یزدفردا

به گزارش یزدفردا: دکتر «فروزنده کلانتری» ضمن تاکید بر نقش حیاتی مادران در تولید، تربیت و پرورش نسل آینده، تصریح کرد: بررسی شاخص‌های سواد سلامت در میان مادران جوان، به‌ویژه در استان‌هایی چون یزد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

وی افزود: شواهد حاکی از آن است که اگرچه سطح سواد سلامت زنان باردار در این استان در مجموع مطلوب ارزیابی شده، اما نیاز به ارتقای آگاهی و آموزش‌های بهداشتی همچنان به قوت خود باقی است.

کلانتری با اشاره به این که تحقیقات نشان داده‌اند، بین میزان سواد سلامت مادران و کیفیت مراقبت‌های دوران بارداری، رابطه‌ای مثبت و معنادار وجود دارد، تصریح کرد: به بیان دیگر، هرچه سطح سواد سلامت بالاتر باشد، مراقبت‌های دوران بارداری اثربخش‌تر و کامل‌تر خواهد بود و این امر به کاهش عوارض بارداری کمک می‌کند.

مدیر گروه سلامت خانواده، جمعیت و مدارس مرکز بهداشت استان تصریح کرد:  تقویت برنامه‌های آموزشی در سطح استان ضرورتی انکارناپذیر است تا مادران بتوانند اطلاعات بهداشتی را بهتر درک کرده و تصمیمات مرتبط با سلامت خود و فرزندانشان را با اطمینان و آگاهی بیشتری اتخاذ کنند.

وی ضمن اشاره به این که سواد سلامت در سه دوره زمانی یعنی پیش از بارداری، دوران بارداری و دوران پس از زایمان شامل مؤلفه‌های کلیدی متعددی است که در سلامت مادر و نوزاد نقش‌آفرینی می‌کنند، گفت: در دوره پیش از بارداری، آگاهی نسبت به تغذیه صحیح، شناخت عوامل خطر، دریافت مراقبت‌های پیشگیرانه و آمادگی روانی و اجتماعی اهمیت دارد.

کلانتری با اشاره به این که در دوران بارداری، مراقبت‌های پزشکی منظم، تغذیه مناسب، مصرف مکمل‌های ضروری، مدیریت استرس و آگاهی از علائم هشداردهنده از جمله مؤلفه‌هایی هستند که مستقیماً بر سلامت جنین و مادر تأثیرگذارند، خاطرنشان کرد: در دوره پس از زایمان نیز مراقبت از مادر و نوزاد، شیردهی صحیح، رعایت اصول بهداشتی و دریافت حمایت‌های اجتماعی و روانی از خانواده و جامعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یزد ضمن بیان این که بررسی‌ها نشان می‌دهد که سطح سواد سلامت مادران جوان تأثیر مستقیمی بر شاخص‌های سلامت نوزاد دارد، عنوان کرد: وزن مناسب هنگام تولد، تغذیه انحصاری با شیر مادر و روند طبیعی رشد و تکامل نوزاد از جمله شاخص‌هایی هستند که در مادران باسواد سلامت بالا بهبود یافته‌اند.

وی افزود: چنین مادرانی به دلیل داشتن اطلاعات کافی، از تغذیه سالم‌تری پیروی کرده و نسبت به علائم رشد کودک هوشیارترند، که این امر در پیشگیری از اختلالات رشدی و ارتقای سلامت جسمی و روانی کودک نقش مؤثری ایفا می‌کند.

کلانتری با تاکید بر این که در راستای سیاست‌های جمعیتی کلان کشور که هدف آن افزایش نرخ باروری است، ارتقای سواد سلامت مادران به‌عنوان یک راهبرد کلیدی برای فرزندآوری آگاهانه و سالم، اهمیت یافته است، گفت: این راهبرد نه‌تنها شامل آموزش‌های بهداشتی می‌شود، بلکه باید با ارتقای دسترسی به خدمات سلامت، حمایت‌های اجتماعی و اقتصادی، و تدوین قوانین تسهیل‌گر همراه باشد تا مادران بتوانند در شرایطی امن، تصمیم به فرزندآوری بگیرند و از خطرات احتمالی پیشگیری کنند.

