یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلی
شُکرگزاری نعمت ها
یزد فردا-مجید کریمی-
عدم سپاس از خالق یکتا باعث نزول عذاب الهی خواهد شد..و وقتی نعمتی را از دست دادیم،به ارزش آن واقف میشویم. این حکمت خداست که بعضی وقتها باید چیزهایی را از دست بدهیم تا اهمیت و ارزش آنها را درک کنیم...شاید بعد از آن شکر گذار نعمت های آشکار وپنهانی باشیم که خدا به ما داده است.
از موضاعات مهمی که در قرآن و احادیث ائمه علیهم السلام بدان اشاره فراوان شده است"شکر نعمتهای خداوند" است.
"شُكر" به معنی قدردانی و قدرشناسی و تشكر از نعمت دهنده است.
از آنجا كه نعمت‌ها همه از خداست شكر حقیقی هم باید از خدا صورت پذیرد.
اگر ایمان را دو قسمت کنیم یك قسمت آن صبر و دیگری" شكر" است.
صبر نشانگر زیبایی برخورد مؤمن با بلاها و گرفتاریها است و شكر زیبایی برخورد مؤمن با نعمت‌هاست.
پیامبر اکرم(ص) میفرمایند:در بدن انسان 360 رگ وجود دارد.که 180 تا از آنها ساکن 180 تای دیگر متحرک هستند.اگر یکی از متحرک ها ساکن شود،حداقل اتفاقی که می افتد این است که انسان به خواب نمی رود.
بنابراین من که پیامبر خدا هستم روزی 360 مرتبه خدا را شکر وسپاسگزاری میکنم با گفتن این جمله:"الحمدلله ربِّ العالمین کثیراً علی کلِّها" شکر گزاری باید در همه لحظات زندگی وجود داشته باشد.
مواردی نیز در احادیث ائمه اطهار بیشتر اشاره شده است.
امام صادق(علیهالسلام) به چند مورد از آن اشاره فرموده‌اند: 1- هنگام تندرستی::شخص تندرست و شكرگزار، اجرش همچون پاداش شخص گرفتاری است كه برای خدا صبر پیشه سازد.
2- هنگام اعطاء و بخشش به دیگران::عطابخش شكرگزار، اجرش همچون شخصی است كه از نعمت محروم است و در محرومیت قناعت می‌كند.
3- هنگام داشتن نعمت::سپاس و شكر به هنگام نعمت، باعث افزایش و فزونی نعمت میشود.
4- هنگام مشاهده محرومیت دیگران::در هنگام مشاهده انسانی كه از نعمتی محروم است ولی شما آن محرومیت را ندارید بگویید: بار خدایا من تمسخر نمی‌كنم و بر خود نمی‌بالم بلكه تو را برای نعمتهای بزرگت نسبت به خود می‌ستایم.
امام باقر(علیهالسلام) نیز میفرماید: چون شخص گرفتار و دردمندی را دیدی، به نحوی كه او نشنود سه بار بگو: حمد خدایی را كه مرا از آنچه تو را مبتلا ساخته معاف نمود، هر كس این را بگوید آن بلا به او نمی‌رسد.
5- هنگام یادآوری نعمت::سیره پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) و دیگر ائمه معصومین(علیهمالسلام) این بوده است كه در هنگام یادآوری نعمت، با سجدهی بر خاك، شكر خداوند را به جای می‌آوردند. امام صادق(ع) میفرمایند:من بعد از خوردن طعام،انگشتانم را می لیسم.
شاید غلامم مرا خسیس فرض کند،اما چون نعمت الهی است بدین واسطه برای نعمت خدا احترام قایل می شوم.
نوع دیگر شكر، تشكر از مردم است، اگر شكر را وظیفه‌ای وجدانی تلقی كنیم، تشكر از مردمی كه به ما خدمتی كرده‌اند یا واسطه نعمتی شده‌اند نیز شكر است و در كلام معصوم(علیهالسلام) تشكر از دیگر انسانها تشكر از خدا تلقی شده است و كسی را كه در ایـن امـر ناتوان باشد، شكرگزار خـدا نیـز ندانسته‌اند.
تشکر وسپاس از خدا علاوه بر آنکه بر زبان جاری میشود،باید قلبی هم باشد.یعنی از ته دل به آن نعمت وخالق یکتا شاکر باشد.شکرگزاری باید بصورت عملی ورفتاری هم در زندگی ما وجود داشته باشد. نعمت های خدا را در راه صحیح ورضای خدا بکار بریم و اگر حقی بر ماست در برابر آن نعمت نیز انجام دهیم.حتی مال وفرزند نیز نعمت است وشکر آن واجب.شکرگزاری در مورد مال،استفاده صحیح آن در راه حلال وانفاق در راه خداست.در خصوص فرزند هم همین است.گفته میشود که پسر نعمت است و دختر رحمت. و در آخرت برای نعمت هایی که خدا بما داده است باید پاسخگو باشیم.
حضرت علی (ع) می فرمایند:برای زن وبچه کار وتلاش کن اما خودکشی نکن! فرزندان اگر مومن وصالح باشند،خداوند خودش وعده داده که آنها را رها نمیکند و نعمت های خود را به آنان عطا خواهد کرد...واگر هم فاسق و گمراه باشند باعث تباه شدن تمام زحمات واموالی است که والدین برای آنها به ارث گذاشته اند.
