيخ عبدالحسين عجمين روحاني وارسته، خوش نام، ساده زيست و مورد احترام علما و اكثريت ساكنان محلات يوزداران و فهادان يزد فرا مي‌گرفت.
در حالي كه سيزده، چهارده سال بيشتر نداشت روزهاي جمعه همراه با آن روحاني جليل القدر و چند نفر ديگر از شاگردان به مسجد جامع يزد مي‌رفتيم. دو سه، ساعت به وقت نماز مانده عده‌اي از ساكنان شهر و مردم روستاهاي يزد مي‌آمدند در اطراف مسجد مي‌نشستند حمد و سوره را نزد اين چند نفر طلبه و شاگرد مي‌خواندند و بعد از آن كه مشخص مي‌شد آيات شريفه حمد و سوره و ديگر اذكار نماز را صحيح مي‌خوانند يكي دو بار هم نزد آن روحاني تلاوت مي‌كردند و در واقع تاييديه مي‌گرفتند.
فيلسوف و عالم جليل القدر مرحوم آيت ا... حاج شيخ جلال‌الدين آيت اللهي در مواقع مختلف از تقوي و پرهيزگاري و عدالت و شرايط امامت ائمه جماعات بحث مي‌نمود و حقير نيز همانند ديگر مستمعان از بيانات رسا و اثرگذار آن بزرگان بهره‌ها مي‌برد. ياد همه آنها به خير و روح بلند شان قرين شادي باد.
در سال‌هاي اخير بارها در نمازهاي جمعه شاهد هستيم بعضي از ائمه جماعات به جاي قاضي محكمه نشسته و حكم ارتداد، طرد، حصر و ممنوع‌التصويري براي افراد صادر مي‌كنند در حالي كه در هيچ دادگاهي محاكمه نشده‌اند و برابر با قانون اساسي اتهامي در مورد آنها ثابت نشده و پرونده‌اي نيز در دادگستري تشكيل نگرديده است يا به شرح و تفسير بعضي از اصول مهم قانون اساسي بنا به نظر و سليقه خويش مي‌پردازند! يا مرگ رييس مملكتي را تبريك و شاد باش مي‌گويند. امام خميني (ره) بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران طي مصاحبه‌اي خواست خود را از تشكيل حكومت اسلامي اين گونه بيان مي‌فرمايد:
»با مثالي تاريخي مفهوم دموكراسي را كه من مي‌فهمم برايتان مي‌گويم: زماني كه علي(ع) جانشين پيامبر و رهبر دولت اسلامي شد و حكومت او از عربستان تا مصر و قسمت اعظم آسيا و حتي اروپا گسترش يافته بود و بر اين كنفدراسيون حكومت مي‌راند، براي او اتفاقي افتاد كه با يك يهودي اختلاف پيدا كند و يهودي از او پيش قاضي شكايت كرد، علي(ع) از طرف قاضي احضار شد. وقتي كه قاضي ديد كه علي(ع) وارد مي‌شود، به حالت احترام از جا برخاست، ولي علي(ع) با عصبانيت به قاضي گفت چرا وقتي كه من وارد مي‌شوم احترام مي‌كني و وقتي آن يهودي آمد احترام نكردي؟ قاضي بايد با طرفين مخاصمه به يك شيوه رفتار كند و بعد علي(ع) حكم محكوميت خويش را قبول مي‌كند. من از شما كه سفرها كرده‌ايد و هر نوع رژيمي و همچنين تاريخ را مي‌شناسيد، مي‌پرسم، مثال بهتري از اين براي بيان دموكراسي سراغ داريد؟»1
نگارنده با رعايت احترام متذكر مي‌گردد. صاحبان تريبون‌هاي رسمي و مقامات عالي اجرايي، قضايي و مقننه بايد به تعاليم اسلام عنايت ويژه داشته باشند.
داستان تاريخي زير تكليف بسياري از گويندگان و گاه به جاي قاضي نشستگان را روشن خواهد كرد.
«ابن عباس مي‌گويد: - مردي از حضرموت، به نام عبدان... خدمت پيامبر گرامي اسلام(ص) عرض كرد:
يا رسول الله! امرء القيس كندي در مجاورت ملك من زميني دارد. او به من تجاوز كرده و قسمتي از زمين مرا ضميمه ملك خود ساخته است. مردم مي‌دانند كه من راست مي‌گويم ولي نظر به موقعيتي كه او دارد، كسي به حرف من گوش نمي‌كند.
