یزدفردا

یزدفردا "علی آبادی "خبرنگار یزدفردا :دکتر محمد آریامنش استاد دانشگاه و از اندیشمندان دیار یزد که مسئولیت های مختلف ملی را پشت سر گذاشته و همواره دغدغه توسعه استان یزد بویژه شهر طبس را دارد در رابطه به اتفاقات اخیر و انتزاع شهرستان طبس از استان فرهنگی، تاریخی و صنعتی  یزد اظهار تاسف نمود. وی دیدگاه‏های کارشناسی مختلفی در رابطه با توسعه منطقه دارد که جالب توجه می باشد. یزد فردا برآن شد تا دیدگاه‏های وی در رابطه با توسعه منطقه را جویا شود.

ضمن سلام و آرزوی سلامتی و تندرستی جناب دکتر آریامنش امسال تعطیلات نوروز چگونه بود؟ بنده هم سلام عرض می کنم و برای همه مردم شریف ایران بویژه مردم گرامی یزد و همشهری های عزیز شهرستان طبس آرزوی سال خوبی را دارم. خوب امسال بیشتر در خانه بودم و به کارهای علمی پرداختم ترجیح دادم در خانه بمانم و برخی کارهای نیمه تمام پژوهشی را تمام کنم و مسافرت خاصی نداشتم.

حتماً در جریان انتزاع طبس از استان یزد هستید این تصمیم چقدر می تواند در توسعه طبس موثر باشد؟

اول اجازه می خواهم عرض کنم دیدگاه‏هایم نظرات کارشناسی هست و هیچ وابستگی به هیچ حزب و گروهی نداشته و تاکنون هم وارد هیچ فعالیت سیاسی نشده‏‏و اعتقاد دارم بهترین سیاست صداقت است.اگر با مردم صادق باشیم همین کافی است. بنابراین عرائضم را صادقانه بیان می نمایم. به ایران عشق می ورزم و البته که حب الوطن نصف الایمان.  

واقعاً برای انتزاع طبس از یزد فقط می گویم متاسفم. این حرف یک نفر نیست این صحبت بسیاری از طبسی هایی است که در همین مدت کوتاه تماس داشته ایم. به کرات دعوت نموده اند که این موضوع را به گوش مسئولین برسانیم ولی نخواستیم وارد این مسائل شویم. تعداد آنها کم نیست. هیچ فردی را متهم نمیکنیم نمی خواهیم هم از طرف مردم حرف بزنیم؟ مردم طبس وکیل دارند نماینده دارند. ایشان از نظر جایگاه سیاسی بهترین جایگاهی که  می توانند از حقوق مردم حمایت کنند را دارند. موافق الحاق به هر استانی باشند یا مخالف. هرچه مردم بگویند. ولی به عنوان یک طبسی  نظر م را عرض می کنم و اطمینان دارم نظر خیلی ها همین است اگر باور ندارید و واقعاً بخواهید از عدد دقیق مخالفین و موافقین مطلع باشید همین امروز یک صندوق رای در هر مکانی که شما بگوئید بگذارید و موافقین و مخالفین رای خود را به صندوق بیندازند اینطوری شاید بهتر باشد. هیچ فردی متهم نمی شود. دروغی هم گفته نشده است. بنیان های انقلاب ما با رای مردم بنا نهاده شده است. میزان رای مردم است. اینکه عرض میکنم رای مردم چون چنین وانمود شده که مردم طبس خودشان خواستند که از یزد جدا شوند. ولی  به طور قاطع عرض می کنم نظر اکثریت مردم این نبوده و نیست. هر جایی موافق و مخالف دارد ولی بیش از اکثریت مردم مخالف انتزاع طبس از یزد هستند. به هر حال تاریخ طبس به امروز و دیروز بر نمی گردد. طبس تاریخ طولانی دارد. ولی به دلایل مختلف نتوانسته توسعه لازم را داشته باشد. که مهمترین دلیل آن دلیل مدیریتی است. یکی از دلایلش همین هست که گاهی برخی خود را مردم می دانند. یا مردم را از خودشان می دانند. نظر واقعی مردم طبس را باید از مردم پرسید. چرا عده ای از نظر سنجی هراس دارند و یا نمی خواهند نظرسنجی واقعی انجام شود. اینکه حرف بدی نیست مردم می خواهند در سرنوشت خودشان دخالت داشته باشند. این صحبت حضرت امام خمینی (ره) است که فرمودند میزان رای مردم است. خود مردم طبس هم هزینه های رفراندم و نظارت بر آن را  تقبل می کنند.