شکر نعمت باعث زیاد شدن نعمت ها و رحمت الهی میشود. وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ و (به خاطر آريد) زمانى كه پروردگارتان اعلام كرد كه اگر شكر گزاريد حتما بر (نعمتهاى) شما مىافزايم، و اگر كافر شديد يا ناسپاسى كرديد البته عذاب من بسيار سخت است(سوره مبارکه ابراهیم(ع) آیه 7) شکر نعمت،نعمتت افزون کند کفر نعمت از کفت بیرون کند بنابراین بیشتر از آنچه از خدا طلب میکنیم خدا به ما خواهد داد.
حضرت علی (ع) میفرمایند شما به فکر اصلاح آخرت خود باشید،خداوند دنیا را به شما خواهد داد....یعنی درآخرت بهشت رانصیب ما خواهد کرد ودر دنیا نیز ما را بحال خودواگذار نخواهد کردو پشتیبان ما هست. ما بندگان خدا حتی توانایی شمردن نعمتهای خداوند نیستیم،چه رسد که بخواهیم شاکر تمامی نعمت ها باشیم.
لیکن در حد توان بر هر انسانی لازم است تا شکرگزاری کند. خداوندمتعال در آيه 18 سوره مباركه نحل میفرماید:وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَةَ اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا إِنَّ اللّهَ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ (و اگر نعمتهاي خدا را بشماريد هرگز نميتوانيد آنرا احصا كنيد، خداوند غفور و رحيم است.) ** قوم سبا،مصداقی از ناسپاسی نعمت های خدا وگرفتاری به عذاب الهی "سَبأَ" در لغت عرب به معنی خریدن و در اصطلاح نام مردی است که قبائل یمن همه از نسل او هستند و او "سَبَأ بن یشحب" است.
این کلمه دو بار در قرآن آمده است. یکی در سورۀ سبأ که به سرزمین و نعمات و ناسپاسی و... قوم میپردازد و دیگری در سورۀ نمل که داستان حضرت سلیمان و هدهد و ملکه سبأ است. مردم باهوش این سرزمین در نقاط حساس، سدهای زیادی ساخته بودند که از همه مهمتر "سد مأرب" بودکه از سنگ و آهک ساخته بودند و مجاری مختلف در آن ایجاد کرده بودند که در اثر آن باغهای زیبا و کشتزارهای پر برکت در دو طرف مسیر رودخانه ایجاد شده بود.
دهستان مآرب،امروزه در شمال شرقی شهر صنعا،پایتخت کشور یمن واقع شده است. فراوانی نعمت ها وسرسبزی باغات ومزارع آنها به حدی بود که گفته میشود دو باغ بسیار بزرگ در دوطرف شهر قرار داشت.
وقتی وارد باغ ها میشدند بقدری سرسبز و وسیع بود که تا ده روز در آن راه میرفتند و آفتاب را مشاهده نمیکردند!همچنین اين باغهاى به هم پيوسته به قدرى پر بركت بود كه در تواريخ آمده اگر كسى سبدى بر روى سر مىگذاشت و در فصل ميوه از زير درختان عبور مىكرد آن قدر ميوه در آن مىريخت كه بعد از مدت كوتاهى سبد پر مىشد! نعمت های خدا همراه با امنيت، محيطى بسيار مناسب براى زندگى پاك، مهیا کرده بود، محيطى براى اطاعت پروردگار، ایمان به بزرگی وعظمت خداوند... اما آنها قدر اين همه نعمت را ندانستند، خدا را به دست فراموشى سپردند و به كفران نعمت مشغول شدند، به فخر فروشى پرداختند و به اختلافات طبقاتى دامن زدند. و به این طریق آنها به خویشتن ستم کردند.جمعیتشان متلاشی شد.
ناسپاسي و حسادت اين قوم باعث شد تا عذاب الهی بر آنان نازل شود.شکسته شدن سد مشهور "مأرب" باعث جاری شدن سیل به سرزمین سبأ شد. آباديها و باغها و قصرها را ويران نمود و سرزمين آباد آنها تبديل به بياباني خشك و بي آب و علف گرديد و تنها چند گونه درخت به جاي ماند.
قرآن از این سیل به «سیل عَرم» یاد می کند: «عَرِم» به معنى خشونت و كج خلقى و سختگيرى است، و توصيف سيلاب به آن اشاره به شدت خشونت و ويرانگرى آن است .در بعضی از تفاسیر(تفسیر قمی) در خصوص عذابی که بر قوم سبا نازل شده، به موشهای عظیم الجثه ای اشاره شده است که اقدام به تخریب سد "مآرب" کردند.این موشها توانایی آن را داشتند که سنگ های عظیمی که سد با آن ساخته شده بود را تخریب کنند.
وبدین صورت سد بزرگ "مآرب"سست ومتلاشی شد. عدم سپاس از خالق یکتا باعث نزول عذاب الهی خواهد شد..و وقتی نعمتی را از دست دادیم،به ارزش آن واقف میشویم.
این حکمت خداست که بعضی وقتها باید چیزهایی را از دست بدهیم تا اهمیت و ارزش آنها را درک کنیم...شاید بعد از آن شکر گذار نعمت های آشکار وپنهانی باشیم که خدا به ما داده است..