پيامبر گرامي اسلام(ص) در اين باره از امرءالقيس تحقيق كرد. وي گفت: نمي‌دانم چه مي‌گويد:
پيامبر وي را به قسم دعوت كرد. عبدان گفت:
او مردي بي بندوبار است و از قسم خوردن باك ندارد.
پيامبر(ص) فرمود: اگر گواه نداري بايد به قسمش احترام كني.
هنگامي كه امرءالقيس برخاست كه قسم ياد كند. اين آيه نازل شد
(عهد خدا را به بهاي اندك نفروشيد، آنچه پيش خدا است اگر بدانيد، براي شما بهتر است، آنچه پيش ما است فاني مي‌شود و آنچه پيش خداست باقي است آنانكه صبر كردند در برابر كارهاي نيكوترشان پاداششان مي‌دهيم. ترجمه آيه 95 و 96 سوره نحل )
امرءالقيس گفت: آري آنچه در دست من است فاني مي‌شود. وي راست مي‌گويد من زمينش را ضميمه ملك خود ساخته‌ام، لكن مقدار آن را نمي‌دانم او هرچه مي‌خواهد از زمين من تصرف كند و درمقابل منافعي كه از زمين برده‌ام هر چه بخواهد به او مي‌دهم به دنبال اين وظيفه شناسي اين آيه نازل شد.(هر زن و مرد با ايماني كه عمل شايسته كند، به او زندگي و در برابر كارهاي نيكوترشان، پاداششان مي‌دهيم.ترجمه آيه 97 سوره نحل) » 2
مردم انتظار دارند مقامات مسئول بيش از ديگران به رعايت قانون و ضابطه پاي بند باشند اگر در 36 سال اخير هم با دقت و عنايت بيشتر قانون رعايت مي‌شد،توصيه‌ها و سفارش‌ها را به ديوار مي‌زدند نه تنها عده‌اي از آقازادگان كه مفسدان اقتصادي هم اين گونه به اختلاس و رانت خواري و سوء استفاده‌هاي كلان آلوده نمي‌شدند. امام خميني(ره) در مواقع مختلف همگان را به رعايت تقوي و اجراي قانون سفارش مي‌فرمودند.
«مملكت ما در سال آينده و در اين سال، در همين سالي كه هستيم مملكتي باشد كه قانون فقط حكم كند. هيچ كس غير قانون حكم نكند و تمام مجري قانون باشند و كسي در حدود غير قانوني عمل نكند و همه در حدود خودشان عمل كنند...
قانوني كه مال همه ملت است و براي تهذيب همه ملت است و براي آرامش خاطر همه ملت است و براي مصالح همه ملت است، اين قانون بايد محترم شمرده بشود. نبايد اگر چنانچه يك قانوني برخلاف نظر من بود من بيايم بيرون و هياهو كنم كه من اين قانون را قبول ندارم، اين قانون خوب قانوني نيست. قانون خوب است، شماها بايد خودتان را تطبيق بدهيد با قانون، نه قانون خودشان را براي شما تطبيق بدهد. اگر قانون بنا باشد كه خودش را تطبيق بدهد به يك گروه، تطبيق بدهد به يك جمعيت، تطبيق بدهد به يك شخص، اين قانون نيست. قانون در رأس واقع شده است و همه افراد هر كشوري بايد خودشان را با آن قانون تطبيق بدهند. اگر قانون برخلاف خودشان هم حكمي كرد، بايد خودشان را در مقابل قانون تسليم كنند، آنوقت است كه كشور، كشور قانون مي‌شود... بزرگترين [سرمايه] تقواست كه قرآن و حديث در آن، آن قدر پافشاري كردند كه انسان متقي باشد، مواظب خودش باشد، كه نبادا با زبانش، با چشمش، با گوشش به مردم ظلم كند.عدالت را اجرا كنيد، عدالت را براي ديگران نخواهيد، خودتان هم بخواهيد. در رفتار عدالت داشته باشيد، در گفتار عدالت داشته باشيد، تشريفات را كم كنيد، و اين ملت را خدمتگزار باشيد...»3
