یزدفردا

کمتر از یک ماه تا برگزاری دور جدید گفت‌وگوهای ایران و 1+5 که طبق توافق قبلی قرار است روز سوم خرداد ماه در بغداد برگزار شود، زمان باقی است و آن‌چنان‌که سعید جلیلی مذاکره کننده ارشد ایران و کاترین اشتون مذاکره کننده ارشد 1+5 اعلام کردند، در استانبول توافق شد كه محور مذاكرات بعدي، معاهده ان‌پي‌تي باشد.
رجانيوز، اين توافق كليدي در شرايطي به‌دست آمد كه رسانه‌هاي غربي به‌طور كاملاً هدف‌مند از حدود 10 روز قبل از مذاكرات استانبول، دستور كارهاي احتمالي ديگري را براي طرح در اين دور از گفت‌وگوها عنوان مي‌كردند كه اگرچه از يك جهت، عقب نشيني آشكاري براي غرب در روند مذاكرات هسته‌اي با ايران بود اما چنين مواردي در جدول فني و سياسي برنامه هسته‌اي ايران نيز جايي نداشت.


 
بر اساس اين گزارش‌هاي درز يافته، نمايندگان غرب در گروه 1+5 به‌ويژه امريكا پيشنهاد داشتند كه غني سازي 3.5 درصد در ايران پذيرفته شود و در مقابل ايران غني‌سازي سطح بالاتر 20 درصد را متوقف كند، ذخيره سوخت 20 درصد را از كشور خارج كند (بفروشد) و با افزايش سطح بازرسي‌ها موافقت كند.
 
اين در حالي بود كه سعيد جليلي پيش از سفر به استانبول از ابتكارهاي جديد ايران سخن گفت و بر حق هسته‌اي ايران در چارچوب ان‌پي‌تي تأكيد كرد و در پايان گفت‌وگوها نيز تنها موردي كه به‌عنوان توافق مشترك براي دور بعدي مذاكرات هم از سوي جليلي و هم از طرف اشتون تأكيد شد، اين بود كه دو طرف بر ادامه گفت‌وگوها بر مبناي ان‌پي‌تي توافق كردند. اين توافق ارزشمند نشان داد كه بر خلاف سر و صداي زياد غرب در آستانه مذاكرات و فضاسازي گسترده رسانه‌اي براي مبنا كردن پيشنهادهايي كه به‌طور هدف‌مند به رسانه‌ها درز داده بود، نمايندگان ايران توانسته‌اند بي‌سر و صدا دستور كار پيشنهادي خود را كه از تهران به استانبول برده بودند، براي دور بعدي گفت‌وگوها مبنا كنند. (اينجا را بخوانيد: مبنا شدن دستور كاري كه ايران بي‌سر وصدا به استانبول برد)
 
با اين حال، در فاصله كمتر از يك ماه مانده به دور جديد مذاكرات، به نظر مي‌رسد غربي‌ها بيش از هر چيز در حال رصد نشانه‌هايي از اثرگذاري تحريم‌ها يا چندگانگي در ميان مواضع مقام‌هاي ايراني هستند و شايد از همين جهت نيز اظهارات منعكس شده به نقل از سفير ايران در مسكو مورد استقبال ويژه رسانه‌هاي بيگانه قرار گرفت.


 
روز گذشته خبرگزاري بلومبرگ به نقل از سفير ايران در روسيه مدعي شد كه وي از امكان پذيرش پروتكل الحاقي ان‌پي‌تي و همچنين بررسي طرح گام به گام روسيه سخن گفته است. اگرچه ساعاتي پس از انتشار اين خبر،  محمود رضا سجادی در گفت‌وگو خبرگزاري جمهوري اسلامي از درست منعكس نشدن اظهاراتش در بلومبرگ خبر داد اما توضيحات جديد وي نيز حاكي است كه او در مورد موضوعي كه ارتباط چندانی با مسئولیت او در مسکو ندارد، اظهار نظر دو پهلو و خارج از چهارچوب كرده است.
 
با اين حال، نكته جالب اينجاست كه به‌رغم بازتاب زياد اظهارات سفير ايران در رسانه‌هاي دنيا با برجسته‌سازي نوعي كوتاه آمدن ايران در مقابل فشارها، به نظر مي‌رسد كه مقام‌هاي دولت امريكا كه در سال‌هاي اخير از نزديك در جريان مذاكرات نمايندگان ايران و 1+5 بوده‌اند، واقع‌بينانه‌تر از گذشته به ماجرا نگاه مي‌كنند و با توجه به سوابق گفت‌وگوها چندان از اين اظهارنظر غير مسئولانه ذوق‌زده نشدند، به‌طوري كه به‌دنبال انعكاس اظهارات سفير ايران در مسكو، ویکتوریا نولند سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که آقای سجادی در مذاکرات بین‌المللی درباره برنامه هسته‌‌ای ایران «نقش محوری» ندارد. نولند افزود آن‌چه در این میان بیشترین اهمیت را دارد گفتار و کردار ایران بر سر میز مذاکرات است.
 
اين برداشت درست مقام‌هاي وزارت خارجه امريكا از آن‌جا ناشي مي‌شود كه نمايندگان امريكايي حاضر در مذاكرات نيز گويا تا حدودي فهميده‌اند كه دبير شوراي عالي امنيت ملي به‌عنوان مذاكره كننده ارشد ايران در مذاكرات و دستيارانش نه به همين راحتي امتياز مي‌دهند و نه مانند سفير ايران در روسيه در مقابل يك خبرنگار خارجي گاف لفظي مي‌دهند. (براي نمونه ببينيد: پاسخ‌های صریح جلیلی به سوال‌های شیطنت‌آمیز یک مجری)
 
در عين حال، به نظر مي‌رسد براي جلوگيري از ايجاد توهم در طرف‌هاي مذاكره كننده با ايران كه نتيجه‌اي جز اشتباه‌هاي محاسباتي جديد به‌دنبال نخواهد داشت، بايد افراد غير مسئول در موضوع هسته‌اي ايران از اظهار نظرهاي به‌دور از پختگي و آگاهي خودداري كنند.