طبس در سالهای اخیر پس از انتزاع از خراسان بزرگ شتاب خوبی گرفت، خیلی امیدوار بودند.واقعیت این است که در خراسان بزرگ طبس اولویت محسوب نمی شد. نه به خاطر بعد فاصله بلکه به خاطر اولویت های اقتصادی. خیلی با اینکه به خاطر فاصله دور بیائیم و یک استان را تجزیه کنیم موافق نیستیم. اینها کوته فکری است. اگر بعد فاصله بتواند در توسعه یک منطقه نقش داشته باشد اطراف تهران نباید حلبی آباد وجود می داشت. الان هم در چند کیلومتری تهران دخمه هایی وجود دارد که فکرش را نمی کنید. بعد از انقلاب خدا را شکر خیلی خدمت شده ولی اینطور نیست که اطراف پایتخت مخروبه نداشته باشیم.

به هر حال طبس در اولویت توسعه برای خراسان بزرگ نبود. خوب در مقایسه با شهر های دیگری مثل تربت حیدریه، چناران، نیشابور و بجنورد که از نظر کشاورزی پتانسیل های فراوانی دارند طبس در مقام چندم قرار می گرفت و این طبیعی است. از نظر صنعتی هم طبس امکان رقابت با شهرهای اطراف مشهد و یا حتی دورتر از مشهد مثل گناباد و تربت و قوچان و بجنورد را نداشت. مرز هم که نبود که بشود به عنوان پلی بین ایران و سایر کشورها مثل سرخس و یا امثالهم بازارچه مرزی و گمرک و ......باشد. خوب شهرهایی که در نوار مرزی بودند یک چنین پتانسیل هایی را داشتند بازارچه مرزی و یا گمرگ و یا ... که برای استان خراسان بزرگ در آن زمان اولویت بود. تنها معادن ذغال سنگ در طبس در استان مطرح بود که آن هم به دلایل متعدد مدیریتی مورد توجه کافی قرار نگرفت.

، با توجه به جمیع جهات طبس حتی در رتبه های آخر استان خراسان بزرگ جای می گرفت. خوب به این ترتیب نباید توقع می داشتیم که طبس توسعه معنی داری می داشت. حتی اگر خراسان بزرگ هم تجزیه نمی شد، طبس به دلایل مختلفی که عرض خواهم کرد بهتر بود یا با استان یزد و یا با استان اصفهان ملحق می شد. یا بخشی از شهرستان بزرگ طبس با استان یزد و بخشی با استانهای همجوار ملحق شود. ولی قطعاً اولویت طبس از نظر کارشناسی برای دستیابی به توسعه، الحاق به خراسان جنوبی نبوده و نیست، مگر به دلایل سیاسی که بنده اطلاعی ندارم و هیچ وقت هم در مجامع عمومی عنوان نشده است یعنی از طرف افرادی که پیگیر انتزاع از یزد بوده‏اند عنوان نشده است!!!! ولی با اطمینان عرض می کنم اگر هدف توسعه طبس بوده این توسعه محقق نخواهد شد. امیدوارم گفته هایم در همین سایت باشد تا ده سال دیگر نتایج انتزاع را ببینیم و قضاوت کنیم. توسعه اقتصادی مگر با این حرف ها انجام می شود. با نظرات کارشناسی ام ثابت می کنم اگر همه خراسان جنوبی هم به یزد ملحق می شد توسعه بیشتری از آنچه امروز هست پیدا می کرد. موضوعات جغرافیایی و بحث های استراتژیکی و زیر ساخت های اقتصادی و صنعتی را که نمی شود با عوض کردن دو تا تابلو عوض کرد و متحول نمود!!!! اینها از بدیهیات است.

اینجانب به مردم شریف خراسان جنوبی ارادت خاص دارم و سالها در آن استان زندگی کردم. شاید بیشتر از سایر طبسی های خراسان جنوبی و بویژه بیرجند را بشناسم. مردم بیرجند مردمی نجیب، علمی و دارای فرهنگ غنی هستند. شخصیت های برجسته علمی و فرهنگی از بیرجند بوده و هستند. ولی از نظر جغرافیایی و زیر ساختهای اقتصادی با یزد قابل مقایسه نیست. شرایط جغرافیایی، شرایط مرزی، زیر ساخت های اقتصادی، صنعتی، امکانات بهداشتی و بیمارستانی و دانشگاهی استان یزد اصلاً با خراسان قابل مقایسه نیست.اصلاً بحث اظهار نظر نیست،  عدد است و ارقام که اظهر من الشمس است.  

اگر خود هموطنان عزیز و بزرگوار بیرجندی هم امروز در طبس بودند و قرار بود تصمیم بگیرند از یزد جدا شوند یا بمانند شاید به همین نتیجه می رسیدند و الحاق با یزد را ترجیح می دادند. شما تعداد کارخانه های یزد را با هیچ جای ایران نمی توانید مقایسه کنید. در همین ده سال به نسبت تعداد طبسی های که در یزد مشغول به کار شدند و یا در یزد ساکن شده اند اصلاً قابل مقایسه با خراسان بزرگ نیست. بسیاری رفتند و ازدواج کردند و ماندند. اینها مسائلی است که نشان از نزدیکی فرهنگ مردم یزد و طبس داشته و دارد. مگر می شود امروز ما اینها را نادیده بگیریم.  اینکه دولت محترم به هر دلیلی تصمیم گرفته اند مطاع هستیم ولی از نظر کارشناسی نیاز به بررسی بیشتر بود. حتی یک بار از نخبگان شهر دعوت نشد تا نظر خواهی کنند.

من با بسیاری از مسئولین صحبت کرده و آنها هم از اینکه عده‏ای بدنبال انتزاع طبس از یزد بودند تعجب می کردند. به همه این عزیزان احترام می‏گذارم ولی از نظر کارشناسی هیچکدام از دلایلی که تا امروز برای انتزاع طبس از یزد مطرح نموده‏اند قابل قبول نیست. گاهی انسان صحبت هایی را می‏شنود که قابل قبول نیست. در یکی از وبلاگها می خواندم که فرد محترمی نوشته بود چون طبس مثلاً پنجاه کیلومتر از نظر مسافت به بیرجند نزدیکتر است باید به خراسان جنوبی ملحق شود. برادر عزیز به خاطر پنجاه کیلومتر مسافت که آدم اینقدر هزینه روی دست دولت نمی گذارد! مدیریت امروز مدیریت فاصله که نیست!!! اگر آنطور باشد استانهای زیادی وجود دارد که اندازه و قوارشان از یزد بزرگتر است و فاصله دورترین نقطه آنها از مرکز استان به مراتب بیشتر از فاصله طبس از یزد هست. همین فرد نوشته بود که اگر به مشهد ملحق شویم خوب است حال آنکه فاصله طبس به یزد به مراتب نزدیکتر است تا به مشهد. پس ببینید موضوع اینها نیست، موضوع بعد مسافت اصلاً کارشناسی نیست. من می خواهم صادقانه از این دوستان بپرسید توسعه طبس در سالهای اخیر را با همه زمانی که طبس  در خراسان بزرگ مدیریت می شد مقایسه کنند و انصاف داشته باشند. طبس پس از الحاق به یزد رشد بی نظیری داشته است. زیرساختهای توسعه در طبس بقدری سریع رشد میکرد که اگر همدلی لازم در بین مدیرانی که طبس را اداره می کنند وجود داشت مطمئن باشید به یکی از بهترین مناطق توسعه یافت کشور و حتی خاور میانه تبدیل می شد. اینها چیزی نیست که ما بگوییم. آمار و ارقام وجود دارد. طبس واقعاً برای استانداری یزد و برای مدیران یزد یک اولویت بود. آنچه می توانسند مساعدت نمودند. اگر بعضی طعنه و کنایه های برخی از تاثیرگذاران در طبس نبود حتی اوضاع بهتر از این هم می شد.

من به سهم خود از توجه ویژه مدیران استان یزد به طبس تشکر میکنم توجه، نظارت، راستی و ویژگی های اخلاقی مدیران یزد را باید ستود.

در مجموع صادقانه عرض کنم در انتزاع طبس از یزد استان یزد متضرر نخواهد شد ولی مطمئن هستم طبس متضرر خواهد شد. اولین موضوع فرهنگ نزدیک مردم طبس و یزد است. نوع زندگی طبسی‏ها به یزدی ها نزدیک تر است. از نظر اعتقادات، قرابت های مذهبی، مراسمات مذهبی، آداب و رسوم طبس و یزد قرابت بیشتری دارند. بنده این ها را مطالعه کردم. از نظر اجتماعی هم همنطور است لازم شد جزئیات بیشتری را می توانم نام ببرم. زیر بناهای اقتصادی در یزد و طبس مکمل هم هستند. از نظر اقلیمی طبس و یزد بیشتر به هم شبه هستند. حتی از نظر نظر محصولات کشاورزی در مجموع شهرستان طبس و یزد خیلی به هم بیشتر شبه هستند تا خراسان جنوبی و با یک مدیریت جامع بهتر اداره خواهند شد.  از نظر فراورده های معدنی و منابع طبیعی  هم معان یزد و طبس تقریباً مکمل هستند و تجمیع بکارگیری و بهره برداری آنها مهندسی تر به نظر می رسد. و دهها دلیل دیگر که روز به روز هم مسئولین و هم مردم بیشتر و بیشتر به این واقعیت ها خواهند رسید. همه این موارد را قبلاً به آنهایی که باید می گفتم عرض کرده بودم .

اخیراً موضوع انتقال آب از سرشاخه های سایر رودخانه ها با طبس مطرح شد و مدیران یزد را متهم به بی اعتنایی به حقابه مردم طبس نمودند نظرتان چیست؟

ببینید اینکه بخواهیم با هوچیگری و هیاهو فریاد بزنیم حق ما را خوردند و بردند کار اخلاقی نیست. از خدا باید بترسیم خدا را خوش نمی آید. انتقال آب از هیچ رودخانه ای به طبس مقرون به صرفه نیست. شدنی است ولی مقرون به صرفه نیست. به چه قیمتی؟؟؟ تازه آب را هم فرض کنید منتقل کردند مگر چقدر می شود آب را منتقل کرد؟ مگر آن رودخانه چقدر آب دارد؟؟؟؟ اینها حرفهای غیر کارشناسی است. واقعاً چنین حقی وجود نداشته که فردی آن را خورده باشد. در یک جا باید آب را منتقل نمود یک جا باید یک طرح دیگری را اجرا کرد. مدیران یزد همواره به طبس نهایت مساعدت را داشته اند. باید از خدا ترسید و در اظهار نظرها شخصی برخورد نکنیم. استانداری یزد همواره رسیدگی به امور طبس را در اولویت ویژه داشته است. برای رسیدن به اهداف خودمان نباید مسائل را شخصی کنیم. در کوتاه مدت شاید جواب بدهد ولی هیچ وجدان خداترسی نمی تواند توسعه شهر طبس پس از الحاق به یزد را با گذشته آن مقایسه کند.