در نامه‌اي علي مطهري به امام جمعه شيراز مي‌نويسد:«با اهداء سلام، در خطبه نماز جمعه در ارتباط با حادثه تلخ سوء قصد به اينجانب در شيراز، گفته‌ايد «اگر كسي حريم ولايت و خبرگان رهبري را شكست آيا بايد انتظار داشته باشد كه ديگران حريم او را نشكنند؟ اگر باد كاشتيد مگر نه اين است كه طوفان درو مي‌كنيد؟» با اين دو جمله از ضاربان اينجانب حمايت و كار آنها را تأييد كرده‌ايد. خوشحالم كه نقش خود در اين حادثه را آشكار نموديد و طبعاً هيئت تحقيق وزارت كشور بايد به شما به عنوان متهم بپردازد. اميدوارم متهم ديگر نيز كه موتورهاي سنگين و گاز فلفل در اختيار آن فرومايگان قرار داده بود مانند شما اقرار و اعتراف كند گرچه براي همگان شناخته شده است.»4
آيت الله علم الهدي پيرامون واقعه شيراز گفت: «افرادي كه با مطهري نماينده مجلس برخورد كردند اراذل و اوباش نبودند بلكه همين مردم ارزشمدار بودند كه وظيفه خود ديدند با يك عنصر غيرارزشي و منحرف برخورد كنند و نيروهاي متدين پاي آرمانهاي خود ايستاده اند. امام جمعه مشهد با اشاره به اينكه نوع برخورد با مطهري صحيح نبوده در عين حال گفت: نبايد مسوولان اعم از رييس جمهور و غيره عليه اين افراد اينچنين واكنش نشان دهند بلكه انتقاد خود را به صورت مطلوب بيان كنند.»5
اما بسياري از روحانيون، فعالان سياسي، حقوقدانان و عموم مردم نظري غير از امامان جمعه مشهد و شيراز دارند از جمله:
استاد اخلاق حجت الاسلام سيد مهدي طباطبايي، در گفتگو با ايران ضمن رد هرگونه توجيه اخلاقي چنين رفتارهايي تاكيد دارد كه«هرگونه سكوت در قبال اين حوادث، در آينده دامن ديگران را نيز خواهد گرفت... نخستين ضرورت مقابله با اين امر تحقيق مسائل تا آنجايي است كه مشخص شود آمر كيست و چه كسي مي‌خواهد راه ابراز عقيده افراد را ببندد. تفكر، تعقل و پاسخگويي اساس دين، اسلام و انقلاب است. مسببين حادثه شيراز و مشابه آن آلت دست افراد ديگري هستند. بايد با تحقيق درست به آن رسيدگي و ريشه درگيري‌ها و اختلاف‌هاي داخل نظام و مردم روشن شود. امروز چون نام مطهري در ذهن مردم نامي شناخته شده است مسأله در ميان مردم پيچيده است. اما اين اتفاقات سابقه دار است و خدا كند همتي براي رفع و دفع اين اتفاقات از كشور وجود داشته باشد.»6
مردم در انتظار پاسخ اين پرسش هستند كه چرا امامان جمعه شيراز و مشهد مقدس عده‌اي خودسر و حمله كننده به علي مطهري را افرادي ارزشمند و نماينده مجلس را كه توسط آن گروه مورد ضرب و شتم و فحاشي قرار گرفته منحرف دانسته دشنام‌دهندگان و حمله‌كنندگان را نيروهاي متدين مي‌دانند كه پاي آرمانهاي خود ايستاده‌اند!! آيا جامعه روحانيت و آحاد مردم بر اين گونه اظهار نظرها و برداشت‌ها و اعمال خلاف قانون صحه مي‌گذارند؟ سفارش به رعايت قانون و امر به تقوي و پرهيزگاري چگونه و با چه بياناتي تعبير و تفسير مي‌شود؟ و با ادامه اين خودسري‌ها آيا سنگ روي سنگ بند خواهد شد؟ چون آسيا به نوبت مي‌گردد فردا نوبت چه كسي خواهد بود؟ نمي‌دانيم !!
مدير مسئول
پي نوشت‌ها:
1- «طليعه انقلاب اسلامي»، مصاحبه امام خميني(ره) در نجف، پاريس و قم، بخش مصاحبه با اوريانا فالاچي خبرنگار و نويسنده ايتاليايي، صفحه 355و356
2- «تفسير مجمع البيان»، امين الاسلام و مفسر بزرگ عالم تشيع شيخ ابوعلي الفضل بن الحسن بن الطبرسي (رحمه‌ا... عليه)، ترجمه فارسي جلد 14،صفحه 46 و 47
3- «صحيفه امام خميني(ره)»، جلد 14، صفحه 229و 414 و 415 و جلد 19، صفحه 377 و 378
4- سايت عصر ايران، 23/12/1393
5- ايرنا، 2/1/94
6- روزنامه ايران، 27/12/93