یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلی
بیست دومین سالگرد عروج روح الله: نگرش امام خمینی (ره) به تاریخ:امام مورخ نیست اما به عنوان یک متفکر، از تاریخ به شکل مناسب خود بهرگیری می‌کند
بیست دومین سالگرد عروج روح الله:
نگرش امام خمینی (ره) به تاریخ:امام مورخ نیست اما به عنوان یک متفکر، از تاریخ به شکل مناسب خود بهرگیری می‌کند
یزدفردا :پژوهشگر: رسول جعفریان:کتاب کشف الاسرار به خوبی نگرش تاریخی امام را نسبت به مسایل مختلف و از جمله مسائل معاصر در دوره دیکتاتوری نشان‌می‌دهد، داشتن یک نگرش سیاسی و مطرح کردن مسائل مختلف فکری در یک قالب تاریخی، نشان دهنده عمق نگرش تاریخی امام است. البته امام مورخ نیست اما به عنوان یک متفکر، از تاریخ به شکل مناسب خود بهرگیری می‌کند.
به طور قطع یکی از ویژگی‌های امام خمینی(ره) آگاهی از تاریخ بود، این مسأله با نگاهی اجمالی به سخنان امام که مملو از استشهادات تاریخی است کاملاً روشن است. طبعاً چنین آگاهی تاریخی در کنار دهها عامل فکری و تربیتی دیگر، به عنوان یک عامل در تکوین شخصیت عظیم امام به حساب می‌آید. نتیجه این امر پیش‌بینی‌های خاص سیاسی حضرت امام بود که برای بسیاری دیگر حتی قابل تصور نیز نبوده است و درست در همین مورد و نظایر آن است که امام از سایرین ممتاز گردیده است.
تاریخ از نقطه نظر امام که برگرفته از بینش خود قرآن است به عنوان وسیله‌ای برای عبرت بر روی آن تأکید شده است.
وجود آگاهی تاریخی در درون شخصیت فکری امام باعث شد تا امام از ابتدا نه تنها به صورت یک شخصیت سیاسی خود را وارد صحنه کند بلکه به عنوان یک رجل سیاسی موفق، دست تمام مخالفین و توطئه‌گران را شناخته و آنان را به موقع در برابر عمل انجام شده قرار داد. لازمه داشتن موضع تهاجمی، آن هم موضعی که همراه با غلبه و پیروزی باشد تنها وقتی میسر است که فرد نسبت به تجارب تاریخی مربوط با تاریخ معاصر جهان و کشور خویش مطلع باشد.
امام با دارا بودن هشیاری تاریخی نه چون ساده انگارانی که تنها اطراف خویش را، آن هم ظاهرش را می‌بینند بلکه با تسلط بر زوایای مختلف تاریخی و سیاسی جامعه و توجه به عمق تحولات اجتماعی، توانست رشته کار را به دست گرفته و آن را هدایت کند.
کتاب کشف الاسرار به خوبی نگرش تاریخی امام را نسبت به مسایل مختلف و از جمله مسائل معاصر در دوره دیکتاتوری نشان‌می‌دهد، داشتن یک نگرش سیاسی و مطرح کردن مسائل مختلف فکری در یک قالب تاریخی، نشان دهنده عمق نگرش تاریخی امام است. البته امام مورخ نیست اما به عنوان یک متفکر، از تاریخ به شکل مناسب خود بهرگیری می‌کند چنانچه قرآن نیز در حیطه وظیفه انسان‌ساز خود کتاب تاریخ نیست اما نگرش تاریخی ـ فرهنگی خود را همراه با آوردن استشهادات تاریخی به شکل دقیق و مؤثر برای آموزش آموزه‌های فرهنگی خود مورد استفاده قرار می‌دهد.
نگاه امام به تحولاتی که در زمان حیات ایشان رخ داده یک نگاه سیاسی ـ تاریخی بوده و بدین جهت دقیقاً بعدها از آنها در جریان‌هدایت و رهبری انقلاب عظیم اسلامی ایران به خوبی استفاده شده است. آن تجربه های تاریخی، بخشی از شخصیت سیاسی امام را ساخته و در عمل تأثیر قابل ملاحظه ای روی سیاست ایشان در اداره انقلاب و کشور داشته است.
امام فرموده‌اند: من در بعضی مجالس زمان رضاخان در مجلس رفتم به عنوان یک تماشاگر.
این مسأله امری است که اساساً با در نظر گرفتن وضع فکری و فرهنگی روحانیت در آن دوره می‌تواند قابل توجه باشد.
برای اینکه عمق نگرش تاریخی امام را دریابیم به نصیحتی که امام در جریان نهضت ملی به مرحوم آیة الله کاشانی کرده توجه‌می‌کنیم: به کاشانی نوشتم که لازم است برای جنبه دینی نهضت اهمیت قائل شود. او به جای اینکه جنبه مذهبی را تقویت کند و بر جنب? سیاسی چیرگی دهد به عکس رفتار کرد به گونه‌ای که رئیس مجلس شورای ملی شد و این اشتباه بود.
چنین بینشی از امام در آن شرایط نمی‌تواند از کسی باشد که نقش عوامل فرهنگی و سیاسی را در تکوین و ایجاد یک انقلاب در یک مسیر تاریخی نمی‌شناسد.
این هشیاری دقیقاً معلول یک نگرش قوی مذهبی همراه با داشتن یک بینش تاریخی از مسأله تحول و دگرگونی در جامعه است.
تاریخ از نقطه نظر امام که برگرفته از بینش خود قرآن است به عنوان وسیله‌ای برای عبرت بر روی آن تأکید شده است. امام فرمودند: تاریخ و آنچه که به ملتها می‌گذرد این باید عبرت باشد.
امام و ضرورت نوشتن تاریخ
اهمیت تاریخ در نظر حضرت امام باعث شد تا تأکید بیشتری بر نگارش تاریخ از طرف ایشان صورت گیرد. در یک سخنرانی در سال57 ایشان با اشاره با حضور بیش از 45 هزار مستشار آمریکایی یا آنچه بعضی می‌گویند شصت هزار کارشناس فرمودند: « ... اینها قصه هایی است که تاریخ باید ثبت کند، بعداً بفهمند که وضع ایران چه بوده است.»
و در جای دیگر فرمودند: «ما شاهد قتل عام مسجد گوهرشاد جنب حرم مطهر ثامن الائمه علیهم السلام بودیم. ما شاهد چیزهایی بودیم که تفصیل آن درتاریخ آتیه ثبت خواهد شد.»
همچنین حضرت امام در سال 61 خطاب به دانش‌آموزان فرمودند:
«امروز دانش‌آموزان باید سعی کنند تاریخ انقلاب اسلامیمان را و نقش وحدت خودشان و دانشگاهیان را با روحانیون بیاموزند.»
حضرت امام در یکی از آخرین پیام‌های خود خطاب به مسؤول وقت مرکز اسناد انقلاب اسلامی اهمیت نگارش تاریخ انقلاب اسلامی واصولی که باید در آن رعایت شود تذکر فرمودند.
منبع: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران