بزرگداشت شیخ صدوق:نام نیکی گر بماند...

علیرضا آیت اللهی
در زندگی سنٌتی ایران معمولا" از یک شخص چهار اثر باقی میماند ٬ و هنوز هم تقریبا" همانطور است : ۱ - خانه ۲ - محل و امکانات کار و فعالیت ۳ - آثار کار از کتاب و رساله و مقاله گرفته تا ساخت یا حتی تعمیر یک مسجد یا مدرسه یا کتابخانه و درمانگاه و... ۴ - فرزند صالح.

خانه حتی اگر « سرای زرنگار » باشد خراب می شود . محل و امکانات کار نیز پس از چندی از بین می روند یا لااقل به دلیل تغییر شیوه زندگی و... از حیٌز انتفاع می افتند . آثار گاه باقی میماندند و گاه خیر ! مثلا" ممکن است مسجد بسیار عظیم زیبائی وجود داشته است که حال با خاک یکسان شده است یا حتی تمام یک شهر ٬ مثل شهر سوخته ٬ از بین رفته باشد ٬ اثری بسیار زیبای هنری مثل فرش نگارستان را ددمنشانه از بین برده باشند ... و شاعری که بزرگ تر از سعدی و حافظ و فردوسی و مولوی بوده است ٬ مثلا" به دلیل آزادیخواهی و عدم چاپلوسی درباری ٬ گمنام مانده باشد و بازماندگانش از فرط فقر یا نادانی یا هرچیز دیگر ٬ اوراق دیوان اشعارش را به عطٌار داده اند تا اجناس خود را موقع فروش در آنها بسته بندی کند ٬ و...

امٌا اگر فرزندی صالح از او باقی مانده باشد هرسه میراث اوٌل به اضافه خود فرزند به عنوان میراث چهارم ٬ فزاینده ی آثار نیک پدر ٬ باقی مانده است و نه تنها «نام نيكی » از وي باقي مانده است بلكه هنوز نه فقط در « سينه هاي مردم عارف » حضور دارد بلکه در عمل و به صورتی فعٌال در جامعه نه « مزار » دارد که مؤثر واقع می شود و زندگی می کند .

این را داشته باشیم تا بعد :

خدا رحمت کند شهید آیت الله صدوقی را . ایشان چه بخواهیم و چه نخواهیم و چه بگوئیم و چه نگوئیم بر گردن شهر یزد و استان یزد حق و حقوقی دارند ٫ به گردن بنده هم که در سالهای ۱۳۴۳ و ۱۳۴۴مأموم ایشان بوده ام به همچنین . امروز دیدم پس از چندی که یزد فردا دات کام عکس بعضی از کوچک ترها را که اینجانب باشم ٬ و آنهم به صورت مکرر ! در صفحه نخست خود می آورد تا معلوم نیست بنا به کدام سیاستی این کوچکتر را از انزوای کلبه بسیار محقر خود درآورد ٬ عکسی از حجت الاسلام والمسلمین شیخ محمد علی صدوقی را آورده است که نمیدانم کجا شنیده ام که صدوقی ها از احفاد شیخ صدوق هستند ٫ و ( با یادی از مرحوم آیت الله العظمی نجفی مرعشی که بنیانگذار علم الانساب جدید در ایران اسلامی هستند ) خوشا به سعادت کسانی که به اصطلاح جدٌ اندر جد ٌ از روحانیان شیعه بوده اند و به اسلام و مسلمین خدمت کرده اند . امٌا...

همین که روز گرامیداشت سعدی و حافظ و فردوسی می شود مردم آنها را از قبل می شناسند و به این بهانه بهتر می شناسند و می شناسانند . امٌا امروز که روز بزرگداشت شیخ صدوق است از هر ده هزارنفر چند نفر آن بزرگوار را می شناسد و می شناساند ؟ آنهم در استانی که حتی شهری را به این نام موسوم کرده اند ...

پس بنا به دینی که نسبت به علمای شیعه از قدیم و جدید دارم به صورتی بسیار مختصر و به ایجاز خدمتتان عرض می کنم که :

شیخ صدوق نه تنها محدث و فقیه شیعی که مردسیاست و احتمالا" دولتمرد نیز بودو در ارتباط با حکٌامی متعدد ... که از آنجمله در ارتباط با حاکم بلخ کتاب « من لا یحضره الفقیه » را نوشت و در ارتباط با رکن الدوله آل بویه شیعه و حامی شیعیان که در ری حکومت می کرد و به خصوص وزیر دانشمند و دانش پرورش ٬ صاحب ابن عباد ٬ کتاب « عیون اخبار الرضا » را نگاشت .

شیخ صدوق مجموعا" در حدود دویست و پنجاه کتاب و رساله تالیف کرده است و مشابه آن ٬ یعنی از حدود دویست و پنجاه استاد نیز بهره برده است و در ده - پانزده شهر ٬ از مکٌه معظمه تا فرغاننه در جنوب ازبکستان کنونی هر کدام مدتی اقامت گزیده است و این همه فقط در مدت حدود هفتاد سال زندگی خود . دونالد سون تولد وی را در ۹۲۳ میلادی برابر با ۳۱۱ هجری قمری نوشته است که ۱۱۲۰ سال ه.ق از آن تاریخ می گذرد و وفاتش را در سال ۳۸۱ ه. ق نوشته اند که امسال هزارو پنجاهمین سال از وفات وی است .

نهایتا" شیخ صدوق یا ابو جعفر محمبن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی که به ابن بابویه نیز شهرت دارد در ری به سرای باقی شتافته در همان شهر دفن شده و مقبره اش که به دلیل حرمت وی به تدریج به صورت مزاری عمومی در آمده است به نام خود وی به «ابن بابویه » شهرت دارد . روحش شاد .

یزدفردا