محمد حسین تقوایی: پنج شنبه بیست و هشتم مهرماه 1390 ، خبری بر روی تلکس خبرگزاریها مخابره شد "معمر قذافی رهبر پیشین لیبی کشته شده است".
بیست و چهار ساعت پس از اعلام این خبر اخبار ضد و نقیضی منتشر شد که نمی توان به صراحت نحوه مرگ دیکتاتور لیبی را حدس زد، به نظر می رسد، در این میان چند فرضیه زمینه مرگ سرهنگ قذافی وجود دارد، قذافی در درگیری کشته شده یا هنگام انتقال به بیمارستان یا محل بازداشت بر اثر جراحات جان داده و یا انقلابیون پس از دستگیری، به صورت خودسر او را کشتند؟ این فرضیه که سرهنگ، با دستور مقامات شورای انتقالی یا برخی از سران دول غرب کشته شده باشد هم، متحمل است. از سوی دیگر با توجه به اینکه قذافی هرگز دوست نداشت محاکمه و یا اعدام شود، فرضیه درخواست قبلی قدافی از اطرافیانش برای تیراندازی به سوی وی،در صورت دستگیری، هم محتمل است.
اخبار و ضد نقیض مرگ معمر
ابتدا منابع لیبیاییاخباری مبنی بردستگیری و جراحت شدید سرهنگ معمر قذافی، منتشر کردند و ساعاتی پس از آن، اعلام شده که وی به دلیل شدت جراحات وارده کشته شده است.
در همین حال، برخی از شبکه های تلویزیونی با پخش فیلم موبایل مدعی شدند قذافی زنده دستگیر شده و کمتر از چند ساعت اعلام شد سرهنگ توسط انقلابیون خشمگین کشته شده است، اما این پایان اخبار ضد و نقیض نبود، در ادامه خبرگزاری ها به نقل از منابع موثق، خبر مرگ قذافی را هنگام انتقال وی به بیمارستان و در درگیری انقلابیون و طرفدارانش منتشر نمودند و جالب آنکه خبرهای ضد و نقیض در خصوص مرگ قذافی همچنان ادامه دارد.
مرگ سرهنگ قذافی بر اثر جراحات عمیق
در ساعات اولیه اعلام شد سرهنگ پس از درگیری دستگیر شده و حالیکه از ناحیه دو پا و سر زخمی شده بود بر اثر جراحات جان داد.
در این زمینه، شبکه العربیه با یکی از انقلابیون که گفته می شود ابتدا وی معمر قذافی را دستگیر کرده است، گفتگو کرد، این انقلابی می گوید «قذافی برای جلوگیری از دستگیری به سردابها رفته و در آنجا مخفی شده بود. که موفق به دستگیری او شدم، اما به سبب شدت تیراندازی و درگیریها، او از ناحیه سینه هدف اصابت گلوله قرار گرفته بود که در نهایت بر اثر شدت جراحات وارده و خونریزی شدید مرد.»
یکی از فرماندهان میدانی نیروهای مبارزان در شهر سرت اعلام کرد:« انقلابیون تلاش کردند قذافی را زنده دستگیر کنند، اما او بر اثر شدت جراحات وارده کشته شد.»، یکی دیگر از انقلابیون گفته است «قذافی زمانی دستگیر شد که نفسهای آخر را می کشید، اما بر اثر شدت جراحات وارده کشته شد.»
مرگ دیکتاتور بعد از دستگیری توسط انقلابیون
ساعاتی پس از انتشار خبر مرگ قذافی بر اثر جراحات، شبکه تلویزیونی الصمود، فیلم ویدئویی از لحظه دستگیری معمر قذافی تا لحظه مرگ وی بر اثر اصابت گلوله را پخش کرد، تصاویری که این شبکه پخش می کرد، نشان داد قذافی ابتدا زنده بود و انقلابیون را به صورت ایستاده گرفته بودند و به تندی با وی سخن میگفتند، قذافی در ادامه بر روی زمین افتاد ، اما تصاویر لحظات مرگ سرهنگ هرگز پخش نشد.
«العالم» خبری منتشر کرد که اطلاعات جدیدی از مرگ قدافی را افشا می نمود، این شبکه خبری به نقل ابوبکرالفرجانی عضو شورای محلی شهر سرت (زادگاه قذافی) اعلام کرد: قذافی پس از رصد مکالمه ای میان او با السنوسی رئیس دستگاه اطلاعاتی حکومت قذافی درباره امکان خروج وی از شهر سرت مخفیگاه وی لو رفت.
فرمانده گردان النمر انقلابیون لیبی در گفتگو با شبکه الجزیزه گفت: «وی در حفرهای زیرزمینی در شهر سرت پنهان شده بود. قذافی زنده دستگیر شد اما در مسیر انتقال به مصراته با تیراندازی انقلابیون خشمگین کشته شد.»