یک دهم  هزینه انتقال آب از هر رودخانه ای که شما بفرمایید می شود چند کارخانه احداث نمود. شما حتماً استحضار دارید میانگین بارندگی در محدوده شهر طبس بین صد تا صدو ده میلیمتر در سالهای ترسالی بوده است. پس آب نهرین طبس از کجاست؟ آب چشمه مرتضی علی از کجاست؟ آیا با لوله منتقل کرده اند؟ مگر در اطراف طبس شالی‏کاری نمی شود؟ طبس مشکل منابع آب ندارد. در زونهای گسلش طبس حتی بیش از ظرفیت طبس آب زیر زمینی با کیفیت عالی وجود دارد. آبهای زیر زمینی که در منطقه طبس وجود دارد در هیج جای ایران با این وضعیت جغرافیایی به نسبت یافت نمی شود. بنده تضمین می کنم در طبس ما می توانیم با اکتشاف منابع آب زیر زمینی که دور از دسترس نیست به هزینه بسیار کمتر مشکل آب را بر طرف نمود. حالا طبس جدا شد آیا آن انشعاب آب حل شد؟؟؟؟

کاش به جای اینجا و آنجا بودن با یک همدلی می‏شد از در این شهر سرمایه گذاری کرد. و امنیت سرمایه گذاری ایجاد نمود همه اینها حل می‏شد. امروزه امنیت سرمایه گذاری یکی از مهمترین ضروریات توسعه است.

 مشکل طبس انتقال آب از این رودخانه و آن رودخانه نیست! مهمترین معضل شهر مدیریت است. مشکل طبس مشکل مدیریت است. چقدر توانسته ایم سرمایه گذار جذب کنیم. باید تلاشگران را تشویق نمود. خدمات زیرساختی از جمله راه آهن و فرودگاه از جمله همین خدمات است. آمار بگیرید ببینید چند طبسی در همین چند ساله در کارخانه های استان یزد مشغول به کار شدند. در همین توسعه راه آهن مشغول به کار شده اند. درصد رشد قبولی در دانشگاه به خاطر برخورداری از سهمیه های بومی استان یزد و ..... چقدر در قبولی فرزندان ما در دانشگاههای با رتبه بهتر تاثیر داشته است. انشالله این فرصت‏ها در وضعیت موجود هم حفظ شود!!!

برای توسعه طبس چه پیشنهادی دارید؟

  البته با این وضعیت انتزاع از یزد شاید سالها باید طول بکشد تا این پذیرش ایجاد شود از هر دو طرف ولی به هر حال طبس نیازمند تغییرات بنیادی در نگاه‏های مدیریتی است. پیگیری های انجام شده برای توسعه طبس مبنای مطالعاتی و علمی ندارد. طبس نیازمند بازنگری اساسی در مدیریت توسعه دارد و و این مهم نیازمند اجرای طرح مطالعه جامع و بی طرف می باشد. این مطالعات باید بی طرفانه باشد نه به دست سیاسیون بلکه از طریق یک سازمان مردمی یک NGO. هنوز هم به سهم خودم از دولت محترم خواهش می کنم در این تصمیم خود تجدید نظر فرمایند. از استاندار محترم یزد و از مجمع نمایندگان محترم استان یزد نیز اسدعا داریم در این خصوص نظر مردم طبس را جویا شوند به هر حال طبس بخشی از استان است و نظر مسئولین استان هم در همراهی مردم مهم است.

بدون شک ما باید اطلاعات صحیح به دولت محترم ارائه کنیم.  این به صلاح هر دو استان است. امیدوارم فرزندان ما در آینده شاهد باشند و افرادی که به هر دلیلی این اتفاقات را برای شهر رقم می زنند در آینده شرمنده نباشند. با یک رای گیری می شد از نظرات واقعی مردم مطلع شد کار سختی نبود. انشالله خداوند از همه ما راضی باشد.