یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلیزمان : 23 Dey 1392 - 23:18
شناسه : 82024
بازدید : 3743
یادداشت "محمدرضا تابش" در روزنامه ایران؛
بایدها و نبایدهای تهیه برنامه ملی جنگل
متن یادداشت دکتر محمدرضا تابش نماینده مردم اردکان و رئیس فراکسیون توسعه پایدار؛منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی در شماره امروز روزنامه ایران بدین شرح است:
بایدها و نبایدهای تهیه برنامه ملی جنگل
با گذشت تنها چند ماه از آغاز به کار دولت جدید و با وجود اولویت‌های جدی سیاست خارجی و اقتصادی در دستورکار دولتمردان، دومین مصوبه دولت درباره جنگل‌های کشور 16 دی‌ماه ابلاغ شد.
در نخستین مصوبه دولت کنونی، نحوه پرداخت خسارت‌های ناشی از اجرای طرح‌های عمومی، عمرانی و توسعه‌ای به جنگل‌ها مشخص شده بود که این در جای خود مهم است؛ اما مصوبه جدید دولت با عنوان «برنامه بهینه‌سازی پایش، حفظ، بهره‌برداری و مدیریت جنگل‌های کشور» به دلیل برخورداری از محورهای گوناگون در سطوح خرد و کلان برنامه‌ریزی و حتی اجرا، بسیار شایسته توجه است.
اهمیت هر یک از محورهای مصوبه، نگارنده را بر آن می‌دارد تا در این مقاله، تنها به یکی از محورهای آن در سطح برنامه‌ریزی کلان، یعنی وظیفه وزارت جهاد کشاورزی برای تهیه برنامه ملی جنگل‌های کشور و ارائه آن به هیأت وزیران ظرف یک‌سال بپردازد.
اگرچه زیربخش جنگل، بطور صریح در بیشتر برنامه‌های توسعه هفت و پنج ساله عمرانی پیش و پس از انقلاب اسلامی در نظر گرفته شده و در برخی از آن‌ها، اهداف میان‌مدتی نیز برای احیا، اصلاح، توسعه و بهره‌برداری بهینه از این منابع اتخاذ شده است، بررسی‌ها نشان می‌دهد که یکی از دلایل اصلی ادامه تخریب جنگل‌های کشور، فقدان یک برنامه ملی جامع‌نگر و طولانی‌مدت برای این زیربخش است.
بـا وجـودی کـه سـابقه پیشـنهاد تهیـه برنامـه ملـی جنـگل
(National Forest Program - NFP) توسط کشورها به فصل یازدهم دستور کار ۲۱ سازمان ملل متحد (Agenda 21) و به حدود بیست سال قبل برمی‌گردد و در این فاصله زمانی هم برخی اقدامات مانند تهیه نقشه راه برنامه ملی جنگل انجام شده است، اما مصوبه اخیر دولت در این باره نشانگر توجه لازم و ویژه هیأت دولت به این موضوع است و این جای تقدیر دارد.
اینک که وزارت جهاد کشاورزی، وظیفه تهیه برنامه ملی جنگل را برعهده گرفته، شایسته است با رعایت دقیق اصول ضروری در تهیه این برنامه، شرایط لازم را برای دستیابی به یک برنامه کارآمد و راهگشا فراهم کند.
آنچه در پیوند با این برنامه بیش از سایر اصول ضروری است، حضور همه گروه‌های ذینفع و علاقه‌مند به موضوع جنگل، در همه
مراحل و بویژه مرحله‌های آغازین تهیه این برنامه است
پیشنهاد دهندگان بین‌المللی تهیه برنامه ملی جنگل معتقدند که این برنامه، تنها به واسطه فرآیند مشارکتی تهیه آن، می‌تواند تا اندازه‌ای شایان توجه، میان سیاستگذاران، برنامه‌ریزان، قانونگذاران، بهره‌‌برداران محلی، صنایع و سازمان‌های مردم‌نهاد در موضوع جنگل، وفاق ملی ایجاد نماید. اطلاق ملی به این برنامه وقتی بیشتر معنا می‌یابد که همه مراحل تهیه آن، بطور کاملاً شفاف و با جزئیات در اختیار افکار عمومی و رسانه‌ها قرار گیرد تا بازتاب آن در قالب نظرات مردم و اصحاب رسانه، غنای این برنامه را سبب شود. پس از مشارکتی بودن فرآیند، طولانی بودن و تکرار شوند‌گی دومین ویژگی ضروری، تهیه یک برنامه ملی جنگل است. اگرچه در مقایسه با تجربه کشور آلمان که برای تهیه این برنامه پنج سال (2003-1999) زمان صرف کرد، مدت زمان تعیین شده یک‌ساله برای تهیه آن، مدت زمان بسیار کوتاهی است که جای بازنگری دارد، اما تعجیل در تهیه برنامه نباید به هیچ وجه در کیفیت آن تأثیر منفی داشته باشد. اصل سوم در تهیه این برنامه، ضرورت استفاده از دیدگاه‌های محلی و استانی از یک سو و بین‌المللی از سوی دیگر در تعامل سازنده با دیدگاه‌های ملی است. بدیهی است تنها در صورتی چرخه لازم برای انتقال دانش و تجربیات هریک از سطوح به همدیگر ایجاد می‌شود که در فرآیند تهیه آن، دیدگاه‌های فروملی (Subnational) و فراملی (supranational) و بین‌المللی (International) در کانون توجه قرار گیرند. کم‌توجهی به اصول پیش‌گفته، منجر به شکل‌گیری مجموعه‌ای خواهد شد که تنها عنوان برنامه ملی را بر پیشانی خود دارد و به سبب بیهودگی و ناکارآمدی، سرنوشتی جز بایگانی‌شدن در اسناد اداری نخواهد داشت. امید است با به کار بستن این اصول، برنامه ملی جنگل جمهوری اسلامی ایران بتواند از کیفیتی برخوردار شود که برای دیگر کشورهای جهان الگویی مناسب باشد. بی‌تردید تهیه یک برنامه موفق و الگو، سختی‌های فراوان به همراه دارد که برای داشتن محیط زیستی شایسته و درخور ایرانیان نسل‌های کنونی و آینده، باید آن‌ها را به جان خرید
مطلب این صفحه را به زبان دلخواه خود ترجمه کنید
