بیشتر وزن بدن انسان از آب تشکیل شده است. وقتی در یک محیط گرم قرار می گیرید، بدن برای خنک کردن خود عمل تعریق را انجام می دهد. وقتی عرق کردن بیش از باشد، خطر کم آبی سلامتی افراد، به خصوص کودکان را تهدید می کند.
کم آبی چیست؟
از دست دادن آب و نمک بدن و کاهش مقدار آنها را کم آبی گویند. برای حفظ عملکرد صحیح خون و سایر مایعات در بدن و نیز برای حفظ فشار خون طبیعی نیاز به آب داریم.
بدن ما علاوه بر مایعات، نیاز به الکترولیت هایی دارد که نمک سدیم از جمله آنهاست که بطور طبیعی در سلول ها ، خون و سایر مایعات بدن وجود دارد.
چگونه مایعات بدن را از دست می دهیم؟
بدن ما از راه های گوناگونی آب خود را از دست می دهد که به شرح زیر است:
- از طریق ادرار
- تهوع یا اسهال
- عرق کردن
- از طریق تنفس و ریه ها
حتی با کاهش یک دهم آب بدن دیگر قادر نخواهیم بود بایستیم و راه برویم.
بیشترین خطر کم آبی ، در کودکان زیر یک سال وجود دارد، زیرا خیلی سریع دچار اسهال می شوند.
چگونه با کم آبی مبارزه کنیم؟
برای مقابله با کم آبی بایستی قبل از احساس تشنگی آب نوشید، البته نوشیدنی های حاوی الکل و کافئین برای رفع تشنگی مناسب نیستند، زیرا حاوی موادی می باشند که بدن را دچار کم آبی می کنند.
جلوگیری از کم آبی :
برای جلوگیری از
بروز کم آبی در هوای گرم تابستان بایستی :
- هر نیم ساعت یک بار، حداقل یک و نیم لیوان آب بنوشید.
20 تا 30 دقیقه قبل از شروع بازی یا ورزش ، حداقل 5/1 لیوان آب بنوشید.
- حتی اگر احساس تشنگی نکردید، آب بنوشید.
اگر در روزهای گرم تابستان بیرون از منزل بودید و کسی که همراه شما بود (مخصوصاً کودکان) ناگهان دچار سرگیجه، تهوع یا ضعف شد، فوراً او را به داخل منزل یا محل خنکی که سایه دارد، برسانید و برای جبران کمبود آب بدنش، به او نوشیدنی یا آب خنکی بدهید. البته بایستی به خاطر داشته باشید برای رفع عطش از آب یخ ( آبی که خیلی خنک است ) استفاده نکنید، زیرا آب خیلی خنک باعث عطش و احساس تشنگی بیشتر در فرد می شود.
نوشیدنی های حاوی الکل و کافئین مثل قهوه برای رفع تشنگی مناسب نیستند، زیرا حاوی موادی می باشند که دفع ادرار را افزایش می دهند و بدن را دچار کم آبی می کنند.
فردی که علائم زیرا از خود نشان دهد، در معرض خطر زیادی است و بایستی فوراً او را به پزشک برسانید. این علائم شامل :پوست خشک و سرخ شده ، نبض تند ، پوست سرد و مرطوب وچسبناک ، هذیان گویی و گیجی شدید است. در نهایت باید بگوییم با شناخت علائم کم آبی می توانید از بروز چنین مشکلی جلوگیری کنید و روزهای گرم تابستان را با خوشی و سلامت سپری کنید.همچنين بهتر است بدانيد زنان كمتر از مردان در معرض خطر گرمازدگي قرار دارند چرا كه ميزان آب بدنشان بيشتر است در عين حال زنان شيرده به دليل توليد شيربايد حداقل 1.5 تا 2 ليتر آب بيشتراز نياز معمول ميل کنند.
*مهديه السادات حاجي ميرزاده
كارشناس تغذيه واحد بهبود تغذيه مركز بهداشت استان يزد