یزدفردا

لحظاتی قبل ناباورانه خبر شدم که استاد بی همتایم ایرج افشار از ایرانشناسان بزرگ جهان درگذشت.

زمستان که می رسد ،دلمان هری تو می ریزد.می دانیم که قرار است باز عزیزی ، هنرمندی ، نویسنده ای و یا فرهیخته ای را با خود ببرد. زمستان با همه زیبایی های فریبایش با برف سپیدش با شرشر بارانش ،زننده ناقوس مرگ بساری پیر دیر ،مراد و پیش آهنگ هم است .همین دیروز بود که دکتر محمود روح الامینی بزرگ استاد مردم شناسی را از دست دادیم ؛ وی که از مردم کوهبنان کرمان در همسایگی بافق یزد بود و با فرهنگ یزد الفتی دیرینه داشت ، به ناگاه با کوچ بهاره پرستوها پر کشید و به کاروان یاران رفته پیوست .

      هر گاه در همایش های کرمان شناسی اورا می دیدم ،سرشار از توان بود و یادی از فرهنگ مردم یزد می کرد ومی گفت: خویشانی در یزد دارد.

      و امروز استادم حضرت ایرج افشار که فرهنگ وتاریخ یزد زنده به کوشش اوست ،به دیار جاوید رهسپار گشت تا پهنه گیتی از یکی از دانشی مردان سده اخیر خالی باشد مرحوم افشار حتی نماند دکترای افتخاری که قرار بود در ماه سپتامبر 2011 در رشته‌ تاریخ از دانشگاه اسکاتلند دریافت کند، بگیرد.ایرج افشار پژوهشگری چندوجهی بود؛ به طوری که در چند زمینه به صورت گسترده کار می‌کرد، ایران‌شناسی، شناخت نسخه‌های خطی، سفرنامه‌نویسی، تاریخ‌نگاری از جمله حوزه‌هایی بود که سال‌ها در آن‌ها قلم زد و آثار ماندگاری به جا گذاشت.  ایرج افشار در حوزه ایرانشناسی با کتاب‌ها و مقالاتی که نوشت خود را به یکی از مهمترین ایرانشناسان 50 سال اخیر جهان تبدیل کرد.یکی دیگر از عرصه‌های که او فعالیت می‌کرد، در حوزه نسخ خطی و اسناد تاریخی بود. او در این حوزه یکی از کارشناسان بین‌المللی بود. در کنار این‌ها متونی که او در طول این سال‌ها تصحیح کرد، بسیار مهم هستند.


افشار همچنین در حوزه تاریخ معاصر ایران به ویژه تاریخ مشروطیت، کارهای بسیار مهمی کرد و توانست در این حوزه بیش 60 کتاب منتشر کند که خاطرات اعتمادالسلطنه از منابع مهم شناخت تاریخ قاجار یکی از آن‌هاست.خاطرات سید‌حسن تقی‌زاده و خاطرات دکتر مصدق و اللهیار صالح که همین امروز (چهارشنبه 18 اسفند) منتشر شد و ده‌ها کتاب دیگر که منابع اصلی هر پژوهشگری در حوزه تاریخ است، از آثار به‌یاد‌ماندنی این ایرانشناس و نویسنده برجسته است.

او در حوزه مطبوعات هم سال‌ها فعالیت داشت. 20 سال مسئول نشریه «راهنمای کتاب» بود و 15 سال سردبیر مجله «آینده» و به مدت 30 سال «نشریه فرهنگ ایران زمین» را منتشر می‌کرد. او در طول 60 سال با نشریاتی چون یغما، جهان نو، مهر و ارمغان کار می‌کرد.تمام صحرا‌ها، دشت‌ها، کوه‌ها و تمام خاک این سرزمین از او خاطره‌ دارند و از او یاد می‌کنند. تمام زندگی‌اش وقف فرهنگ ایران و شناساندن این فرهنگ به تمام جهان بود.دکتر افشار از کسانی بود که سفرنامه‌های مهمی چاپ کرد و خود به شهرهای ایران سفر کرد و «گلشت ایران» حاصل سفرنامه‌های داخلی اوست.

فعلا قلم را یاری گریاندن نیست که:

شرح این هجران و این  خون جگر                                                          این زمان بگذار تا وقت دگر

 روانشان شاد باد.