یزدفردا

نقد پذیری از شاخصه های ایمان است !

( حبیب حسن زاده )

گاهی دیده یا شنیده می شود که شخصی از اینکه عمل و رفتارش مورد نقد قرار می گیرد بشدت ناراحت می شود تا جائیکه این حس بغض آلود به یک ناهنجاری فیزیکی نیز منجر می شود و این در حالیست که مکتب رهائی بخش و انسان ساز ائمه معصومین (ع) زیستن و راه تعالی رشد را برای ما عیان نموده و درسهای فراوان و ذی قیمتی نیز در این رهگذر به ما داده اند ، تا خود چه میزان قوه درک و فهم آن را داشته باشیم و زیستنی در کمال عافیت را تجربه نماییم . از مجموع روایات وارده در این زمینه نیز اینگونه مستفاد می گردد که فاکتور نقدپذیری بیش از هر کس زیبنده و بلکه از لوازم مدیریت دینی و از صفات اختصاصی مدیران است لاکن هنگامی که در گزینش افراد تنها مسئله مورد اغماض شاخصه های مدیریت دینی باشد و صرفاً عنصر مؤثر در انتصاب آنان رانت و ارتباط و اقدامات مکتوب و شفاهی بعضی سست عنصران و مدعیان دینداری و شفاعت عده ای دیگر که از قبل اینگونه گزینش ها باغچه آنان نیز به نوعی بیل میخورد و انتفاعی نصیبشان می گردد باشد ، نباید انتظار داشت فریاد علی (ع) که در طول تاریخ شنیده شده و هنوز نوازشگر گوشهای شنوای شیعیان مؤمن اوست و فرمود : " آله الرئاسه سعه الصدر " به گوش این جماعت اشنا باشد ! و لذا مردم ما نیز بالتبع نباید انتظار داشته باشند گوش این قبیل کسان شنوای درد دل مردم و انتقادات آنان به وضع موجود باشد ، که هرچه بیشتر داد زنید و بگوئید این گوش های سنگین کمتر می شنوند و بیشتر مغز ها برای خاموش کردن آن صداها فعال می شود و جالب تر از همه اینست که مدعیان مردمداری و دینداری وقتی در هنگام حسابرسی مردم از امانتداری آنان (پستی که اشغال شده ) و اجحافی که در حق شهر و مردمانش شده به بن بست می رسند و استدلالی عقلی و شرعی ندارند ، آنگاه متوسل به تهدید و تکفیر منتقدان خود می شوند !

علی ای حال اینجانب با تأسی به قرآن کریم و سیره و سنت ائمه معصومین (ع) بزرگوارانی را که بنوعی سکاندار یک مجموعه مدیریتی هستند سفارش می کنم برای یکبار نیم نگاهی به سیره مدیریتی بزرگان دین منجمله حضرت روح الله (ره) و فرزند خلفش مقام معظم رهبری (حفظه الله ) بیندازند و نیک بدانند که اینان معیار سنجش قبولی اعمال آنان در عرصه رفتار مدیریتی اشان هستند و بس و بد نیست اگر هر از چند گاهی نیز دل به دریای مواج و پر منفعت نهج البلاغه امیر المؤمنین (ع) بزنیم و از دریای نور نهج البلاغه قبسی برای روشنایی راهمان برگیریم که آنگاه نه تنها ختام اعمال ما مسک رضایت حقتعالی است بلکه خلق خدا نیز دعاگوی ما خواهند بود و ما دیگر به خود اجازه نخواهیم داد در عصر مدیریت و پست ، خود را پست کنیم !

مولای متقیان امام علی ( علیه السلام ) در نهج البلاغه شریف می فرمایند : من حذرک کمن بشرک ( هر کسی ترا از راهی بد و فکری غلط بیم و هشدار دهد گوئی ترا به بهترینها بشارت داده است ) . آری ، از مجموعه سیره و سنت آن بزرگان و معصومین (ع) اینگونه مستفاد می شود که به همان میزان که نقد و نقادى مایه کمال و رشد افراد و جامعه است، نقد پذیرى نیز زمینه ساز بسیارى از اصلاحات و پایان بخشیدن به کشمکش ها مى باشد. پذیرش نقد ، نشانه شخصیت و خاک سارى و ترازى براى شناخت انسان هاى با انصاف و واقع نگر است. تلخى نخستین نقد، با برآیند شیرین آن، از میان مى رود. امام جواد (ع) در ضمن شمارش نیازمندى هاى همیشگى مؤمنان مى فرماید: «مؤمن، نقد و نصیحت را مى پذیرد».( تحف العقول، ج 1، ص 337) امام سجاد (ع) نیز مى فرماید: «حق نصیحت کننده آن است که با او نرم رفتار کنى و به سخنان او گوش فرا دهى. اگر سخن وى درست بود، خداى را سپاس گویى و اگر سخن او نادرست بود، با او مهربان باشى.»( میزان الحکمه، ج 10، ص 57.)

نقد ناپذیرى، نشانه نوعى غرور و تکبر است که منشأ آن، خودخواهى، خود برتربینى و یا خود مطلق انگارى انسان است. از این رو گاهى ناب ترین نقدها بر دل هاى غبار گرفته، اثر نمى بخشد، زیرا گاهى انسان به دلیل حب نفس حاضر نیست خود را داراى عیب و نقص بداند، به همین دلیل نه تنها از نقد استقبال نمى کند بلکه نقد دیگران را بر غرض ورزى حمل مى نماید و ناقد خود را دشمن مى انگارد؛ ولى غافل از آن است که:

آینه چون عیب تو بنمود راست

خود شکن آیینه شکستن خطاست

به طور کلى جمود فکرى، سنت گرایى غلط ، خود محورى و رذایل اخلاقى ، مانع پذیرش انتقاد مى گردد. پس نقد پذیرى ، در گرو تهذیب نفس و اصلاح درون است .

امید آنانی که در هنگامه دشواری زبان به وعده و وعید می چرخانند و با بازی با کلمات در حقیقت مردم را به بازی می گیرند به آنچه می گویند عمل کنند و بدانند که از کلام خداوندمتعال در ایات ابتدائی سوره مبارکه صف اینگونه مستفاد می گردد که خشم و عقوبت خداوند متعال و حسابرسی او بمراتب در مورد آنانی که سخن میگویند و عمل نمی کنند سختتر و دردناکتر است .