آخرین لحظات زندگی دیکتاتور
در آخرین اخبار منتشر شده خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، به نقل از روزنامه فرامنطقهاي الشرق الاوسط اعلام کرد، معمر قذافي، رهبر مخلوع ليبي هنگام دستگيري زنده بوده و از انقلابيون خواسته است تا او را نكشند.
بنا به گفته يكي از شاهدان عيني، قذافي هنگامي كه برخي از انقلابيون وي را به سوي آمبولانس ميبردند تا او را به بيمارستان منتقل كنند، خطاب به آنها ميگفت: فرزندان من آيا مرا ميكشيد، فرزندان من، من قذافي هستم، من رهبر شما هستم، چهكار ميكنيد؟بنا به گفته برخي ديگر از شاهدان عيني قذافي قبل از دستگيري در حالي كه شوكه شده بود، فرياد ميزد: چه اتفاقي افتاده؟ چه شده است؟!
مرگ قذافی پس از دستگیری در درگیری انقلابيون و نيروهاي وابسته
خبرگزاری فرانسه به نقل محمود جبريل، رئيس دفتر اجرايي شوراي انتقالي اعلام كرد:قذافي در يك لوله انتقال آب(فاضلاب) بدون هيچگونه مقاومتي دستگير شده و هنگام دستگيري دست چپش مورد اصابت گلوله قرار گرفته و بدون هيچ جراحت ديگري به يك خودرو منتقل شده تا به بيمارستان برسد.
جبریل مدعی شده است: قذافی پس از دستگیری،به طرف یک دستگاه خودروی شاسی بلند هدایت شد، اما هنگام حركت اين خودرو بين انقلابيون و نيروهاي وابسته به قذافي درگيري رخ داده و گلولهاي به سر قذافي اصابت كرده كه اين گلوله باعث مرگ وي شده است.
احتمال دستور قتل رهبر مخلوع توسط شورای انتقالی لیبی
با این حال، برخي از مقامهاي شوراي انتقالي احتمال اين را كه قذافي توسط نيروهاي وابسته به شوراي انتقالي ليبي به صورت عمدي كشته شده باشد، رد نكردند اماصدور هرگونه دستور براي كشتن قذافي از سوي اين شورا را رد ميكنند، اما شاهدان عيني تاكيد ميكنند كه وي هنگام دستگيري زنده بوده است، گمانه زنی ها حاکی از آن است با توجه به خشم مردم و مبارزان شوراي انتقالي، احتمال اينكه عمدا وي را كشته باشند، زياد است.
نقش غرب در مرگ قذافی
در خصوص نقش ناتو و غرب در ماجرای دستگیری و قتل قذافی، خبرها حکایت از نقش نیروهای پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در حمله اولیه و تضعیف کاراون حامل قذافی دارد، براساس گزارش های متنشر شده، پس از آن در ناتو درگیری و مرگ معمر هیچ نقشی نداشته اند و شواهد حاکی از صحت این اخبار دارد.
شبکه العربیه در آخرین اخبار مربوط به مرگ معمر ادعا کرد، قذافی اندکی پیش از سحرگاه پنجشنبه به همراه چند ده نفر از محافظان و نزدیکان خود از جمله ابوبکر یونس از محاصره سرت که دو ماه به طول کشید، فرار کردند. کاروان حامل قذافی به همراه پانزده خودرو و تجهیزات نظامی به سمت غرب پیش رفتند اما خیلی از شهر دور نشده بودند که مورد هدف جنگنده های ناتو قرار گرفتند.
اشپیگل آنلاین روز جمعه به نقل از شاخه نظامی شورای انتقالی نوشت، "دوستان خارجی" در ردیابی قذافی رزمندگان را یاری کردهاند.
همچنین در این این گزارش نقل شده است، نیروهای امنیتی ناتو شامگاه چهارشنبه (۲۷ مهر/ ۱۹ اکتبر) موفق به ردیابی تلفن ماهوارهای قذافی شده و از این طریق مخفیگاه او را شناسایی کردند. ظاهرا قذافی در یک مکالمه تلفنی تقاضای کمک کرده است.
گزارش پزشكي قانوني لیبی از معاینات جسد قذافي
روز جمعه خبرگزاری مهر به نقل از العربیه اعلام کرد، گزارش های پزشکی در لیبی که در نتیجه تشریح جسد معمر قذافی دیکتاتور لیبی ارائه شده اثبات می کند که قذافی پس از بازداشت کشته شده است. بنا بر اعلام پزشک تشریح کننده، قذافی بر اثر اصابت 2 گلوله به شکم و سرش کشته شده است.
