اولین معلم من

یزدفردا:
دکتر علیرضا آیت اللهی
: اولین معلم شما که بود ؟ امیدوارم فراموش نکرده باشید که به نظر بنده « حقیر فقیر سراپا تقصیر » قابل بخشش نیست ... میدانید که پس از پدر و مادر چه حقی به گردن شمادارد ٬ و به احتمال قریب به یقین سومین مربیی است که شخصیت شما را بنا نهاده اند ؟ حتی می توان گفت که ارسطو را افلاطون ساخت و افلاطون را سقراط ٬ و خیلی کم تر از آن خانواده هایشان...

گرفتاری روزمره زندگی بسیار زیاد است اما این یک لحظه به دست می آید که بنشینیم به گذشته فکر کنیم ٬ و حتی جزئیات آن را ٬ حتی الامکان ٬ به یاد آوریم تا آینده را بسازیم . ساختمان آینده با ارزشیابی گذشته است .

میدانم که امروز معلم با مربی فرق می کند . اما در زمان کودکی من « خوشبختانه » چندان فرقی نمی کرد . از این رو است که می گویم اولین معلم من خانم م.مؤمنی بود و تنها معلم ما در کودکستان ( مهدکودک کنونی ) همٌت یزد .آن روزها به مربی کودکستان هم ٬ که البته همیشه یک زن بود ٬ می گفتند « خانم معلم » . خانم م.مؤمنی معلمی بسیار خوب بود ٫ اما همین که بگوئیم بسیار خوب حق مطلب را ادا نکرده ایم . پس سعی می کنم واضح تر بگویم : زنی بود مهربان ٬ دلسوز ٬ صبور ٬متعهد و عاشق کار خود که ٬ به خصوص ٬ همه را هم ٬چه غنی تر و چه فقیر تر ٬ چه آشناتر و چه غریبه تر ٬ به یک چشم نگاه می کرد .

اما به طور کلی در سطح شهر غنی ترها و پولدارتر ها که در یزد آن روز تقریبا" همگی تاجرزاده بودند به کودکستان نمونه ٬ جنب دبیرستان ایرانشهر ٬ می رفتند و ما کم پول ترها ٬ که شاید مجموعا" بیست-بیست و پنج نفر می شدیم ٬ به کودکستان همت در جوار دبستان دخترانه همت ٫ که مدیرش خانم پ. مؤمنی ٬ خواهر بزرگتر خانم م. مؤمنی ٬ بود و وی هم از زنان واقعا" مؤمن و بسیار محترم شهر . پسر خانم مؤمنی ٬ یعنی مهدی ٬ احتمالا" اولین ثبت نام شده آن کودکستان بود و این که هیچگاه مزیتی نسبت به ما برایش قائل نمی شدند و چه بسا برعکس !

فکر می کنم اول مهر ۱۳۲۸ مرابه کودکستان گذاشته بودند . خانه ای معمولی و خشت و گلی در غرب هنرستان صنعتی یزد . خواهر بزرگترم ٬ دانش آموزمدرسه همت ٬ مرا با خودش ٬ البته پیاده ٬ میبرد و می آورد . گاهی هم که تاخیر داشتم و او باید سریع به مدرسه می رفت زهراسلطان پیشخدمت مدرسه که از کوچه ما میگذشت مرا هم با خود میبرد . سگ ولگرد درسطح شهر بسیار زیاد بود و از آنها می ترسیدیم .

در کودکستان نقاشی می کشیدیم ٬ وسط خطوط سرمشق های استاد کاوه را رنگ می کردیم و الفباء یادمی گرفتیم و نیز سرود و رقص که مربیش یکنفر غیر یزدی بود( اشتباه نکردم ٬ درست نوشتم ) .نیمساعت تا یکساعت به ظهر ( درزمانی که درهیچ مغازه ای از شهر یزد پرتقال و لیمو و نارنگی یافت نمی شد و سیب درختی را هم قاعدتا" و حداکثر تا آخر پائیز نگهمیداشتند ) میوه ٬ و آنهم غالبا" انار٬ می خوردیم . پس ازآن سرایدار کودکستان که گمان کنم نامش سکینه بود غذاهایمان را گرم کرده درناهار خوری روی فرش می نشستیم و می خوردیم و پس از ناهار همه ما که هرکدام لحاف و تشکی با خود به کودکستان برده بودیم به خواب بعد از ظهر می پرداختیم .

زحمتی می کشیدند و به اصطلاح یزدیها خون دل می خوردند تا ما را آدم کنند . آدم کردن یا آدم سازی از مهمترین کارها است ٬ چون ساخت « سرمایه اجتماعی » بر اساس آموزش و فرهنگ ٬ اساس ساخت جامعه است ٬ جامعه مهمترین زیربنای اقتصاد است و تا اقتصاد و به اصطلاح پول نباشد فرهنگ هم رشد و ترقی نمی کند . اما در چرخه این سیستم در آن روزها اولویت فرهنگ به حدی بوده است که دونفر تاجر یزدی فقط با دوکلمه خریدم و فروختم کل حنا یا زیره یا ارمک مصرفی یک سال ایران را معامله می کرده اند بدون آن که پای کوچکترین چک و سفته و املاء و امضائی در کار باشد . دادگستری یزد تقریبا" کوچکترین کاری برای انجام دادن نداشته است و این را مدیون مؤمن های حقیقی ٬ مؤمنی ها و صدها معلم مؤمن دیگر بوده ایست ... همانطور که سایر امور اجتماعی و اقتصادیش . معلمها فقط آدم ساز نبوده و نیستند : جامعه سازند ٬ اقتصاد سازند ٬ توسعه سازند ٬ تعالی سازند...و سطوح پائین تحصیلی ٬ هرچه پائین تر ظریف تر و دشوارتر و سازنده تر .

شاید حق خانم م. مؤمنی بر گردن من بیش از حق سایر معلم ها ٬ استادان دانشگاه و حتی دکترغلامحسین صدیقی و دکترمحمود روح الامیبی و دکترجمشیدبهنام و بسیاربیش از پروفسور جیاکوتینو و پروفسور سیلوستر که هردو از بزرگترین اقتصاد دانان جهان و از استادان من در دوره دکتری بوده اند بوده باشد . من ٬ خود در آن شک ندارم . به علاوه از اولین معلم های کودکستان در یزد بوده است .

به راستی ! اولین معلم یزد که بوده است ؟ اولین آموزگار؟ اولین دبیر ؟ و... این توضیح را بدهم که بسیاری از اولین معلم های یزد غیر یزدی بوده اند و آنهم به این دلیل که چون مدارس جدید عملا" مورد تائید اکثر روحانیان نبوده اند برخی از بهترین ها ی یزدی وارد خدمت معلمی دولتی نمی شده اند و همین امر درعین حال از کیفیت تدریس ها هم می کاسته است . حال از اولین معلمان شایسته و متخصص در تدریس و تعلیم چند نفر را من نام میبرم و بقیه را شما که این مطلب را تصحیح می کنیذ ٬ ضمن تصحیح برشمارید :

اولین معلم قرآن : آقا سید یحیی مدیر طاهری .اولین معلم شرعیات و گاه هم عربی : آقا میرزا یحیی آیت اللهی .

اولین معلم تاریخ و جغرافیا : آقای محبوبی ؟ .اولین معلم خط : استاد علی اکبر کاوه .اولین معلم نقاشی : استاد چیتی .اولین معلم ورزش : آقای خجسته ؟

بنویسید ! خواهش می کنم بنویسید ! تاریخ فرهنگ یزد را بنویسید ! همان که نامی از معلمان ما برده شود سپاسی هرچند کوچک بر زحمات چند و چندین ساله آن ها است .