رضا سلطان زاده
مدیرمسئول آیینه یزد
حدود یك سال پیش كه مصطفی محمد نجار هنوز به مقام وزارت كشور انتخاب نشده بود. بعضی از خبرنگاران از استاندار یزد خواستند دربارة ادامه كارش توضیح دهد و بگوید آیا قرار است با سمت فعلی در یزد بماند یا منتقل خواهد شد ؟در پایان جلسه از یك همكار مطبوعاتی پرسیدم چگونه استاندار میتواند ابقاء یا عدم ابقاء خود را پیش بینی كند در حالیكه تا آن روز وزیر كشور دولت دهم بر مسند وزارت تكیه نزده بود. در دو جلسه اخیر مصاحبه با استاندار از مهندس فلاح زاده سئوالاتی در همین باره مجدداً مطرح گردید بنابراین لازم میدانم در این ستون با طرح یك پیشنهاد، توضیحاتی را در زمینه فوق ارائه نمایم. در این دو سال در مصاحبهی مطبوعاتی مدیر ارشد اجرایی استان نیمی از وقت جلسه و گاه بیشتر از زمان مقرر مطالبی درباره استان، برنامه ها، پیشرفتها در زمینههای مختلف عمرانی، اقتصادی واجرایی و كمتر سیاسی بیان میگردد و دعوت شوندگان كه تعدادشان به 40-30 نفر میرسد تنها فرصت مییابند تقریباً معادل همان وقت یا كمتر با بیان پرسشهای خود، جواب دریافت نمایند.
در حالی كه مناسب است مسئولان روابط عمومی استانداری مطالبی را كه لازم میدانند در این گونه جلسات به اطلاع مدیران مسئول مطبوعات وخبرنگاران رسانهها رسانده شود قبلاً به صورت جزوهای تنظیم و در اختیار شركت كنندكان قرار دهند و یا جلسهای جداگانه برای ارائه گزارش ترتیب داده شود تا بعد از 4-3 ماه كه دو ساعت وقت استاندار دراختیار نشریات استان و نمایندگان روزنامههای سراسری قرار میگیرد ترتیبی اتخاذ گردد تا بعضی از كاستی ها، نارساییها ومشكلات جامعه را بدون واسطه به اطلاع مدیریت استان و عالی ترین نماینده اجرایی دولت درمنطقه برسانند كه به طورقطع به صلاح و صواب نزدیكتر است.
اما عدم تثبیت مدیریتها در همه زمانها و دولتها چه قبل وبعد از انقلاب منتهی با شدت و ضعف بوده و در تاریخ ثبت شده است چه بسا مدیرانی كه هنگام برگشت از مسافرت هنوز به مقصد نرسیده، یا در فرودگاه پیاده نشده بودند، یا صبح كه میبایست از خانه به محل خدمت و اداره بروند خبر تغییر یا بركناری خود را دریافت مینمودند. چند روز بیشتر به پایان عمر دولت نهم باقی نمانده بود كه علاوه بر بعضی از مدیران و روسای سازمانها و وزرای بركنارشده قبلی 2 نفر از وزراء سمت خود را از دست دادند و مشاهده میشود افرادی كه بعد از 12-10 سال مدیریت در حالی كه 2-3 ماه به زمان بازنشستگی آنها باقی مانده جلسه تودیع برایشان برگزار میشود و بدین طریق از سمت خود بركنار میگردند. برای آنكه به یقین بدانیم تاریخ تكرار میشود به موارد زیر عنایت فرمائید. با این توضیح كه در این مقاله تطبیق، مقایسه افراد و آمرو مامور با یكدیگر در گذشته و یا حال موردنظر نیست تنها بیان رویداد وقایع میباشد.
صاحب بن عباد از ادیبان و وزیران دانشمند ایرانی در قرن چهارم هجری كه در ادبیات عرب نیز تبحر خاصی داشت، وقتی مردم قم از قاضی شهر خود شكوه نمودند، با یك جمله ادیبانه، قاضی را معزول نمود. «ایها القاضی بقم – قد عزلناك فقم ؛ ای قاضی قم ،! تو معزولی، پس ازشغل خود برخیز». او به كارگزاران خود در قم سفارش كرد كه به امور مربوط به آبادانی شهر و مشكلات مردم رسیدگی نمایند. درزمان صاحب بن عباد كه شهر قم با كمبود آب مواجه بود، او به عامل قم دستور داد تا در راه احیای قناتها اقدام شود.(1)
«عصر روز پنج شنبه نوزدهم محرم سال 1268 ه- ق امیركبیر به عادت هر روز كه به دربار میرفت و گزارش امور مملكت را میداد، به دربار رفت، و در محل انتظار هرچه صبر كرد خبری از احضار نخست وزیر نشد. او همه چیز را احساس كرد و همراه یكی از دوستان صمیمی خود « میرزا هاشم آقا تبریزی» به خانه برگشت.
هنوز چند لحظهای بیش از مراجعت به خانه نگذشته بود كه فرستاده مخصوص ناصرالدین شاه اجازه ورود خواست . . . و دستور بركناری وی را (بدین شرح ) به وی ابلاغ كرد.
«چون صدرات عظمی و وزارت كبری زحمت زیاد دارد و تحمل این مشقت بر شما دشوار است. شما را از آن كار معاف كردیم . . . » (2)
در دولتهای گذشته و در 30 ساله اخیر نیز مكرراً مردم شاهد این امر بوده اند. گاه میبینیم استانداری از سمت خود بر كنار یا به استان دیگری انتقال مییابد كه نه تنها وی از این امر اطلاعی ندارد بلكه بنا به اعلام خبرگزاریها شخصاً مات و مبهوت نظاره گر این پیش آمد میباشد.
«تغییر استاندار لرستان برای مسئولان این استانداری غیر منتظره ترین اتفاقی بود كه میتوانست رخ دهد چرا كه حتی زمزمهای مبنی بر ضرورت تغییر سیدحسین صابری شنیده نمیشد. مهر نوشت، این در حالی بود كه سیدحسین صابری تمام روز تعطیل را مشغول بازدید از پروژههای سطح استان بود و در پایان روز نیز پس از تشكیل جلسه شورای مسكن برای تعیین زمین برای ایجاد پارك خانواده به خارج از شهر رفته بود كه تلفنها به صدا درآمد و خبر تغییر استاندار لرستان را مخابره كرد. صابری فارغ از اینكه در جلسه هیات دولت چه میگذرد به شهرستانهای بروجرد و ازنا و دورود سفر كرد و تصمیماتی برای تسریع در اجرای پروژهها گرفت. یعنی به واقع در ساعتی كه هیات وزیران در حال تبادل نظر برای تغییر استاندار لرستان بودند سیدحسین صابری با برگزاری جلسات متعدد در حال تصمیم گیری در سطح استان در مورد پروژههای مختلف در جایگاه استاندار لرستان بود. صابری در واكنش به خبر بركناری خود مبهوت از این موضوع اظهار بی اطلاعی كرد وگفت: من هم از برخی خبرگزاریها این موضوع را شنیدهام ! وی با تاكید بر اینكه مطیع امر دولت است، تصریح كرد: برای اطلاع از صحت بركناری خود باید پیگیری كند. سیدحسین صابری شاید آخرین كسی بود كه از خبر بركناری خود آگاه میشد. در گفتگویی كه درساعات پایان شب با استاندار لرستان انجام شد همچنان سیدحسین صابری مبهوت از بركناری خود سخن میگفت تا واقعاً باورمان شود كه هیچكس اینجا در انتظار تغییر استاندار لرستان نبوده است. سیدحسین صابری با تاكید بر بی اطلاعی از تغییر خود عنوان كرد: من تمام روز تعطیل یكشنبه را جلسه برگزار كردم و از پروژهها بازدید كردم و در جایگاه استاندار لرستان از ساعت هشت شب در حال تصمیم گرفتن بودم.» (3)
گرچه چند روز بعد مشارالیه به سمت استانداری اردبیل منصوب گردید و به روال عادی از خدمات استاندار قبلی قدردانی به عمل آمد. نكته قابل تذكر این كه شیوه جابجایی هم مورد پرسش، انتقاد و اعتراض جامعه است.
بنابراین ملاك ماندن در یك سمت اداری و اجرایی مشروط به اطلاع دادن به مدیر، مذاكره قبلی، داشتن كمتر از 30 سال سابقه خدمت و در یك كلام برای ابقاء و ادامه خدمت نظر وخواست مدیر مربوط چندان مطرح نیست.
«حجت الاسلام سید یحیی جعفری با انتقاد از روند جابجایی استانداران در كشور گفت: روند جابجایی استانداران صحیح نیست و هنوز یك استاندار بر امور منطقه مسلط نشده تغییر میكند. نماینده ولی فقیه در استان كرمان در جلسه تودیع و معارفه استاندار كرمان با انتقاد از روند جابجایی استانداران در كشور گفت: من با این شیوهای كه اكنون در كشور در خصوص جابجایی استانداران وجود دارد موافق نیستم و نقد دارم. وی با اشاره به حدیثی از امام حسین (ع) در خصوص نقد، گفت: افرادی كه دوست شما هستند نقد میكنند و افرادی كه دشمن هستند میگویند همه چیز درست است در زمان طاغوت نیز عدهای تائید میكردند و دیدید سرانجام به كجا منتهی شد. وی افزود: انتقاد حق طبیعی و مسئله شرعی و اسلامی است. بنده با استاندار جدید كرمان آشنایی دارم و میدانم فردی مومن، ولایی و تلاشگر است و شكی در این نیست اما نقد من اینجاست كه تا استانداری میخواهد در یك مدت زمان با شرایط استان آشنا شود و بر امور مسلط شود آن را عوض میكنید. وی ادامه داد: در كل در خصوص روند این جابجاییها نقد دارم و آن را صحیح نمیدانم و این انتقاد شخص من نیست انتقاد جامعه است.» (4)
پینوشتها:
(1)- «چگونگی شكل گیری شهر قم در قرون وسطی»، صفحه 8
(2)- «امیركبیر یا قهرمان مبارزه با استعمار»، علی اكبر هاشمی رفسنجانی، چاپ 1346، صفحه 403 و 393
(3)- روزنامهها و خبرگزاریها، مورخ 22/4/89
(4)- همان، 23/4/89
یزدفردا