آداب سخن گفتن را بياموزيم و پاسخ انتقادها و پرسشها را بدهيم
رضا سلطان زاده
مدير مسئول آیینه یزد
مولاي متقيان حضرت علي(ع) در بيان نشانهها و صفات پرهيزگاران با تاكيد بر انتقادپذيري انسانهاي پارسا ميفرمايد:«.. . به حق اعتراف ميكند و آنچه را به او سپردهاند ضايع نميسازد و آنچه را به او تذكر دادند، فراموش نميكند. مردم را با لقبهاي زشت نميخواند، همسايگان را آزار نميرساند، در مصيبتهاي ديگران شاد نميشود و در كار ناروا دخالت نميكند و از محدوده حق خارج نميشود.. . »(1)
در اصل هشتم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران آمده است:«در جمهوري اسلامي ايران دعوت به خير، امر به معروف و نهي ازمنكر وظيفهاي است همگاني و متقابل برعهده مردم نسبت به يگديگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت. . . »
از اين اصل چنين استنباط ميگردد عموم مردم همين طور كه از حقوق مساوي در جامعه برخوردار هستند ميتوانند در محيط زندگي خود از مسئولان اجرايي سوال كنند، اظهارنظر نمايند، به صورت موافق يا مخالف و يا منتقد نظريات خود را بازگو كنند.
در زمان رأي گيري براي انتخاب رييس جمهور، نمايندگان مجلس شوراي اسلامي واعضاي شوراي اسلامي شهر و روستا و. . . دستگاههاي ذي ربط و يا كانديداها مردم را به شركت در انتخابات و راي دادن ترغيب و تشويق مينمايند و اعلام ميكنند عموم مردم اعم از زن و مرد كه مثلا داراي 18 سال سن ميباشند ميتوانند پاي صندوقهاي راي حاضر شده و به كانديداهاي موردنظر راي بدهند.
بنابراين جواني كه قوانين مصوب حق راي دادن براي وي قائل شده ميتواند در مسائل اجتماعي هم اظهارنظر كند، پرسشهاي خود را مطرح نمايد و جواب بشنود.
بديهي است همگان در هنگام نوشتن و گفتن بايد حرمتها را حفظ كنند، قانون مطبوعات و از همه مهمتر دستورات و تعاليم عاليه اسلامي را رعايت نمايند، با حيثيت و آبروي مخاطب بازي ننمايند، بپرسند و در انتظار جواب هم باشند. هرچه مسئولان اداري و اجرايي ميدان گفتگو و بحث و تبادل نظر را باز بگذارند و بيشتر اطلاع رساني نمايند، شك و شبههها كمتر ميشود، در واقع هر چه دايره براي ابراز انتقاد صحيح و بجا وسيع تر باشد امور جامعه با خير و خوبي بيشتر اداره ميشود و در نهايت بهتر ميتوان جلو كينه توزي معاندان و نفوذ فرهنگي و سفسطه بيگانگان را گرفت.
در اين صورت شهروندان ميآموزند در محيطي آكنده از صفا و صميمت با رعايت ضوابط و مصالح و نگه داشتن حرمت قلم نظريات خود را اظهار كنند و مردم اعم از موافق يا مخالف اظهارنظر نمايند. مديران اجرايي هم بر اساس قانون و آيين نامهها و دستورالعمل هايي كه در اختيار دارند عمل ميكنند ضمناً نظريات مفيد را ميشنوند و سعي ميكنند از نكات ارزنده آنها استفاده ببرند.
نگارنده نظر خوانندگان را به بعضي از اظهارنظرها و سوالاتي كه در سطح جامعه مطرح است جلب مينمايد:
به دنبال ادبياتي كه گاه رييس جمهور در سخنرانيها به كار ميبرد وزير آموزش و پرورش، معاون وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در پاسخ خبرنگاران و مجري راديو از عبارات و يا كلماتي استفاده ميكنند كه نقل مجالس ميشود. به طور قطع مردم انتظار دارند كه دولتمردان آنها در بيانات و سخنان خود به ويژِه وقتي خبرنگار و مدير رسانهاي در انتظار پاسخ پرسشهاي خود ميباشد آداب سخن گفتن را رعايت كنند.
آيا معاون رييس جمهور و رييس سازمان ميراث فرهنگي بايد به خود اجازه دهد كه بگويد: برخي خبرنگاران ادعاهاي خود را نشخوار و در برابر قاضي معلق بازي ميكنند و برخي از رسانههاي منتقد دولت را رسانههاي صهيونيستي قلمداد كند همانطور كه وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي بعضي از روزنامهها را بدون اينكه تذكري دريافت نموده يا در دادگاه صالحي محكوم شده باشند به عنوان حركت كننده در مسير و جهت خلاف نظام معرفي مينمايد.
[وزراي دولت بايد در بيانات خود بيشتر رعايت ادب كنند، خصوصاً در مقابل اصحاب رسانه كه عامل انتقال سخنان آنها به مردم هستند. ما كه جز دلسوزي چيز ديگري از رسانهها نديده ايم، اگر انتقادي هم ميكنند، سازنده است. اين نماينده مجلس تاكيد كرد: ادبيات در شأن يك مسئول به افزايش وحدت كمك شاياني خواهد كرد و خلاف آن، قطعاً به اين وحدت لطمات جدي وارد ميآورد](2)
-عدهاي از علما، ائمه جمعه، فعالان سياسي از تورم و گراني و بيكاري و مشكل جوانان از قبيل اعتياد، ازدواج و مسكن ابراز نگراني ميكنند و بعضي از روزنامههاي حامي دولت نيز در مورد گراني اجناس گزارش تهيه ميكنند اما معاون رييس جمهور ميگويد كالاها گران نشده و يا اگر اخم كنيم اقتصاد فرانسه فرو ميپاشد. مردم حق دارند درباره اين اظهارنظرها و سخنان مقامات اداري پرسش نمايند.
بدان اميد همانطور كه معاون رييس جمهور اعلام نموده است تا پايان عمر دولت دهم جشن خانه دار شدن تمام ايرانيان برگزار گردد.
-در دو سال اخير چندين بار وزير و معاون وزارت ارشاد به يزد آمدند، گرچه كمتر فرصت ديدار و مصاحبه با روزنامه نگاران و مديران مسئول مطبوعات استان به دست آمد اما قول هايي دادند و از جمله گفتند بهاي آگهي هايي كه گاه براي درج آن در روزنامه 2500 تومان تا چهار، پنج هزار تومان پرداخت ميشود افزايش مييابد اما تاكنون اين وعدهها جامه عمل به خود نپوشيده است. احساس مدير مسئولي كه اين وضع را با درج آگهيهاي چند صد هزار توماني يا ميليوني كه در بعضي از روزنامههاي دولتي چاپ ميشود مقايسه ميكند چيست؟
پينوشتها:
1- نهج البلاغه. ترجمه محمد دشتي. خطبه 193. صفحه 289
2- اسماعيلي عضو كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي