آیت الله مدرسی: اگر فتاوی صانعی بدعت نیست، پس بدعت چيست چیست؟

یزدفردا "عضو فقهای شورای نگهبان با انتقاد از سکوت نسبت به فتاوای بدعت آمیز برخی از مدعیان مرجعیت تصریح کرد: علما باید وظیفه سنگین خود را در قبال بدعت گذاری در دین به خوبی انجام دهند.

به گزارش فارس: آیت الله سیدمحمدرضا مدرسی یزدی در جلسه درس خارج فقه و اصول درباره فتاوای بدعت آمیز برخی از مدعیان مرجعیت، گفت: علمای بزرگوار با احساس وظیفه، اطلاعیه ای صادر کردند و برای مردم حقایقی را درباره برخی از افراد که بدون شایستگی، خود را در منصب خطیر مرجعیت قرار داده اند و برخلاف احکام مسلم اسلام و قرآن کریم فتوا می دهند را بازگو نمودند.

وی در ادامه افزود: این شخص کسی است که در دین بدعت می گذارد؛ فتاوایی می دهد که بی هیچ شک و شبهه و بدون اندک تردید، بدعت در دین است و اگر این گونه فتواها بدعت نباشد، پس باید پرسید بدعت چیست؟ تساوی دیه زن ومرد با کدام دلیل؟
این استاد حوزه به عنوان نمونه در مورد دیه مرد و زن، گفت: آن چه اکنون در نظر من است بیش از چهارده روایت در کتب معتبره ومنابع حدیثی وجود دارد که بیان می کند دیه زن نصف دیه مرد است. ظهور آیه شریفه قرآن کریم هم به اعتبار تقابل «الانثی بالانثی» موید همین معناست و در سرتاسر تاریخ شیعه، حتی یک نفر هم، احتمال معقول خلاف آن را نداده است، چه رسد به این که قائل به تساوی دیه شده باشد. در میان فقهای اهل تسنن هم این مسئله قطعی است، و فقط دو نفر که مورد اعتنای محققین نیستند و شاید حتی اسمشان را هم نشنیده باشید (یکی به نام ابن علیه و دیگری به نام اصم) قائل به تساوی شده اند.
آیت الله مدرسی یزدی تصریح کرد: با این وضع چگونه ممکن است شخصی با کمال بی پروایی و بی تقوایی بگوید: «عقل من نمی تواند قبول کند دیه زن و مرد فرق دارد و این خلاف عدالت است.» اگر این چنین از احکام شرعی چشم بپوشیم و همین که به حکم عقل مثل ایشان یا به حکم کنوانسیون رفع تبعیض، خلاف عدالت باشد پس دیگر چه نیازی به قرآن و روایات معصومین داریم. آیا واقعا بااین حساب، اگر این شخص، اهل بدعت نباشد، پس چه کسی اهل بدعت است؟
عضو فقهای شورای نگهبان خاطرنشان کرد: حساب شخص کافر مشخص است، کسی که ادعای اسلام و تشیع دارد، چگونه می تواند چنین حرفی را به اسلام نسبت دهد و به عنوان فتوا بیان کند «الله اذن لکم ام علی الله تفترون - آیا خداوند به شما اذن داد یا بر خداوند دروغ می بندید» اگر این شخص اهل بدعت نباشد، پس اهل بدعت به چه کسی گفته می شود؟ واژه بدعت در کجا صدق می کند واگر بگوید: اجتهاد کرده ام، می گوئیم: مگر هر چیزی اجتهاد برمی دارد؟ مثلا اگر کسی بگوید نماز صبح سه رکعت است، یا ادعا کند اصلا نماز صبح واجب نیست، آیا می توان چنین فتوایی را از او پذیرفت؟ آیا در این گونه موارد اجتهاد جایز است؟ این نظیر حرف بعض اهل خلاف است که می گویند معاویه که با حضرت امیرالمومنین علیه السلام محاربه کرد به خاطر این بود که اجتهاد کرد و در اجتهادش خطا و اشتباه کرد.
این استاد حوزه افزود: لذا اشکالی به معاویه وارد نیست و نبایداو را سرزنش کرد، اگر همه مسائل مشمول اجتهاد و خطا باشد، پس بدعت کجاست؟ چه ملاکی برای تشخیص بدعت وجود دارد؟ حتی اگر مرتکب عمل فرضا خود نفهمد بدعت گذار است، آیا وظیفه ما در اظهار برائت و معرفی مبدع ساقط می شود، مثل این مسئله مگر اجتهاد برمی دارد، آیا در بدعت آمیز بدون چنین فتوایی جای شک و شبهه است؟ پس باید در مقابل این بدعت آشکار اعتراض کرد. کسانی که در قضیه سکوت می کنند و حرف نمی زنند و می توانند، آیا مصداق این روایت نمی شوند که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «اذا ظهرت البدع فی امتی فلیظهر العالم علمه فمن لم یفعل فعلیه لعنه الله.»