مدیر گروه سلامت خانواده، جمعیت و مدارس مرکز بهداشت استان با اشاره به این که مطالعات حاکی از آن است که سطح سواد سلامت همچنین بر رفتارهای باروری و فرزندپروری تأثیرگذار است، تصریح کرد: مادرانی که از سطح بالاتری از سواد سلامت برخوردارند، نه‌تنها در زمینه برنامه‌ریزی بارداری فعال‌تر عمل می‌کنند، بلکه به مراقبت‌های منظم پزشکی پایبندند، تغذیه انحصاری با شیر مادر را جدی می‌گیرند و در مراقبت از کودک رفتارهای مؤثرتر و مسئولانه‌تری دارند.

وی اظهار کرد: این در حالی است که در میان مادران با سطح سواد سلامت پایین‌تر، احتمال بروز رفتارهای ناسالم و بی‌توجهی به نیازهای بهداشتی کودک افزایش می‌یابد که می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی نوزاد تأثیر منفی بگذارد.

کلانتری با اشاره به این که در استان یزد، برنامه‌های متعددی با هدف ارتقای سواد سلامت مادران، به‌ویژه در مناطق محروم، در حال اجراست، خاطرنشان کرد: از جمله این برنامه‌ها می‌توان به مراقبت‌های ادغام‌ یافته سلامت مادران، برنامه گروه سلامت مادران و طرح‌های جوانی جمعیت و باروری سالم اشاره کرد.

وی افزود: این برنامه‌ها بر آموزش‌های سلامت‌محور، غربالگری، ارائه خدمات حمایتی و ارتقای کیفیت مراقبت‌های بهداشتی تمرکز دارند.

مدیر گروه سلامت خانواده، جمعیت و مدارس مرکز بهداشت استان با اشاره به این که برای سنجش اثربخشی این مداخلات، شاخص‌هایی نظیر پوشش مراقبت‌های پیش از بارداری، نرخ مراجعه مادران به مراکز سلامت، آگاهی تغذیه‌ای، زایمان ایمن، تغذیه انحصاری با شیر مادر و وضعیت سلامت نوزاد بررسی می‌شود، بیان کرد: تحلیل این شاخص‌ها نشان می‌دهد که اگرچه در برخی حوزه‌ها پیشرفت‌هایی حاصل شده، اما در برخی دیگر، به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار، نیاز به برنامه‌ریزی‌های جدی‌تر و اقدامات مؤثرتر وجود دارد.

کلانتری ضمن تاکید بر این که مراقبین سلامت، ماماها و خانه‌های بهداشت نیز در این میان نقش محوری ایفا می‌کنند، اظهار کرد: آن‌ها از طریق آموزش‌های چهره‌به‌چهره، برگزاری جلسات گروهی، مشاوره‌های فردی و پایش سلامت، به توانمندسازی مادران در زمینه سلامت کمک می‌کنند.

وی با اشاره به این که با این حال، مشکلاتی نظیر کمبود نیروی انسانی، نبود منابع آموزشی مناسب و موانع فرهنگی، اثربخشی این اقدامات را تحت تأثیر قرار داده‌اند، افزود: برای رفع این چالش‌ها، راهکارهایی چون جذب نیروی انسانی بیشتر، توسعه ابزارهای دیجیتال آموزشی و ارتقای مهارت‌های آموزشی کارکنان بهداشتی پیشنهاد شده است.

کلانتری با بیان این که در سطح سیاست‌گذاری نیز پیشنهادهایی ارائه شده که از جمله آن‌ها می‌توان به اجرای برنامه‌های هدفمند آموزشی، افزایش دسترسی مادران به منابع اطلاعاتی ساده و مؤثر، تجهیز مراکز درمانی، بهره‌گیری از ظرفیت رسانه‌ها، ارائه حمایت‌های اجتماعی و اقتصادی و طراحی نظام‌های نظارت و ارزیابی مستمر اشاره کرد، گفت: تحقق این پیشنهادات نیازمند همکاری همه‌جانبه میان نهادهای دولتی، غیردولتی و جامعه محلی است.

وی در پایان با اشاره به این که برای دستیابی به هدف نهایی که همان توانمندسازی نسل آینده است، هم‌افزایی میان بخش‌های بهداشت، آموزش و رسانه اهمیت حیاتی دارد، افزود: تشکیل شبکه‌های همکاری، توسعه محتوای آموزشی چندرسانه‌ای، ترویج فرهنگ سلامت از طریق رسانه، آموزش سواد رسانه‌ای، ارزیابی مستمر برنامه‌ها و حمایت از نوآوری، از جمله اقداماتی است که می‌تواند زمینه‌ساز ارتقای پایدار سواد سلامت در جامعه باشد.