یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلیمیدان امیر چخماق در آستانه اجرای یک طرح بزرگ ترفیکی
میدان 800 ساله در آستانه تحول بزرگ
مهدی زمان زاده – گزارش منتشر شده در روز نامه همشهری
مجموعه اميرچخماق يزد که از پر بازديدكننده ترين آثار تاريخي يزد به شمار مي‌رود و همواره مورد توجه علاقه‌مندان به فرهنگ و تاريخ اين مرز و بوم بوده ؛ شامل بازار، تکیه، مسجد و آب انبار می باشدکه قدمتشان به دوره تیموریان (قرن ۹ هجری) برمی گردد.
بدین منظور ساماندهی مجموعه امیرچخماق درقالب فراخوان طراحی و با هدف احیای این اثر ارزشمند تاریخی از سوی شهرداری آغاز شده است.فراخوان شهرداری یزد نشان می دهد که شهرداری، دو حوزه اصلی طراحی شهری و شهرسازی و همچنین 3حوزه فرعی مقاوم سازی ،مرمت ،احیاء وترافیک شهری را در برمی گیرد.
آنچه از اهمیت اجرای این طرح که البته هنوز جزییات آن اعلام نشده حاکی است طرحی به این وسعت برای اولین بار در این میدان تاریخی و صد البته مهم و ترافیکی شهر اجرا خواهد شد .پارک ممنوع شدن برخی مسیرها، ورود ممنوع شدن و ... از اتفاقاتی است که به زودی در این میدان 800 ساله رخ خواهد داد.
رییس شورای شهر یزد در خصوص ساماندهی دراین منطقه می گوید که بعنوان یکی از اعضای شورای شهر یزد موافق طرح ساماندهی ترافیک میدان مصطفی خمینی تا میدان امیرچخماق هستم.
حجه الاسلام حمیدرضا مطهریان با اشاره به بافت تاریخی این محدوده ،تاکیدکرد که این طرح در صورتی در رفع مشکلات و کاهش ترافیک در این منطقه کمک می کند که زیرساختهای مورد نظر اماده شود.وی یکی از این زیرساختها را آماده نمودن معابر خیابان قیام اعلام کرد.
رییس شورای شهر یزد ادامه دادکه این طرح فعلا از سوی میراث فرهنگی اعلام شده ولی هنوز به شورای شهر یزد ارسال نشده است.
مطهریان اظهارداشت : به احتمال خیلی زیاد این طرح از سوی شورای شهر تایید و برای اجرا به شهرداری ارسال می گردد.
سرپرست معاونت ترافیک شهرداری یزد در خصوص طرح ساماندهی ترافیک میدان مصطفی خمینی تا میدان امیرچخماق می گوید:این طرح از مصوبات شورای ترافیک و میراث فرهنگی است که هنوز برای اعلام طرح به شورای شهر ارسال نشده است.
سیدعباس میرشمسی افزود:در صورت اعلام طرح و ارسال آن به شورا شهر و موافقت شورا به طور حتم شهرداری با نهایت تمام به اتمام ان کمک خواهد نمود.
وی اظهار امیدواری نمود که این طرح خیلی زود برای مصوبه شدن به شورای شهر یزد ارسال گردد.
با این صحبتهایی که بیان شد باید در نظر داشته با شیم که بنای امیرچخماق در وسط شهر یزد واقع شده و یکی از مهمترین بناهای این شهر تاریخی است، بر همین اساس گردشگران از سراسر دنیا هنگامی که وارد یزد می‌شوند، به دیدن این اثر ملی که شگفتی‌های زیادی در زمینه معماری دارد، می‌روند. پس باید عنوان نمود که طرح ساماندهی این طرح در حالیکه فرش قرمز شورای شهر یزد با چراغ سبز روبرو شده بیش از پیش باید برای تصویب از سوی مسئولین اقدام نمود.
مجموعه امیر چقمان توسط امیر جلال الدین شامی از سرداران تیموری و حاکم یزد در قرن نهم هـ.ق در شهر یزد ساخته شد که مسجد ان در سال 841 هـ. ق به اتمام رسید. مسجد امیر چقماق در زمان ساخت در خارج از حصار شهر قرار داشت. مسجد دارای دو ورودی، دو شرق (کوچه مسجد) و شمال (میدان) است. ورودی مسجد به ایوان بلندی منتهی می‌شود. این مسجد دارای گنبدی دو پوش از نوع تخم مرغ است و سطح بیرونی آن با کاشی‌های سبز رنگ پوشیده شده است و نیز دو شبستان زمستانی و تابستانی و ماذنه‌ای مستطیل شکل دارد.
این بناها و دیگر الحاقات به عنوان مجموعه امیرچخماق نیز با شماره 2416 به ثبت ملی رسیده‌است. در آن دوره امیرجلال‌الدین چخماق از سرداران شاهرخ تیموری و حاکم یزد بود که با همکاری همسر خود فاطمه‌خاتون برای آبادانی یزد مجموعه‌ای شامل تکیه، میدان، حمام، کاروانسراها، خانقاه، قنادخانه، چاه آب سرد و مسجد امیرچخماق را ساخت.
تکیه امیر چقماق هم دارای دو مناره بلند است و در شرق میدان شهدای یزد قرار دارد. اصل بنای میدان و تکیه امیر چقماق، که سردر بازار قدیم یزد (بازارچه حاجی قنبر) به شمار می‌رفت. در اواخر قرن نهم هـ. ق هم زمان با ساخت بنای مسجد امیر چقماق ساخته شد.
لیکن سردر، دو مناره با ساخت بنای مسجد امیر چقماق ساخته شد. لیکن سردر، دو مناره کاشیکاری رفیع و چند دهانه از طاق نماهای کنونی آن، از بناهای قرن سیزدهم هـ. ق است. تکیه دارای پنج غرفه با طاق‌های جناقی در دو سمت است. در دومین صفه سمت راست آن، ورودی پاشیر آب انبار بازارچه حاجی قنبر (موزه آب) قرار دارد. راه پله بام تکیه و ورودی منازه‌ها در اولین صفه سمت چپ واقع است.
در نماسازی تکیه از آجرهای لعاب دار و کاشی استفاده شده و پایین مناره‌ها با خطوط کوفی لاجوردی تزیین شده‌است. در داخل غرفه وسط بنا، یک قطعه سنگ مرمر به ابعاد 25×25 سانتی‌متر نصب شده که روی آن نام سازندگان و تاریخ بنا به خط نسخ حک شده‌است. بر بدنه این سردر و اطراف غرفه‌ها، آیات قرآنی و اسمای جلاله با کاشی کتیبه‌سازی شده‌است