در همین احوال، یكی از پزشكاني كه جسد قذافي و معتصم قذافي، فرزند وي را كالبد شكافي كرد، اعلام كرده كه دليل مرگ قذافي گلولهاي بوده كه به سر وي اصابت كرده و از كنار شقيقهاش بيرون رفته است.
بنا به گفته تيم پزشكي قانوني كه جسد قذافي را معاينه كرده بودند، وي از ناحيه شكم نيز مورد اصابت گلوله قرار گرفته كه باعث خونريزي در اعضاي داخلي بدن وي شده است.
تا کنون خبری کامل از منابع رسمی در خصوص گزارش پزشکی قانونی منتشر نشده است و در این حوزه نیز خبرهای ضد و نقیضی مخابره شده است که به نظر می رسد در روزهای آینده اخبار کاملی اعلام گردد.
آخرین پناهگاه دیکتاتور لیبی
چگونگی درگیری و آخرین پناهگاه دیکتاتور لیبی هم نامشخص است، برخی خبرگزاری با انتشار عکسهای از محل درگیری قذافی با نیروی های مخالف انقلابی مدعی شدند که قذافی برای جلوگیری از دستگیری به سردابها رفته و در آنجا مخفی شده بود و هنگام درگیری در حفرهای زیرزمینی سرداب خانه ای در شهر سرت پنهان شده بود و به کمک همراهان خود با انقلابیون به شدت درگیر و در همان مکان دستگیر شده است که عکسهایی هم از محل دستگیری معمر قذافی منتشر شد.
العربیه فارسی هم اعلام کرد: بر اساس گزارش های دریافتی جسد رهبر پیشین لیبی در حالی در ویرانه ای در شهر سرت پیدا شد که آثار گلوله بر سر و صورت و پاهای او مشاهده شده است .منابع شورای انقلابی به العربیه گفتند قذافی و وزیر دفاعش برای رد گم کردن در خانه ای ویرانه و قدیمی مخفی شده بودند ولی به دنبال مظنون شدن انقلابیون به این خانه آن را مورد حمله قرار دادند.
جالب آنکه یکی از مقامات ارشد شورای انتقالی مدعی شده است قذافی هنگامی که به بیمارستانی در شهر مصراته رسید نیز زنده بود.
محل دفن جسد دیکتاتور لیبی
روز جمعه، ۲۹ مهر،دولت موقت لیبی اعلام کرد، قصد دارد حداکثر در روز جمعه جنازه قذافی را در مکان نامشخصی دفن کند. این اقدام با مخالفتهای بینالمللی شدید روبرو شد.
العربیه هم اعلام کرد: شورای ملی انتقالی لیبی تصمیم گرفت قذافی را در مکانی غیر معلوم به خاک بسپارد. قرار است شورای ملی انتقالی آزادسازی تمام سرزمین لیبی را با توجه به آزاد سازی کامل سرت و کشته شدن قذافی و دو فرزندش معتصم و سیف الاسلام و شماری دیگر از شخصیت های اصلی نظام اعلام کند.
سازمان عفو بینالملل و کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد با اشاره به وجود ابهام در مورد چگونگی مرگ قذافی خواهان به تعویق افتادن تدفین او و انجام تحقیقات لازم توسط یک کمیسیون بیطرف شدهاند.
منشا اصلی اخبار ضد و نقیض قتل دیکتاتور
بدیهی است که شرایط خاص کشور لیبی که چندین ماه در جنگ داخلی بین انقلابیون و نیروهای طرفدار دیکتاتور به سر می برده، دلیل اصلی انتشار اخبار ناقض و فاقد اعتبار بین المللی فرض شود اما به نظر می رسد، ابهام در مرگ معمر قذافی آنهم یک روز پس از مرگ وی ریشه در علل دیگری دارد.
در حال حاضر نیروهای شورای ملی انتقالی متهم شدهاند که قذافی را پس از دستگیری، بدون محاکمه اعدام کردهاند. رهبران شورا این اتهام را بیاساس میدانند اما اظهاراتشان تاکنون بسیار ضد و نقیض بوده است.
این خبر که معمر در هنگام دستگیری زنده بوده با توجه به تصویر مستند منتشر شده امری مسلم برای جامعه جهانی است اما چگونگی قتل، ضارب یا ضاربین به قذافی و همچنین انگیزه این امر، موضوعی است که شاید ریشه در تصمیمات شورای انتقال ملی دارد و یا اینکه غرب برای گریز از افشاگری احتمالی سرهنگ بدان تمسک جسته است، اما حتی می توان این فرضیه ساده را هم متحمل دانست که یکی از انقلابیون خشمگین بدون کنترل رفتار خود در رفتار احساسی، دیکتاتور را از جوابگویی به تاریخ نجات داده است.