وی اضافه کرد: در روایت صحیحه دیگری از پیامبر(ص) وارد شده است، هرگاه بعد از من اهل شک و بدعت را دیدید، نفرت و انزجار از آن ها را نمایان کنید و سب آنها و حرف و طعن در مورد آنها را زیاد کنید. با آنها این طور معامله کنید تا به فساد در اسلام طمع نکنند و مردم از آنها پرهیز کنند و از بدعت های آنان چیزی نیاموزند... «و این مورد کاملا استثنایی است که به واسطه بزرگی خطر گناه، دارای حکم فوق العاده و از عمومات به تخصیص خارج شده است.
چگونه جرئت می کنید با قرآن درافتید؟
عضو فقهای شورای نگهبان همچنین خاطرنشان کرد: آیا ما خود را سرباز امام زمان(عج) بدانیم و در حوزه آن حضرت باشیم و ببینیم این چنین به احکام الهی تعرض شود و باز سکوت کنیم؟ چگونه ساکت باشیم و ببینیم فتوا بدهند و به آن افتخار هم بکنند که: فرزند خوانده محرم می شود، و وقتی محرم شد و پدر ومادر جعلی حکم پدر و مادر حقیقی یافتند قهرا ارث هم می برد و تمام احکام فرزندی هم بر آن مترتب می شود. علاوه بر آن چه رسما در سایت های مربوط به آن ها آمده و به عنوان جواب استفتا نقل شده است شخصی نقل کرد که با دفتر پاسخگویی او تماس گرفته شد، گفتند: «اگر فرزند خوانده فقط مدتی در منزل انسان بماند، همین حکم جاری می شود» در سایت این گونه اعمال را نیکی و احسان به دیگران و مستحب دانسته است، ما ندیدیم حتی اهل قیاس و استحسان هم چنین فتوایی داده باشند، چگونه می توانید به خودتان جرئت و جسارت بدهید که با قرآن کریم - آن هم نه یک آیه بلکه چندین آیه قرآن - در افتید و برخلاف این تعداد آیات قرآن فتوا بدهید.
وی تاکید کرد: مگر قرآن نفرمود: «و فرزند خواندگانتان را فرزندانتان نساخت.» تا آن که می فرماید: «ادعوهم لآبائهم» فرزند خوانده های خودتان را با اسم پدران اصلی شان بخوانید...» و در آیه مربوط به اظهار هم فرمود: «ان امهاتهم الا اللائی ولدنهم» المجادله، آیه 2 یعنی مادران آن ها نیستند مگر زنانی که آن ها را زائیده اند.
آیت الله مدرسی یزدی تصریح کرد: اصلا قضیه «زیدبن حارثه» فرزند خوانده پیامبر(ص) چه بود؟ «زیدبن حارثه» مدت ها بود که فرزند خوانده آن حضرت بود تا جایی که مردم گفتند زیدبن محمد(ص) و بعد آیه نازل شد که چنین نگوئید؛ بلکه «ادعوهم لآبائهم» یعنی پسرخواندگان را به پدرانشان بخوانید. علاوه بر آن، بعد از طلاق، پیامبر(ص) با همسر سابق زید ازدواج کرد تا معلوم شود که «فرزند خوانده» فرزند نیست، و با زن «فرزند خوانده» می توان ازدواج کرد. مگر قرآن کریم نفرمود: «ولایبدین زینتهن الا لبعولتهن او آبائهن و آباء بعولتهن او ابنائهن او... » وقتی مطابق این آیه کریمه، زن نمی تواند زینتش را به «فرزند خوانده» آشکارا نشان بدهد- چون داخل در مستثنی منه است- پس چگونه «فرزند خوانده» محرم شود.
این استاد حوزه با اشاره به اینکه باز مگر قرآن کریم آمده: «یوصیکم الله فی اولادکم للذکر مثل حظ الانثیین» پس بر چه اساس فتوایی بدهند که در نتیجه آن، «فرزند خوانده» هم از ناپدری و نامادری و... قهرا ارث ببرد؟ در حالی که ارث، مال اولاد و کسانی است که قرآن و سنت از آنها نام برده است. به علاوه، نه تنها فتوای مذکور خلاف آیات فوق است؛ بلکه خلاف حکم شرعی مسلم حرمت غصب است؛ زیرا در صورتی که «فرزند خوانده» بر اثر انتساب به غیر والدینش ارث ببرد، باید از سهم سایر وراث کم شود تا سهمی هم ظالمانه به فرزند خوانده برسد.
وی در ادامه افزود: عجیب است که برای چنین فتوایی که تا این حد مخالف با قرآن کریم و منافی با شرع است هیچ استدلالی هم ارائه نکرده، جز تمسک به قاعده حرج، می گوید دلیل و مستند این فتوا رفع حرج است. چه حرجی در اینجا وجود دارد؟ خوب، اگر واقعا حضور فرزند خوانده، این قدر برای کسی موجب حرج باشد، چه حق شرعی دارد با علم به گرفتار شدن به گناه اقدام به چنین عملی کند؟ شما می دانید حتی «اضطرار به گناه به واسطه سوء انتخاب» رافع استحقاق عقاب نیست، چه رسد به حرج خیالی، بعد از آن که حکم فعلیت پیدا کرد، اضطرار به گناه و امثال آن که به واسطه سوء اختیار حاصل شود، غیر از تغییر موضوع است.
