یزدفردا

توضیحاتی پیرامون برگزاری همایش یزدشناسی، نکوداشت استاد ایرج افشار

یکسال پیش در چنین ایامی بود که خبری تلخ همه اهل فرهنگ و دوستداران ایران زمین را شوکه کرد! استاد ایرج افشار، کسی که هر کس بخواهد ایران را بشناسد ناگزیر از رجوع به مطالعات او نیست، وجود مادی اش را از دوستدارانش دریغ کرد! به راستی که ایرج افشار مردنی و فراموش شدنی نیست! زیرا که هر ورق از هزاران صفحه مکتوبی که منتشر نموده برای همیشه چونان دم و بازدم، به فرهنگ ایران زمین حیات می بخشد. و چه فخری برای ما یزدیها از این بالاتر که ایرج افشار یکی از ما بود و دلش همیشه و همه جا به یاد سرزمین مادری اش در تکاپو بود و هر آنچه توانست برای شناساندن گذشته و پیشینه غنی و پرافتخار این دیار همت گماشت و نتیجه این تلاش آن شد که اکنون هرآنچه ما از یزد می دانیم مدیون همت والای اوست.

استاد افشار آنگونه که اطرافیانش بیان می کنند، چنان فروتن و متواضع بود که در ایام حیاتش نگذاشت کسی برای او بزرگداشتی بگیرد و یا حتی قلمی بر کاغذی ببرد! از این جهت بود که علیرغم چندین تلاش برخی دوستان برای برگزاری مراسمی در نکوداشت استاد، چنین مهمی در زمان حیاتشان هیچگاه محقق نشد. اما از سال گذشته تا امروز که عمری در فراق استاد برای اهل علم و فضیلت گذشته است، چند برنامه نکوداشت آن فرزانه در شهرهای مختلف از جمله تهران و یزد برگزار شده است. در آغازین روزهای نوروزی همین امسال بود که عده ای از دوستان و نزدیکان استاد و همچنین انجمن های غیردولتی فرهنگی یزد تلاش نمودند تا به مناسبت چهلمین روز درگذشت استاد، مراسمی در یزد برپا کنند که به واسطه برگزاری برنامه ای مشابه از سوی دانشگاه یزد و حوزه هنری و چند نهاد دیگر، آن برنامه برگزار نشد. با نزدیک شدن به ایام سالگرد استاد در دهه دوم اسفندماه، تعدادی از دوستان استاد افشار و گروهی از انجمن های غیردولتی این بار تصمیم گرفتند تا یاد و خاطره استاد را در مراسمی بزرگ بدارند. با این تفاوت که به جای پرداختن صرف به معرفی شخصیت و آثار استاد افشار که البته نیاز به دهها کتاب و پژوهش و همایش دارد، از آنجا که خود استاد نیز در زمان حیاتشان چندان تمایلی به این امر نداشتند، به این بهانه به یکی از دغدغه های استاد نیز پرداخته شود.

بدون تردید ایرج افشار یکی از پیشگامان و بنیانگذاران یزدشناسی است و علاقه و اشتیاق او به این امر در نوشته ها و سخنانشان عیان است. اما متاسفانه یزدشناسی مدتی است که در یزد حال و روز خوبی ندارد و پژوهشگران این عرصه هریک به سویی پراکنده شده و هر کدام به صورت شخصی در حوزه های مورد علاقه پژوهشی می کنند. مرکز یزدشناسی که قرار بود محلی باشد برای ساماندهی به حوزه یزدپژوهی و میعادگاهی برای مشتاقان این حوزه، سالهاست که به تعطیلی کشیده شده و کتابها و اموالش نیز تقسیم شده! اما در این میان هستند جوانانی که خواهان شناخت بیشتر پیرامون شهر و استانشان هستند و نیازمند محل و محفلی برای دانستن! چهار سال پیش بود که به همت برخی از جوانان علاقمند اردکانی، دوره های اردکان شناسی در حوزه های مختلف برگزار شد و ثمرات استمرار چنین برنامه ای در اردکان به وضوح قابل رویت است. به نظر می رسد باید از چنین الگوهایی برای سایر نقاط نیز بهره گرفت تا در این زمانه بی هویتی جهانی شده، حرفی برای گفتن داشته باشیم.

