شهریار

آدرس: استان یزد ، شهر یزد ، بلوار شهید باهنر (حد فاصل میدان امام حسین و میدان باهنر) ، ابتدای خیابان مهدی آذریزدی، مجموعه خرمشاه (خرمشاد)
شماره ثبت ملی سازمان میراث فرهنگی : 2131 تاریخ ثبت 12مهر1377
مختصات جغرافیایی :g E 54"20'49.994 E N 31"52'44.08
ارتفاع از سطح دریا : 1220 متر


فکر کنم اول بگم چرا رفتم یزد و چرا رفتم سراغ مجموعه خرمشاه (خرمشاد) بهتر باشد؛

چند روز پیش یعنی 18 تیر ماه اولین سالمرگ مهدی آذریزدی نویسنده کتاب «قصه های خوب برای بچه های خوب» بود. مهدی آذریزدی متولد محله خرمشاه (خرمشاد) بود و آرامگاه ایشان در حسینیه خرمشاه (خرمشاد) یزد است . دلیل من هم برای معرفی مجموعه خرمشاه (خرمشاد) نوستالوژی کودکانه خودم بود .
مجموعه خرمشاه (خرمشاد) مجموعه ای است متشکل از مسجد، حسینیه، حمام، آب انبار و ساباط که با مصالح خشت خام و آجر ساخته شده است.


1- خانه پدری و زادگاه استاد مهدی آذر یزدی 2- آرامگاه مهدی آذر یزدی در حسینیه خرمشاه
اين مجموعه كه داراي كاربرد مذهبي است از بناهاي شاخص دوره قاجار محسوب مي‌شود.
سبک معماری و کاربندی گچی محراب مسجد خرمشاه (خرمشاد) و آجر چین سقف حمام از داخل به صورت خفته راسته با استفاده از دو رنگ طبیعی آجر و نحوه استقرار گرمخانه آن از خصوصیات و ویژگیهای مجموعه خرمشاه است.
در سال 1382 ساخت و سازهای غیر مجاز منجر به بسته شدن راه ورودی آب انبار و تخریب حوضخانه آن شده بود .
عمليات مرمت مجموعه خرمشاه شامل كف‌سازي حسينيه و مرمت و بازسازي سقف‌هاي فروريخته با بودجه 80 ميليون ريالی در سال 1384 شروع و هنوز هم ادامه دارد.
در محله خرمشاهی به علت کثرت زرتشتیان باشگاهی به نام «باشگاه خرمشاه» متعلق به زرتشتیان نیز فعال است.
توصیف محله خرمشاه به زبان مهدی آذر یزدی در اسفند سال 1370 فوق العاده شیرین است:
« روز دوم خمسه مسترقه سال 1300 شمسی به دنیا آمدم. سه روز بعدش، سال 1301 شروع شد. بنابراین در سال 1370 ، در سن هفتاد سالگی خود هستم. محل تولد و زندگی من تا بیست سالگی، آبادی «خرمشاه» -در حومه «یزد»- بود. خرمشاه در آن ایام، با یک رودخانه خشک و مقداری زمین های کشاورزی از شهر یزد فاصله داشت. حالا با سه تا پل که روی رودخانه شده، به شهر متصل شده و از آب و برق شهر استفاده می کند و مثل یکی از محلات یزد به شمار می رود؛ ولی باز هم شهری ها، مردم اصلی خرمشاه را دهاتی حساب می کنند و درست هم هست.



مهدی آذریزدی در محله قدیمی خرمشاه
خرمشاه در میان دو آبادی دیگر واقع شده که «سر دو راه» و «نعیم آباد» نامیده می شود. سر دو راهیان، بیشتر از همه پنج شش آبادی نزدیک شهر، خود را شهری حساب می کردند و آداب و عادات شهری ها هم بیشتر در آنجا رسوخ داشت.
خرمشاه یکی از محلات یا آبادی های زرتشتی نشین یزد است و در آن یک زیارتگاه هم هست که زرتشتیان به زیارت می آیند و نام آن «پیر شاه ورهام» است. خرمشاه که با زمین های مزروعی کاملاً از دو آبادی دو طرف، جدا شده، دارای دو محله است؛ یکی «محله گبر ها» و یکی «محله مسلمانان» که آن را «محله تخدان» می نامیدند. خانه ای که ما در آن زندگی می کردیم توی محله گبر ها بود و سه طرف آن به خانه های زرتشتیان محدود بود. کوچه ای که ما در آن می نشستیم یعنی «کوچه پشگ» سی چهل تا خانه داشت و دو سوم آن مال زرتشتی ها و ده دوازده خانه اش هم مال مسلمان ها بود.



مزار مهدی آذریزدی در حسینه خرمشاه
مردم خرمشاه، همه اهل کار و رعیتی و زحمت بودند. زمیندارانی در میان آنها بودند، اما پول نقد در دست مردم نبود؛ جز آنها که در شهر، کار بنایی و عملگی می کردند. »
متن کامل زندگی نامه مهدی آذریزدی به زبان خودش

نامگذاری خیابان آذریزدی هم به پیشنهاد اعضای دوره اول شورای شهر یزد انجام شد.


خیابان مهدی آذریزدی و حسینیه خرمشاه
نام اصلی مهدی آذریزدی فرزند حاج علی اکبر رشید خرمشاهی «مهدی آذر خرمشاهی» بوده.
آذریزدیبه خاطر کتاب «قصه های خوب برای بچه های خوب» در سال 1343 جایزه یونسکو و در سال 1345 از بنیاد پهلوی جایزه سلطنتی کتاب سال را به خود اختصاص داد.
او در سال 1379 به سبب نگاشتن داستان های قرآنی و دینی، «خادم قرآن» شناخته شد. همچنین چندین بار از سوی «انجمن آثار و مفاخر فرهنگی»، «بنیاد ریحانة الرسول (س)» و ... برای وی مراسم بزرگداشت برگزار شد.
او پسری را در سن 7 سالگی به فرزندخواندگی قبول کرد بنام محمد صبوری که هنوز ایشان در قید حیات هستند.


محمد صبوری پسرخوانده مهدی آذریزدی
مهدی آذریزدی سالهای آخر عمر خویش را در آخرین طبقه خانه ای در خیابان انقلاب ، خیابان اردیبهشت ، کوچه شهرزاد ، پلاک 212 قدیم یا 2 جدید زندگی می کرد.
مراسم چهلمین روز درگذشت مهدی آذریزدی نیز در مسجد حظیره یزد برگزار گردید.

وبلاک نویسنده:ایرانگردی شهریار در شنبه

یزدفردا