نگاهي به شهر تاريخي و فرهنگي و باغ شهر استان يزد (مهريز) كه با دارا بودن آثار و ابنيه تاريخي و فرهنگي متعدد ميزبان مسافران نوروزي است.
شهرستان مهريز درجنوب استان و در سي كيلومتري شهريزد و در كنار جاده استراتژيك تهران، بندر عباس (يزد ـ كرمان) قرار دارد. اين شهرستان از سمت شمال به بخش مركزي شهرستان يزد،از سمت شرق به بخش مركزي شهرستان بافق و بخش مركزي شهرستان شهربابك از استان كرمان، از سمت جنوب به شهرستان خاتم و سيرجان و از سمت غرب به بخش نير و شهرستانهاي ابركوه و تفت محدود ميشود.
ادامه ارتفاعات شيركوه در بخش غربي اين شهرستان موجب تشكيل سفرههاي غني آبهاي زيرزميني و تعديل هواي آن نسبت به ديگر نقاط استان يزد شده است.
اين شهرستان داراي يك بخش مركزي و پنج دهستان به نامههاي ارنان، بهادران، تنگ چنار، ميانكوه و خورميز و 468 آبادي است .
43 روستاي بخش مركزي داراي شوراي اسلامي و دهياري مصوب و تاريخ بناي مهريز و اطراف آن مربوط به پيش از اسلام است.
بناي مهريز را به مهرنگار دختر انوشيروان نسبت داده و آب و هواي شهرستان معتدل و بياباني است و اين منطقه با شرايط خاص جغرافيايي موقعيت طبيعي (دارابودن سرابها، قلههاي برفگير وآب و هواي معتدل كوهستاني) در حاشيه كوير، در گذشته از مهريز براي كاروان هاي تجاري، شاهراهي حياتي ساخته و هم اكنون نيز با قابليتهاي تفريحي، گردشگري از جمله چشمه زيباي غربال بيز، منطقه تفريحي كوه ريگ و آثار باشكوه تاريخي خشتي و غيره ، همواره پذيراي خيل كثيري ازگردشگران داخلي و خارجي است.
شهرستان مهريز با داشتن آب و هواي مناسب شرايط بسيار خوبي را براي كشت انواع محصولات باغي و زراعي از قبيل پسته، گردو، بادام، انجير، آلو، زردآلو، گندم و جو فراهم آورده و يكي از مهمترين مراكز كشت پسته با بيشترين ميزان در استان تلقي ميشود.
مهريز با وسعت 14684بيش از 14 هزار كيلومترمربع داراي جمعيتي بيش از 50 هزار نفر است.
از مهمترين صنايع دستي اين شهرستان ميتوان قالي بافي نام برد و نقشههاي اصيل فرش مهريز با طرحهاي يزد و كرمان بافته و به بازار عرضه مينمايد.
از ديگرصنايع دستي اين شهرستان مي توان آهنگري، سريشم ، گيوه بافي، سبدبافي و چاقوسازي رانام برد.
وجود بناهاي تاريخي كه سير تحول و دوره هاي معماري را در اين شهر معرفي ميكند همه و همه دال بر غناي فرهنگي و پيشينه آباد تاريخي اين منطقه است كه از جمله آن ها مي توان به بناهاي باستاني محوطه غربال بيز در دوره اشكاني، قلعه خورميزدر دوره ساساني، قلّاع و كاروانسراهاي مربوط به دوره هاي مختلف معماري اسلامي و وجود بناهاي باشكوه اقتصادي و كاروانسراها، باغ ها اشاره كرد .
شهرستان مهريز بعنوان يكي از شهرهاي تاريخي و باستاني و از جمله شهرهاي بسيار قديمي استان يزد بشمار مي رود و وجود آثار ارزشمند تاريخي در نقاط مختلف اين شهر دليل محكمي بر اين مدعاست.
همچنين با توجه به كاوش هاي اخير در منطقه بهادران مهريز و بدست آوردن ظروف مفرغي و نيز سنگ نوشتههاي بسيار قديمي ميتوان تاريخچه پيدايش مهريز را به سال هاي بسيار دورتر از اين در نظر گرفت.