یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلی"هفته نامه پرگار در دومین شماره خود در گزارشی به بررسی وضعیت آب شرب مردم یزد پرداخت. در این گزارش که به قلم مریم بهرامی است، آمده است: كم آبي و چگونگي تأمين آب مصرفي با مزه مطلوب، مردمان ديار كوير را به تأمين آب از اين سو و آن سو فراخوانده و بعضًا افكاري نه چندان علمي را گسترش داده است. اين روزها در فصل گرم قرار گرفته ايم، ميزان آب مصرفي مان افزايش يافته است و شاهد تغيير در مزه آب شده ايم؛ برخي افراد از مصرف آب لوله كشي خودداري کرده و آب دستگاه تصفيه خانگي را جايگزين آن مي كنند؛ برخي ديگر نيز از آب معدني استفاده مي كنند و در اين انديشه كه آب لوله كشي شهرشان مزه مناسبي ندارند از مصرف آن پرهيز دارند. برخي مي گويند، چرا آب شرب و غير شرب يزد را مانند كشورهاي خارجي جدا نمي كنند تا اين گونه دچار بحران كمبود آب شرب نباشيم و برخي ديگر نيز از انتقال آب از جنوب كشور به استان سخن مي گويند. اما اداره آب و فاضلاب استان راه حل ديگري جز اين 2 مورد كه سال ها زمان مي برد و انگار عملي شدنش به عمر امروزي ها كفاف نمي دهد اشاره مي كند. اين اداره كل مي گويد: يا بايد ميزان آب انتقالي اصفهان به يزد افزايش يابد يا آب چاه هاي يزد با آب انتقالي ادغام شود و مانند اكنون، آب با كيفيتي كمتر از گذشته در اختيار شهروندان يزدي قرار بگيرد.
اما اين، همه سخن نيست؛ ميزان آب انتقالي اصفهان به يزد محدود شده است و ميزان ذخيره آب سفره هاي زير زميني روز به روز كاهش مي يابد. از سويي ديگر ، با كاهش آب انتقالي اصفهان، ميزان بيشتري از آب چاه ها كه در مقابل آب انتقالي كيفيت پايين تري دارند به شبکه شهري افزوده مي شود و نتيجه اش آبي مي شود كه اكنون مزه خاصي به خود گرفته و برخي از افراد را به اين انديشه وا داشته كه آب كنوني نامناسب است؛ در حالي كه به گفته رئيس دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي و مسئول آزمايشگاه كنترل كيفيت آب استان، حتي در شرايط كم آبي نيز، آب يزد از نظر بهداشتي مشكلي ندارد و فاقد هر گونه ميكروب است. به گفته مسئولان مرتبط استاني، آنچه مشهود است كاهش كيفيت آب با توجه به قرار گيري در فصل گرم سال و افزايش ميزان آب مصرفي است كه اين كاهش كيفيت نيز برآمده از افزايش ميزان آب چاه در آب مصرفي در نتيجه افزايش شوري آن است. همه اينها در حالي است كه
مي توان از ديد ديگري به موضوع نگاه كرد؛ بدين سان كه مي توان با كاهش مصرف آب، درصد آب چاه در آب لوله كشي را كاهش داد و به اين طريق، از شوري آب كاست و در عوض، آب مورد استفاده را محدود به آب انتقالي كه كيفيت مناسبتری دارد محدود كرد.
يزدي ها در مناطق مختلف استان و حتي محله هاي متعدد، شاهد كيفيت هاي متفاوتي از آب هستند.به طوری كه مدير كنترل كيفيت و بهداشت آب و فاضلاب استان يزدمي گويد: اين تغيير در كيفيت آب، بر آمده از شوري متفاوت آن است؛ چراكه ميزان شوري آب به دليل مسایل فني در مناطق مختلف استان متفاوت است. به گفته « ابراهيم علي دوست » ميزان استاندارد شوري آب كه مهمترين عامل در تعيين كيفيت آب است200 تا 600 است؛ اين در حالي است كه ميزان شوري آب انتقالي اصفهان به يزد 460 و ميزان شوري آب چاه 800 تا 2500 است. به گفته او، با تركيب آب انتقالي و آب چاه كه شوري متفاوتي دارند، شوري آب در مناطق مختلف استان از 700 تا 1400 متفاوت مي شود و دليل آن نيز زوم بندي شبكه است كه ما در صدد هستيم با انديشه اي كارآمد، يكسان شدن كيفيت آب در همه مناطق استان را محقق سازیم.
با يك حساب سر انگشتي، اين نتيجه به دست می آید كه كيفيت آب كنوني مورد استفاده يزدي ها با توجه به فاصله اي كه از ميزان استاندارد آن دارد، باید وضعيتي مطلوب تر به خود بگیرد و این امر، برنامه ريزي كارآمدتري مي طلبد. آن گونه كه شركت آب و فاضلاب استان اعلام كرده است، استان يزد تا 5 سال ديگر نياز به تأمين آب جديد دارد، به اين معني كه تا 5 سال آينده، آب كنوني نمي تواند پاسخ گوي نياز مردم باشد و نياز است در انديشه منبع ديگري براي تأمين آب آشاميدني اين استان كويري بود.