آیت الله مدرسی یزدی در ادامه تصریح کرد: چنین کسی می تواند دنبال آوردن «فرزند خوانده» نرود و فرزند خوانده نیاورد. اصلا چه اشکالی دارد که واقعیت قضیه را برای فرزند خوانده بازگو کند؟ مگر چه اتفاق ناگواری می افتد؟ مگر حکم خداوند در «فرزند خوانده» برای خود پیامبر اکرم(ص) طبق معیار شما حرجی نبود؟ چگونه در طول قرنها بسیاری از مسلمانان از فرزند خوانده نگهداری می کردند و حرج در کار نبود و احساس حرج نکردند و هیچ فقیهی برای رفع حرج چنین فتوایی نداد، وقتی در جواب استفتاء این گونه اعمال را احسان و مستحب می داند انسان به یاد آن کس می افتد که دزدی می کرد و آن را صدقه می داد که ثواب ببرد، مگر با فعل حرام می توان تحصیل ثواب کرد؟ با قاعده حرج- اگر واقعا حرج در کار باشد و راه برون رفت نداشته باشد.
وی گفت: نهایت چیزی که می توانید ادعا کنید این است که در مواردی که حرج هست، فقط به مقداری که رفع حرج شود حکم برداشته می شود. اگر به زعم شما اعلام فرزندخواندگی موجب حرجی شود که چندین حکم مسلم قرآنی را بردارد، دیگر به راحتی هرکس به این اندازه احساس حرج کرد می تواند از حلال و حرام خداوند حتی با چنین درجه از اهمیت چشم پوشی کند.
مگر می شود ربا در سرمایه گذاری حرام نباشد؟
آیت الله مدرسی یزدی در بخش دیگری از سخنانش به موضوع ربا اشاره و گفت: در مورد ربا، قرآن کریم می فرماید: «وذروا ما بقی من الربا» رها کنید آن چه از ربا باقی مانده است و نیز می فرماید «احل الله البیع و حرم الربا» یعنی خدای متعال بیع و خرید و فروش را حلال فرمود و ربا را حرام نمود و... چطور جرات می کنید بگویید: «ربا مطلقا حرام نیست؛ بلکه فقط آن نوع ربایی حرام است که مربوط به قرض هزینه ای و مصرفی باشد، ولی اگر برای سرمایه گذاری قرض گرفته باشد ربا حرام نیست» حرمت ربا از مسلمات است و- غیر از مثل استثناء در مورد والد و ولد و... -هیچ کس در عالم تشیع و فقه سراغ نداریم که ربا را در سرمایه گذاری حرام ندانسته باشد. شما به چه دلیل فقهی آیه قرآن و روایات را تقیید می کنید؟ همین که اقتصاد غرب بر پایه رباست و یکی در مصر این اشتباه را کرده، باید ما مفتون شویم؟
استاد حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: نظیر اینها، دهها نظریه که جهات مختلف انحرافی دارد در مراتب کمتر یا بیشتر، خیلی مواظبت شرط است؛ صاحب مستدرک (ج12 ص106) می گوید: راوندی به سند صحیح از پیامبر(ص) نقل می کند: خداوند به صاحب بدعت توفیق توبه نمی دهد، چون در قلب او محبت بدعت جای گرفته است.
آیت الله مدرسی یزدی تصریح کرد: متاسفانه با سکوت آقایان، کسانی این گونه خودشان را مرجع می خوانند و از سوی انگلیس، آمریکا و منحرفین مورد حمایت رسمی یا غیررسمی قرار می گیرند و بعد هم که آنها را حسابی بالا بردند می گویند: مقام مرجعیت نباید ضربه ببیند، آخر کدام مرجعیت؟ این چه مرجعی است؟ آیا معنای مرجعیت با بدعت گذاری در دین و نادیده گرفتن دستورات و احکام قرآن کریم تفاوت ندارد؟ آیا طبق روایت پیامبراکرم(ص) نباید از مثل چنین افرادی اظهار برائت شود؟ بدعت گذار باید به مردم معرفی شود و نباید اجازه داد هر کاری که بخواهند، انجام دهند. شگفتا که برخی گفتند: «این روش برخورد، سابقه نداشته است» این چه سخنی است؟ سیره ائمه(ع) همین بوده است. آنچه درباره «مغیره بن سعید»، «ابی الخطاب»، «شلمغانی» و ... از ائمه(ع) وارد شده، نزدیک به همین باب است. با رجوع به کتب رجال و تراجم حتی نسبت به زمان های بسیار نزدیک احساس چنین مسئولیتی را در علمای ربانی خواهید یافت.