یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلی
در گفتگوهفته نامه "یزد آوا "با مشایخی، مسئول پیگیری کلان‌شهر شدن یزد
گزارشی از روند تبدیل شدن یزد به کلان شهر یزد
یزدفردا :هفته نامه "یزد آوا":" کلان‌شهر" که با عنوان " مادرشهر " یا " متروپولیس " metropolis) ( هم شناخته می‌شود؛ عنوانی است که در مورد شهرهای بزرگ و پرجمعیت به‌کار می‌رود. یک کلان‌شهر، معمولاً از یك شهر مرکزی و تعدادي شهر اقماري تشکیل شده‌است. کلان‌شهرها معمولاً از اهمیت سیاسی، اقتصادی، بازرگانی و فرهنگی بسیاری برخوردار هستند و از مراکز مهم اقتصادی و تجاری هر کشور به‌حساب می‌آیند. همچنین کلان‌شهرها دارای امکانات ورزشی، فرهنگی، آموزشی و گردشگری بسیاری هستند...
در گفتگویی که با مشایخی، مسئول پیگیری کلان‌شهر شدن یزد، داشتیم؛ به این موضوع، چگونگی آن و میزان پیشرفت طرح پرداختیم.
_ نخستین پرسش این است که چه ویژگی برای کلان‌شهر شدن، در نظر گرفته می‌شود و مهم‌ترین امکاناتی که به کلان‌شهرها، اختصاص داده می‌شود، چیست؟
در دستورالعمل جدید، شهرها، با توجه به جمعیت مشخص می‌توانند جزء كلان‌شهر محسوب شوند. كلان‌شهرها هم در سازمان شهرداري‌های وزارت كشور تعریف خاص خود را دارند و اعتبارات زيربنايي خاصی برای آنها در نظر گرفته می شود، مثل اعتباراتی برای شبكه‌هاي بزرگراهي كه ما در سطح شهر داریم و نیز احداث پل، مترو و...
نکته‌ی قابل توجه این است که ديگر عوارض این گونه هزینه ها، به مردم تحميل نمی‌شود. همچنین بخشي از هزينه‌هاي اجرايي نیز از طريق دولت وسازمان شهرداري‌ها پرداخت مي‌شود و اين بزرگ‌ترين مزيتي است که شهر يزد با کلان‌شهر شدن به دست می‌آورد.
- آیا یزد با جمعیت کنونی، قابلیت تبدیل شدن به یک کلان‌شهر را دارد؟
اکنون شهر يزد جمعيتی زير پانصد هزار نفر دارد که با اضافه شدن " حميديا " به يزد، جمعيت یزد از پانصد هزار نفر بیشتر خواهد شد و بنابراین شامل كلان‌شهر می‌شود.
- در مورد وضعیت شهر حمیدیا و یزد، بیشتر توضیح می‌دهید؟
اگر با دقت به شهر حمیدیا نگاه شود، می‌بینیم این شهر به یزد چسبیده است و حريم ندارد و از هر چهار طرف به محدوده‌ی قانوني شهر يزد می‌رسد. سه طرف آن، منطقه‌ی سه و يك طرف هم، منطقه‌ی دو شهرداری یزد قرار دارد و عملاً نتوانسته است كاركرد یک شهر مستقل را داشته باشد.
در امور اجرايي، مانند كارهاي عمراني _ اجرايي كه شهرداری یزد در سطح شهر انجام می‌دهد؛ شبكه‌هايي وجود دارد که عمدتاً شبكه‌ها مشترك است و ميادین؛ به عنوان مثال ميدان آقابابايي، درست است که ورودي شهر حميديا است، ولي تمام امور آن با شهرداری یزد است و همه‌ی خدمات؛ اعم از: فضاي سبز، روشنايی و همچنین هزينه‌ی كارهاي عمراني و مسائل ترافیکی به عهده‌ي شهرداری یزد است.
از لحاظ بودجه شهرها چطور؟
شهر حمیدیا در تقسيمات كشوري، باید تأمين اعتبار و تقسيم بودجه بشود، اما زمانی که بحث جمعيت می‌شود، جزء شهر محسوب نمی‌شود؛ هرچند حمیدیا دارای تشكيلاتی جدا، همانند شوراي اسلامی است.
- آیا شاهدیه هم شرایط حمیدیا شهر را دارد؟
شهر شاهديه هم حالتی مشابه دارد، البته تداخل شهرداري شاهديه و ناحيه‌ي يك شهرداری یزد، کم رنگ‌تر از حميديا است و آن هم به خاطر فاصله‌اي است که وجود دارد، مثلاً شما تا دروازه قرآن كه مي‌آيید، يك فاصله‌ی حريم وجود دارد؛ بعد وارد شهر شاهديه مي‌شوید؛ در صورتی که در مورد حميديا، مشکل تداخل خيلي حادتر بود.
- این تداخل چه مشکلی را برای مردم به وجود آورده بود؟
این تداخل مشکلات بسیاری را به وجود آورده بود؛ به گونه‌ای که مردم هم با مشکل رو به رو بودند؛ به این شکل که مثلا دو همسایه، یکی در شهر حمیدیا و دیگری در شهر یزد، برای دریافت خدمات شهری، دچار مشکل می‌شدند که خدماتی، چون جمع آوری زباله یا ارائه‌ی خدمات امدادی، به عهده‌ی کیست و مردم به کجا باید مراجعه می‌کردند.
- محاسن الحاق حمیدیا شهر به یزد چیست؟
محاسني كه براي شهرداري دارد، يكي اين است كه خدمات را خيلي راحت‌تر می‌توان ارائه داد؛ چرا که این خدمات متمركز می‌شود و قطعاً این متمرکز شدن امور، موجب کم شدن هزینه نیز خواهد شد. دیگر این که از انجام کارهای موازی در دو شهر، همانند بحث مهمانان نوروزی و توجه به ورودی شهرها که هر دو شهر مجبور به هزینه نمودن در یک ورودی بودند؛ جلوگیری خواهد شد و با یک فکر و یک تصمیم واحد در مورد ورودی شهر یزد، هزینه خواهد شد.
ـ آیا املاک شهروندان حمیدیا شهر پس از انتقال به یزد، با معیارهای شهری یزد ارزش گذاری می‌شود؟
بله. صد درصد.
ـ پس می‌توان این طور نتیجه گرفت كه با الحاق حمیدیا به شهر يزد، یک ارزش افزوده‌ی عمومي، شامل املاک این شهر خواهد شد؟
قطعاً همین طور است...خب! با الحاق یک شهر کوچک که مثل شهری اقماری است که به شهرستان یزد چسبیده، برای خود شهرستان ارزش افزوده‌ای ایجاد خواهد شد که شامل کل املاک این منطقه نیز می‌شود.
ـ می‌توانید بفرمایید تقریباً چه میزان به ارزش كارشناسي این املاک اضافه خواهد شد؟
این موضوع را به طور دقیق، باید کارشناسان مشخص کنند، اما فکر می‌کنم بالای سی تا چهل درصد، به ارزش این املاک اضافه شود.
ـ پرسش دیگر این است که اگر این الحاق صورت پذیرد، شورای شهر و شهرداری حمیدیا چه خواهد شد؟
در دوره‌ی آتی ما یک شورای شهر خواهیم داشت و حمیدیا هم به عنوان یک منطقه از شهر یزد خواهد بود؛ با این تفاوت که با الحاق حمیدیا به شهر یزد، یزد کلان‌شهر خواهد شد و تعداد اعضای شورای شهر از نه نفر به یازده نفر افزایش خواهد یافت.
- خوب بفرمایید تا کنون، چه مراحلی برای الحاق حمیدیا به یزد، سپری شده است و چه کسانی در این مسئله ایفای نقش کرده‌اند؟
این طرح از زمان آقاي ميروكيلي آغاز و پس از مطرح کردن با استاندار، مطالعات ارزيابی آن هم انجام شد. در ارديبهشت ماه امسال، جلسه‌اي در استانداري با حضور شهرداران يزد، حميديا و شوراي شهر حمیدیا تشكيل شد که تمام مراحل كار، تنظيم و صورت‌جلسه شد. در آن صورت‌جلسه قرار شد كه اقدامات اوليه؛ به منظور ادغام شهر حميديا به شهر يزد انجام شود.
در اين راستا شوراي حميديا، شرط‌هایی را براي شهرداري يزد تعيين كرد كه همزمان با ادغام، چند طرح كه به عنوان پروژه‌ی مشترك هر دو شهر بود؛ آغاز شود.
شوراي شهر يزد هم در چند جلسه در مورد این موضوع، طرح‌هاي مشتركي را كه تعريف شده بود؛ مصوب و به استانداري اعلام كرد. از زماني هم كه مهندس عظيمی زاده شهردار جدید یزد آمدند، اين كار با جدیت بیشتری پیگیری شد.
- شما چگونه این مسئولیت را پذیرفته و از فعالیت‌های خودتان هم بگویید لطفا.
شورا براي پيگيري اين طرح يك نماینده از شهردار خواست و ایشان مرا برای پيگيری موضوع معرفي كردند كه البته از زماني كه ابلاغ داده شد، يك جلسه‌ی مشترك با حضور دو شورا در شهرداري حميديا برگزار كردیم. سپس بازديد مشتركي در نظر گرفته شد برای بازدید شوراي حميديا و شوراي يزد، از محدوده‌ی شهر حميديا كه سطح شهر حميديا مورد بازدید قرار گرفت. همچنین اقدامات عمراني كه تاكنون انجام شده است و طرح‌هاي آتي را در بازديدي یک روزه، به اطلاع اعضاي شوراي شهر و شهرداري يزد رساندیم.
پس از اين جريان براي این که مصوبات استانداري و مصوبات دو شورا، به مرحله‌ی اجرا گذاشته شود؛ لايحه‌ی اصلاح بودجه را به شوراي شهر پيشنهاد كردیم و برای اين چهار طرح مشترك که شرط دو شورا بود؛ اعتباري تعيين شد و فرستادیم شورا و شورا هم بودجه‌ی اعتباری براي آغاز اين طرح ها را در نظر گرفت.
نخستین طرح كه ميدانی به نام " ميدان شورا " است؛ در حد فاصل ميدان ابوذر و ميدان آقابابايي، یعنی تقاطع شهيد سامعي با تقاطع شهيد دشتي قرار دارد كه البته حدود پنجاه درصد طرح این ميدان، توسط خود حميديا، آزادسازي شده بود و پنجاه درصد ديگرش را هم نقشه و مصوباتش را گرفتیم و به اداره‌ی املاك شهرداری یزد داده شد و هم اکنون کار تملک این قسمت در این اداره، در جریان است كه ان‌شاءالله پس از اين كه تملك به پایان رسيد؛ كار اجرايي اين بلوار را به عنوان اولين پروژه انجام خواهیم داد.
از دو طرح ديگر هم كه عنوان كرده بودند؛ پروژه‌اي كه آماده‌تر بود و می‌شد روی آن كار کرد؛ بلوار شهيد علي دشتي بود كه طرح مصوبات آن را هم به ما دادند و هم اکنون طرح تملک و آزادسازی، در حال پیگیری است.
همچنین در مورد ساختمان شهرداری منطقه كه يكي از پروژه‌هاي تعيين شده در همين شروط بود؛ زميني در بلوار پاسداران پيشنهاد شد. اين زمين هم در جلسه‌اي كه با حضور اعضاي شورا و شهرداران هر دو شهر، در دفتر معاونت استانداري داشتیم، مورد توافق قرار گرفت و قرار شد كه مسكن و شهرسازي، تغيير كاربري اين زمين را انجام دهد و به عنوان زمين منطقه‌ی 4 يزد، به شهرداري يزد واگذار شود كه ان‌شاءالله بتوانیم كلنگ احداث ساختمان منطقه‌ی 4 را هم به زمين بزنیم كه الآن اين موضوع در مسكن و شهرسازي در حال پيگيري است.
اين موارد مربوط به امور اجرايی الحاق است و از سوی دیگر، مراحل اداري ثبت محدوده‌ی شهرداري حميديا به شهر يزد در حال پیگیری است و ما بحث تعيين محدوده‌ي منطقه‌ی 4 را با هماهنگي هر دو شورا پیگیری می‌کنیم که در حال حاضر نقشه آن تهيه شده و به تصويب هر دو شورا رسیده است.
در مكاتبه‌اي از طريق استانداریزد ، این نقشه را براي شوراي عالي شهرسازي تهران فرستاده شده است كه اگرآنجا هم تصويب شد؛ به عنوان محدوده ی منطقه‌ی 4 به شهر يزد الحاق شود. این موضوع هم از طریق شهرداری و هم از طریق استانداری یزد، در وزارت کشور، در حال پیگیری است.
ـ در حال حاضر الحاق در چه مرحله‌ای است؟ آیا هم اکنون الحاق به صورت كامل انجام شده است يا خیر؟
ببيند...الحاق با توجه به صحبت‌های انجام شده و هماهنگي صورت گرفته بین استاندار و هر دو شورا، تا پایان دوره‌ی شوراهاي سوم انجام خواهد شد و ان‌شاءالله در انتخابات بعدي و شوراي بعدي، به صورت عملی، بحث ادغام کاملاً شكل خواهد گرفت و در دوره‌ی بعدی، کلان‌شهری با یک شورا و چهار منطقه‌ي شهری خواهیم داشت.
ـ يعني این تاریخ مصوب و نهایی شده است یا امکان دارد در آینده، این مسئله منتفی شود؟
بله. قطعي است و مصوبه‌ی وزارت كشور و هر دو شورای اسلامی شهر را هم دارد.
- با این الحاق کدام مناطق به شهر یزد الحاق می‌شود؟ آیا دهنو هم به شهر یزد خواهد پیوست؟
با این الحاق شهر حمیدیا، نجف‌آباد و رحمت‌آباد به شهر یزد الحاق می‌شود، اما دهنو جزء دهیاری‌ها است و در این الحاق نقشی نخواهد داشت.
- در مورد شاهدیه چطور؟ آیا شاهدیه هم همین شرایط را داشته و فقط موافقت شورای این شهر را نداشته است؟
شاهدیه در اولویت بعدی قرار دارد، زیرا حساسیت‌ها در مورد حمیدیا بیشتر بود؛ به این دلیل که می‌توان گفت الحاق عملی آن تقریباً به صورت کامل انجام شده بود و ان‌شاالله در آینده، الحاق شهر شاهدیه پی گیری خواهد شدو بستگی به اراده مردم و مسئولین این شهر دارد .