به نظر مي رسد، محدود بودن ميزان آب انتقالي از سويي و پايين آمدن سفره هاي آب زير زميني و كم شدن آب
چاه هاي يزد از سوي ديگر، رسيدن به آستانه آشفتگي و بحران شديد آبي را براي آينده يزد دور از انتظار نكرده باشد. با اين حال، مدير كنترل كيفيت و بهداشت آب مي گويد: ما مي توانيم وضعيت آب يزد را ارتقاء دهيم به اين طريق كه از مصرف بي رويه خود بكاهيم و بدین طریق با كاهش استفاده از آب چاه كه كيفيت نامناسبي دارد تنها از آب انتقالي كه نسبت به آب معدني و آب حاصل از دستگاه هاي تصفيه خانگي هم پاكيزه تر است استفاده كنيم.
ايجاد تغيير در مزه آب لوله كشي يزد كه مهمترين دليل بروز آن شوري آب است، ايجاب كرده است كه بسياري از
يزدي ها براي تأمين آب آشاميدني خود از آب معدني يا دستگاه های تصفيه كننده استفاده كنند.
در حالي كه بهداشتي بودن آب، يكي از دغدغه هاي امروز مردمان كشورهاي در حال توسعه است، يك ميكروب شناس انگليسي طي تحقيقاتي كه در باره ميزان تأثير گذاري سيستم هاي تصفيه آب خانگي داشت، نتيجه قابل تأملي را اعلام كرد. نتيجه تحقيقات وي نشان می دهد ضد عفوني كردن آب خانگي به وسيله دستگاه هاي تصفيه آب، هيچ سودي براي سلامت عمومي ندارد. شايد كلمه «هيچ» در بيان نتيجه اين تحقيق كمي مبالغه به نظر برسد ولي واقعيت اين است كه زلالي، شفافيت، و مزه خالص آب تصفيه شده توسط اين دستگاه ها نتوانسته برتري آن را نسبت به آب تصفيه شده شهري اثبات كند؛ اين دستگاه ها داراي فيلترهايي هستند كه در هر مرحله بخشي از مواد آلوده كننده آب را از بين مي برند، ولي به گفته رئيس دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي شهيد صدوقي يزد، دستگاه تصفيه كننده آب هرچند طعم آب را عوض مي كند، اما املاح مفید و ضروری بدن را نیز از آب می گیرد و آب بدون املاح براي بدن مضر است. «دكترمحمد حسن احرامپوش» مي گويد: آبي كه خالي از املاح ضروري براي بدن مانند كلسيم و منيزيم باشد مانند آب مقطر است و استفاده از آب مقطر هم در دراز مدت موجب مرگ انسان مي شود.
حال تصور كنيد، آبي را مي نوشيد كه از نظر املاح مشابه آب مقطر است. علي دوست نيز در خصوص اين دستگاه ها مي گويد: ميزان شوري دستگاه هاي تصفيه آب 50 است و اين با توجه به حداقل ميزان استاندارد ( شوري200 )رقم بسيار پاييني است. پس اين آب نمي تواند كيفيت مناسبي داشته باشد. نياز است آنهايي كه از آب اين دستگاه ها استفاده مي كنند به صورت ميانگين از آب دستگاه و آب لوله كشي با شوري حداقل 700 استفاده كنند تا با تركيب اين دو، سلامتشان در معرض تهديد قرار نگيرد.
متفاوت بودن ذائقه افراد و همچنين عدم آگاهي، موجب افزايش استفاده از دستگاه تصفيه و همچنين آب معدني شده است. دكتر احرامپوش درباره كيفيت آب هايي كه به عنوان آب معدني عرضه مي شوند مي گويد: مصرف بيش از اندازه آب معدني در افراد به ويژه بيماران قلبي و كليوي مشكلات جبران ناپذيري ايجاد می کند و اين تفکر كه آب معدني يك ماده طبيعي است پس مصرف آن خطر ندارد باوري كاملأ اشتباه است؛ چراكه وجود تركيبات و املاح مختلف در اين آب ها مشكل آفرين اند. از سويي با توجه به نگهداري آب در بطري هايي كه بعضاً در معرض نور آفتاب قرار
مي گيرند احتمال ابتلا به مواردي چون بيماري سرطاني از اين طريق افزايش مي يابد و از سويي ديگر نيز خبرهاي منتشره اين مهم را اثبات كرده است كه شوربختانه نمي توان به استاندارد بودن همه آب معدني ها اطمينان حاصل كرد. به گفته او، در اين مورد مركز بهداشت فهرست آب معدني هاي غير استاندارد را كه در توليد آب از روش هاي غير استاندارد استفاده مي شده است، در اختیار دارد.
رئيس دانشكده بهداشت، در حالي كه تأكيد مي كند آب يزد فاقد هرگونه ميكروب است و تنها تغييرات در مزه آب است كه آن هم به كيفيت و نه بهداشت آب مربوط مي شود، به افرادي كه جزء قشر آسيب پذير جامعه محسوب مي شوند و در وضعيت كنوني از آب لوله كشي استفاده مي كنند توصيه مي كند: مادران باردار، اطفال، سالمندان، بيماران قلبي و كليوي و مواردي از اين دست در صورت امكان، آب لوله كشي را بجوشانند و سپس براي آشاميدن استفاده كنند. سازمان آب و فاضلاب استان نيز، خاطر نشان كرده كه با پايين آمدن دماي هوا، به طور طبيعي ميزان آب مصرفي كاهش مي يابد و درصد استفاده از آب چاه كه اكنون با آب انتقالي يكسان است كاهش مي يابد و آب كيفيت مطلوب تري به خود مي گيرد. اين در حالي است كه از خانواده هاي يزدي درخواست مي شود كه بحران كمبود آب را جدي بگيرند و در مصرف آب صرفه جويي كنند چراكه اگر همين طور پيش برويم در آينده اي نه چندان دور، آب يزد جيره بندي مي شود.