مهارت تفكر نقادانه

یزدفردا"سرویس اجتماعی "حوادث"پلیس استان یزد : تفكر نقادانه تفكري است كه در جستجوي شواهد، دلايل و مدارك براي يك قضاوت و نتيجه گيري است.

امروزه مهارت تفكر، لازمه زندگي در جهاني است كه هميشه در حال تغيير و تحول است. منظور از مهارتهاي تفكر، مجموعه مهارتهايي است كه بر فرايندهاي ذهني فرد تسلط دارد.

در گذشته اينگونه تصور ميشد كه مهارتهاي تفكر يك استعداد خاص است كه بعضي از افراد داراي اين استعداد و عدهاي فاقد اين استعداد مي باشند؛ استعدادي كه ژنتيك و خداداي است.

امروزه كاملا اين نظريه رد شده است و عقيده بر آن است كه اين مهارتها قابل آموزش و يادگيري هستند و ضرورت دارد فرصتهايي فراهم شود تا افراد بتوانند از سنين پايين اين مهارتها را آموخته و در اثر تمرين و ممارست بر آن مسلط و ماهر شوند.

مهارت تفكر نقادانه

تفكر نقادانه تفكري منطقي است در مورد تصميمي كه قرار است گرفته شود يا كاري كه قرار است انجام شود. مهارت تفكر نقادانه را اينگونه تعريف كرده اند: تفكر نقادانه تفكري است كه در جستجوي شواهد، دلايل و مدارك براي يك قضاوت و نتيجه گيري است.

گاهي اوقات ممكن است افراد به اشتباه متصور شوند كه منظور از نقاد و نقاد بودن يعني انتقاد كردن، عيب جويي كردن و ايراد گرفتن؛ حقيقت آن است كه نقادبودن يعني اينكه هر حرف و صحبتي را بدون تفكر قبول نكنيم بلكه آن گفته را ارزيابي و بررسي كنيم كه آيا درست است يا نه؟

مهارتهاي تفكر نقادانه به شما كمك مي كند تا:

بتوانيد از ميان اطلاعات و پيشنهادهاي فراواني كه به شما مي شود، پيشنهادهاي سالم را از پيشنهادهاي ناسالم تشخيص دهيد.
اطلاعات اساسي براي يك تصميم گيري صحيح را جمع آوري كنيد.
واقعيتها را بيابيد و خود را به حدس و گمان محدود نكنيد..
اعمال و رفتارتان را پيشبيني كنيد. يعني شما با بكار بردن اين توانايي، قبل از آنكه عملي را انجام دهيد مي توانيد در مورد آن و پيامدهاي رفتاري آن توضيح دهيد.
از آسيبهاي رواني و اجتماعي مانند بزهكاري، بي بندو باري، اعتياد، فرار از منزل، فرار از مدرسه، خشونت، بي توجهي به قوانين و مقررات و مشكلات قضايي در امان باشيد.

اصول تفكر نقادانه

به آنچه گفته مي شود يا آنچه از شما درخواست مي شود خوب توجه كنيد

افكار، عقايد احتمالات، اهداف، مفروضات، حقايق، تفاسير و فرضيه هاي ديگران را نيز در نظر بگيريد.

ارزيابي كنيد.

در جستجوي دلايل، مدارك و شواهدي باشيد كه تاييد كننده يا تكذيب كننده افكار، عقايد، احتمالات و...باشد.

سعي كنيد انعطاف پذير باشيد.

از تفكر اگر ...آنگاه ...استفاده كنيد. مثال: اگر از خانه فرار كند آنگاه شب در كجا مي ماند؟ يا در خانه چه كسي مي رفت؟ يا به چه سرنوشتي دچار مي شد؟

بر اساس نتيجه تفكر، بررسي و شواهد و مداركي كه در موقعيت يافته ايد، تصميم بگيريد و اقدام مناسب انجام دهيد.

تفكر نقاد چه چيزي نيست ؟

تفكر نقاد بي احترامي و بي توجهي به بزرگسالان نيست.

تفكر نقاد بدبيني و بي اعتمادي به ديگران نيست.

توجه داشته باشيد كه گاهي اوقات ممكن است روش شما با خواسته ها و انتظارات والدين، دبيران و سايرين هماهنگ نباشد. در اين موارد گفته مي شود اختلاف نظر، ديدگاه يا سليقه وجود دارد. بهترين كاري كه در اين موارد مي توان انجام داد، آن است كه:

از عصبانيت و پرخاش بپرهيزيد.

نجنگيد. شما در ميان مبارزه قرار نداريد.

با لحن مناسب با طرف مقابل تان صحبت كنيد.

با طرف مقابلتان صحبت كنيد و ديدگاه او را هم در نظر بگيريد.

در صورتي كه مشكل همچنان باقي بود از مهارت حل مسئله استفاده كنيد.

تفكر خلاق

منظور از تفكر خلاق، توانايي توليد و خلق اهداف و راه حلها است. در واقع هدف اصلي در مهارت تفكر خلاق آن است كه براي مشكل و موقعيت مورد نظر راه حلهاي متفاوت و متنوعي به دست آيد. زيرا هنگامي كه راه حلها زياد باشند فرد مي تواند بين آنها انتخاب كند و اگر يك را ه حل موثر و مفيد نبود به سراغ راه حل بعدي برود.

كاربرد مهارت تفكر خلاقانه

تفكر خلاق باعث مي شود كه فرد براي مشكلات زندگي خود را ه حلهاي متعدد و متنوع بدست آورد.

تفكر خلاق باعث انعطاف پذيري ذهن شده و مانع از تحجر ذهن مي شود.

تفكر خلاق از درماندگي و نااميدي پيشگيري مي كند.

از اعتياد پيشگيري مي كند، زيرا به فرد ياري مي رساند كه براي برطرف كردن ناراحتي ها و مشكلات خود به راه حلهاي درست متعددي دست يابد.

در مقابل بحرانها و مشكلات دچار نااميدي، درماندگي و استيصال نشده و به فرد احساس تسلط مي دهد و به او كمك مي كند تا با مشكلات به مبارزه بپردازد.

اصول تفكر خلاق

ذهن خود را آزاد بگذاريد.

تا آنجا كه مي توانيد راه حل توليد كنيد.

هيچ نوع قضاوتي را انجام ندهيد.

سعي كنيد تعداد راه حلهايتان زياد باشد. كيفيت را ه حلهايتان مهم نيست.

سعي كنيد با نظرات و ديدگاه هاي مختلف آشنا شويد.