یزدفردا- حمید یزدانیان- دکترای رشته مدیریت استراتژیک از دانشگاه ملی دفاع/ در بخش نخست آیا مهاجرت به بلاد کفر و اقامت در آنجا را جایز است؟ (قسمت اول) (6نظر) به موضوع مهم "تعرب بعد الهجره" و نهی مسلمین از مهاجرت به سرزمین های کفر گفته شد . حال در این بخش به این سوال پاسخ داده می شود که آیا هر مهاجرتی منفی است؟ و چه مهاجرت هایی از نظر اسلام پسندیده و مثبت است؟
بر اساس آیات و روایات رسیده از معصومین علیهم السلام و سنت و سیره تشکیل حکومت ، فرار از فشار کفار و معاندین ، تحصیل علم ، تجارت ، ارشاد و هدایت جامعه ، نهی از منکر ، بسط و گسترش دین مبین اسلام و حل مشکلات مادی از اهداف مثبت مهاجرت است. که به طور خلاصه در جدول زیر آورده شده است.
جدول 1- اهداف هجرت از نظر اسلام
اهداف هجرت |
اهداف |
مثال |
توضیح |
تشكيل حكومت |
هجرت پیامبر(ص) به مدينه |
مبدأ تاریخ اسلام |
|
فرار از فشار |
هجرت به حبشه |
جعفر بن ابیطالب و همراهان |
|
تحصيل |
قَالَ رَسُولُ الله(ص): اطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِالصِّينِ |
(عوالي اللالي، ج 4، ص 70) |
|
تجارت |
رِحْلَةَ الشِّتاءِ وَ الصَّيْفِ |
(قريش/ 2) |
|
ارشاد و هدایت جامعه |
هجرت به حبشه |
جعفر بن ابیطالب و همراهان |
|
نهي از منكر |
فَلا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتّي يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ |
(نساء/ 140) |
|
گسترش اسلام |
عبدالعظیم حسنی و... |
علامه قزوینی به چین و تجار ایرانی به تانزانیا و هند |
|
حل مشکلات |
الم تکن ارض الله واسعه فتهاجروا فیها |
آثار اخروی نیز بر مهاجرت مبتنی بر اصول و احکام دینی می توان نام برد که عبارتند از : پاک شدن گناهان ، رضایت خداوند ، رزق نیکو ، اجر خداوند ، امید به رحمت الهی ، فلاح و رستگاری ، رسیدن به بهشت الهی و...
خلاصه این مبحث در جدول زیر آورده شده است .
جدول 2- آثار دنیوی و اخروی هجرت اسلامی
دنیوی |
ضربه به نظام كفر |
ما لَكُمْ إِذا قِيلَ لَكُمُ انْفِرُوا فِي سَبِيلِ اللّهِ اثّاقَلْتُمْ إِلَي الارْضِ
|
(توبه/ 38) |
نجات جان |
يَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْيَةِ الظّالِمِ أَهْلُها
|
(نساء/ 75) |
|
حفظ مكتب |
الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلا أَنْ يَقُولُوا... |
(حج/ 40 و 41) |
|
گشايش |
يَجِدْ فِي الارْضِ مُراغَماً كَثِيراً وَ سَعَةً |
(نساء/ 100) |
|
امداد مستضعفان |
وَ ما لَكُمْ لا تُقاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَ الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ
|
(نساء/ 75) |
|
تبادل نظر و آشنايي با فرهنگها |
وَ إِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجارَكَ |
(توبه/ 6) |
|
خروج اسلام از شكل منطقهاي و گسترش اسلام |
|||
كشف و استخراج استعدادها |
إِلا تَنْفِرُوا يُعَذِّبْكُمْ عَذاباً أَلِيماً وَ يَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَيْرَكُمْ وَ لا تَضُرُّوهُ شَيْئاً وَ اللّهُ عَلي كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
|
(توبه/ 39) |
|
اخروی |
پاک شدن گناهان |
لاكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ |
(آل عمران/ 195) |
رضایت خداوند |
رَضِيَ اللّهُ عَنْهُمْ |
(توبه/ 100) |
|
رزق نیکو |
لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللّهُ رِزْقاً حَسَناً |
(حج/ 58) |
|
اجر خداوند |
وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَي اللّهِ |
(نساء/ 100) |
|
امید به رحمت خدا |
أُولئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللّهِ وَ اللّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ
|
(بقره/ 218) |
|
رستگاری |
أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ |
(توبه/ 20) |
|
غرفههای بهشتی |
لَنُبَوِّئَنَّهُمْ مِنَ الْجَنَّةِ غُرَفاً. |
(عنكبوت/ 58) |
وظیفه دولت اسلامی در قبال کسانی که انگیزه مثبت از مهاجرت داشته اند چیست؟ و وظیفه ما در قبال کسانی که با انگیزه های غیر خدایی مهاجرت نموده اند چه می باشد؟
در دولت دهم جلساتی برای دادن یارانه به ایرانیان خارج از کشور تشکیل شد. لیست هایی نیز از طرف وزارت امور خارجه و شورای ایرانیان خارج از کشور ارایه گردید ، در حالی که ضعیف ترین اهداف مهاجرت از نظر دین مبین اسلام ، رفع مشکلات مادی فرد مهاجراست!
آیا رواست فردی با انگیزه های غیر الهی مثل آزادی های بیشتر در سبک زندگی ، پوشش ، رفتار و... مهاجرت نماید و در بهترین و گرانترین خیابان های لندن اقامت کرده و تصویر نامطلوبی از یک شهروند ایرانی برای جامعه غربی ارایه نماید و در عین مشکلات مادی نظام اسلامی از یارانه دولت اسلامی که بایستی صرف عمران و آبادانی کشور گردد استفاده کند؟
البته رعایت حق شهروندی ، اهتمام در رفع مشکلات آنان که ترک تابعیت ننموده و بنای بازگشت به میهن اسلامی و خدمت به کشور را دارند از بدیهیات است ولی همه 4 میلیون ایرانی خارج از کشور را به یک چشم دیدن خطاست!
انشا الله در بخش های بعدی به زوایای دیگری از موضوع پرداخته خواهد شد.
منابع :
قرآن کریم
نرم افزار درس های از قرآن
نرم افزار جامع التفاسیر ، مرکز کامپیوتری علوم اسلامی