برای برگزاری برنامه سالگرد استاد افشار تصمیم بر این گرفته شد که مراسم هم یادی باشد از شخصیت برجسته استاد و هم پرداختن به بحث یزدشناسی به عنوان عملی کردن یکی از دغدغه های او. از این رو در همایشی که پنجشنبه 18 اسفندماه از ساعت 8 الی 13 در محل تالار فرهنگیان برگزار خواهد شد، در دو نشست، یکی به معرفی شخصیت استاد و دیگری به بیان ضرورت های یزدشناسی در حوزه های مختلف پرداخته خواهد شد. اما در این باره ذکر چند نکته اساسی است:

1- این برنامه از سوی چند انجمن غیردولتی و گروهی از دوستان استاد افشار البته با حمایت و همراهی سازمانهای مرتبط دولتی برگزار می شود. بنابراین انتظار از این برنامه باید در همین اندازه باشد. به خوبی می دانیم که هم شان استاد فقید بسیار بالا و والاست و هم مبحث یزدشناسی بحث ساده و پیش پا افتاده ای نیست که بتوان همه آن را در یک نشست نصفه روزه مورد بررسی قرار داد. اما از آنجا که مدتهاست فعالیتی عمومی در این عرصه صورت نگرفته، سالروز رحلت استاد را بهانه ای کرده ایم تا باردیگر اهمیت بحث یزدشناسی را این بار بلندتر اعلام کنیم. قطعاً این نشست تنها سرآغاز و نقطه ابتدایی یک حرکت محسوب می شود . نباید پنداشت که قرار است در این برنامه به همه شئونات یزد پرداخته شود.

2- به علت شرایط زمانی (برگزاری برنامه بین انتخابات و نوروز) محدودیت ها و معذوریت های فراوانی در بخش های مختلف وجود داشته اما با این وجود، دوستان و جوانان داوطلب و علاقمند همه همت خود را به کار بسته اند تا برنامه ای در خور شان یزد و استاد افشار برگزار نمایند. مسلماً این برنامه ضعف ها و کاستی هایی خواهد داشت اما باید با سعه صدر و خوشبینی به این مراسم نگریسته شود تا در برنامه های بعدی شاهد ارتقای سطح برگزاری این برنامه ها باشیم.

3- حوزه یزدشناسی حوزه وسیعی است و پژوهشگران بسیاری نیز در این عرصه فعالیت داشته اند. اما از آنجا که هدف از نخستین همایش، صرفاً بیان ضرورت هاو باید های یزدشناسی در حوزه های مختلف است و همچنین با در نظر گرفتن محدودیت های زمانی و برنامه ریزی، با مشورت تعدادی از اهل فن، تنی چند از اساتید انتخاب شدند تا به نمایندگی از پژوهشگران آن حوزه تخصصی، به بیان مختصری از درد دلهایشان در مباحث مرتبط بپردازند.

4- امیدواریم این جریان شکل بگیرد و دومین همایش یزدشناسی را مراکز معتبر علمی و پژوهشی همانند دانشگاه یزد با فراخوان آثار پژوهشی این حوزه و داوری آثار و انتخاب برترین ها برگزار نمایند و بر غنای علمی و اعتباری این برنامه بیافزایند.

5- سخن آخر اینکه نخستین همایش یزدشناسی نکوداشت استاد ایرج افشار ما حصل زحمات چند ماهه گروهی جوان علاقمند است که به خاطر علاقه به استاد و دوست داشتن سرزمینشان بی هیچ چشمداشتی در شرف برگزاری است و از این رو از همه علاقمندان دعوت می کنم تا با حضور خودشان سبب دلگرمی آنان بشوند و با همراهی و همفکری سبب شوند که برنامه های آینده بی نقص تر و پربارتر برگزار شود.