بر مختار و اسبش در پشت صحنه چه گذشت؟
آخرین و دشوارترین پلان جنگهای مختار در پنجشنبه ۱۸ آبان ماه ۸۵ صحنهای بود که مختار و اسبش هر دو به زمین خوردند. مختار و اسبش از زمین برخاستند و این بار مختار پیاده جنگ را ادامه داد
شامگاه جمعه هفتم مرداد ماه ۹۰ ، شاهد پخش این تصاویر از قاب تلویزیون بودیم؛ صحنهای که پنج سال پیش ضبط شده بود.
***
پشت صحنهی سریال «مختارنامه» در سکانسهایی که به قبل از شهادت مختار اختصاص دارد را بار دیگر مرور میکنیم.
روزانه صدها هنرور در صحنههای سریال تاریخی «مختارنامه» داوود میرباقری حضور داشتند که اغلب آنان سربازانی بودند که در ارتش، دوران سربازی خود را میگذراندند. بادهای سرد شهریار برای برخی از آنها که مجبور بودند از ساعتها قبل با لباس مخصوص در صحنه حاضر باشند قابل تحمل نبود؛ بنابراین تا شروع فیلمبرداری اجازه داشتند، کاپشنهایی را روی لباسهای رزم نازکشان به تن کنند.
فیلمبرداری صحنههای پایانی سریال «مختارنامه» به قبل از شهادت او اختصاص داشت؛ این صحنهها که با حضور حدود ۳۰۰ تن هنرور مرد و در راس آنان تعدادی بدلکار گرفته میشد، مجال چندانی برای خودنمایی بازیگرانی که شمشیرزدن و اسبسواری را از وظایف خود نمیدانند، باقی نمیگذاشت و در چنین شرایطی داوود میرباقری، کارگردان این سریال چارهای نداشت جز این که حتی به جای بازیگر نقش اول خود، از یک بدلکار استفاده کند. بدلکاری که به مدد استفاده از ریش و موی انبوه سفید مختار، از فریبرز عربنیا (بازیگر نقش مختار) قابل تشخیص نیست.
***
فیلمبرداری از حوالی ساعت ۱۰ صبح ۱۸ آبان ماه ۱۳۸۵ در میدان مقابل کاخ دارالعماره مکه آغاز شد. در نخستین پلان، «مختار» در حالی که لباسی سفید پوشیده و بر اسبی سفید سوار بود، همراه با سپاهیان خود از کاخ دارالعماره خارج شد و با عدهای از سربازان مبارزه کرد. این صحنه با وجود دشواریها در کنترل اسبها و تک تک سیاهی لشکرها پس از چند بار تکرار سرانجام به پایان رسید.
***
سرپرستی گروه بدلکاران را محمود اردلان بر عهده داشت. او علاوه بر این کار نقش پسر عموی مختار که در آن زمان زندانبان کوفه نیز بود را بازی کرده است.
اردلان از آمادگی گروهش که متشکل از ۵۰ بدلکار هستند سخن گفت و برای اثبات آن از بدلکاری که چندی پیش از ساختمان ۹ متری به پایین پرت شده بود، خواست تا نخستین حرکتی را که باید مقابل دوربین اجرا کند را انجام دهد.
داوود میر باقری که زندگیاش را در دوره ساخت مختارنامه به احمدآباد مستوفی منتقل کرده بود، هر روز پیش از فیلمبرداری از محمود اردلان درباره حرکات اکشنی که باید در آن روز اجرا شود، میپرسید و بر مبنای آن حرکات دکوپاژ میکرد.
اردلان که مدتها با بدلکاران خود تمرین کرده است در این خصوص به ایسنا گفت: بدلکارانی که در این مجموعه حضور دارند، پیش از این هرگز شمشیر نزده بودند، اما توانستند در مدت بسیار کمی این کار را یاد بگیرند. اکشن خیلی سخت است. برخی صحنههای باید چندین بار گرفته شود و بعضی بازیگران که سن بالاتری دارند، توانایی آن را ندارند.
به گفته وی، علیرضا فتحی، رییس انجمن بدلکاران خانه سینما، مسؤولیت انتخاب بدلکاران برای حضور در مجموعه «مختارنامه» را بر عهده داشته است.
***
... «جاء الحق؛ ذهب الباطل»
یکی از پلانها با گفتن این جمله از سوی عدهای از بازیگران و در راس آنان جعفر دهقان گرفته شد. این پلان که تصویری نزدیک از سربازان سپاه مختار را در مقابل چشم بیننده قرار میدهد، با نگاه اشتباه یکی از هنروران مجددا تکرار شد.
آخرین و دشوارترین پلان جنگهای مختار در پنجشنبه ۱۸ آبان ماه ۸۵ صحنهای بود که مختار و اسبش هر دو به زمین میخورند. این دو همزمان با هم از زمین بر میخیزند و مختار پیاده جنگ را ادامه میدهد. برای خواباندن اسب بر روی زمین یکی از پاهایش را با طناب بسته و دو مرد او را روی زمین نگه داشته بودند و به محض فرمان شروع از سوی کارگردان این دو مرد کنار رفته و اسب با دیدن بلند شدن بدل مختار از روی زمین به سرعت بلند میشد. اما پای بسته مجال حرکت به او نمیداد. این صحنه چندین بار تکرار شد و اسب بیچاره در آخرین برداشتها دیگر رمقی در تن نداشت.
در تمامی صحنههای اکشن محمود اردلان در حالی که شمشیر یا تبری در دست در کنار بدلکاران بود، بازی آنان را به شیوهای که گویی خود در صحنه حضور دارد دنبال میکرد. در مواردی او حتی پیش از میرباقری فرمان کات را صادر میکرد، چرا که یک بدلکار کارش را خوب انجام نداده بود.
در این سریال نیز به مانند بسیاری از سریالهای تاریخی که صدابرداری سر صحنه انجام شد، مشکلات به طرزی غیرمترقبه خود را نشان میدهند؛ بنابراین چندین بار پرواز هواپیما از بالای سر عوامل، توقف کوتاه کار یا تکرار صحنهها را باعث شد.
***
... در اتاقی پشت اتاق جلوههای ویژه گریم، سرهای بریده به دیوار آویزان شدهاند. با نگاه دقیق به این سرهای بریده شده، چهرهی ساخته شدهی بازیگرانی چون محمد خیری، مهدی فخیمزاده، حبیب دهقان نسب و ... را میتوان شناخت و سر بریده مختار با بازی فریبرز عربنیا که شامگاه هفتم مرداد ماه ۹۰ در قسمت آخر مختارنامه برای مصعببن زبیر بعد از امیر شدنش آورده شد.
منبع: ایسنا