يك راه براي رسيدن به مريخ وجود دارد

یزدفردا "آزمايش چند روز قبل، تست كامل Ares-1 نبود بلكه تنها يك آزمايش اوليه بود. فكر نمي كنم كه اين موشك يك مدل نهايي باشد كه بتواند كپسولي مثل آپولو را به ماه حمل كند.
جوواني بينيامي پروفسور نجوم موسسه دانشگاهي مدرسه عالي پاويا و رئيس سابق آژانس فضايي ايتاليا به بررسي برنامه هاي آژانسهاي فضايي اروپا و آمريكا در برنامه هاي سفر انسان به فراسوي ايستگاه فضايي پرداخت.
اكتبر ماهي پر ماجرا براي برنامه هاي فضايي سفر آينده انسان به مرزهايي فراتر از ايستگاه فضايي بين المللي بود به طوري كه در اين ماه ناسا كاوشگر LCROSS خود را براي كشف آب به سطح ماه كوبيد. اولين آزمايش موشك "آرس- 1" كه قرار است انسان را در بازگشت به ماه همراهي كند انجام شد و اسا نيز جستجوي خود را براي يافتن داوطلباني براي شركت در برنامه شبيه سازي سفر انسان به مريخ آغاز كرد. به همين منظور جوواني بينيامي رئيس سابق آژانس فضايي ايتاليا به خبرنگار مهر توضيحاتي در اين زمينه ارائه كرد.
پروفسور بينيامي؛ آژانس فضايي اروپا (ESA) به دنبال داوطلباني براي يك برنامه جديد شبيه سازي سفر به مريخ است. به عنوان اولين سئوال بفرماييد به نظر شما سرانجام بين اسا و ناسا كداميك زودتر به مريخ مي رسند؟ به عبارت ديگر به اعتقاد شما آيا ممكن است در حالي كه ناسا در جستجوي بازگشت به ماه است، اسا دري باز براي رسيدن به مريخ پيدا كند؟
- جوواني بينيامي (Giovanni Bignami): به طور حتم تنها راه ممكن رسيدن به مريخ دستيابي به يك همكاري جهاني است. به طوري كه اسا، ناسا، ژاپن، روسيه و تمام كساني كه مي خواهند براي انجام اين هدف بزرگ شركت كنند بايد با هم متحد شوند. بنابراين به نظرم نمي رسد كه ناسا و اسا با هم در رقابت باشند بلكه آنها بايد در اين مسير در كنار هم حركت كنند.
* اما به نظر مي رسد كه رقابتي شديد ميان اسا و ناسا وجود دارد؟
- حق با شما است. تاكنون هم در عرصه علمي و هم كاربردي اينگونه بوده است. براي مثال براي انجام برنامه فضايي "گاليله" اروپا و به خصوص اسا در يك نبرد واقعي با آمريكا بوده است. اما در مورد رسيدن به مريخ، اين برنامه آنچنان بزرگ و وسيع است كه هرگز بدون همكاري جهاني تحقق آن امكانپذير نيست.
* اوايل ماه اكتبر، كاوشگر 75 ميليون دلاري LCROSS ناسا با هدف يافتن آب به ماه برخورد كرد اما ناسا تاكنون هيچ نتيجه اي را از اين برخورد اعلام نكرده است. نظر شما در مورد آنچه كه رخ داد چيست؟
- ببينيد، پيش از هر چيز بايد بگويم كه LCROSS بسيار پر هزينه بود و بنابراين هيچ دليلي وجود نداشت كه اين كاوشگر جديد به سطح ماه برخورد كند. حتي هزينه اين كاوشگر بسيار بيشتر از آن رقمي بود كه شما گفتيد. در واقع گفته مي شود هزينه اي كه ناسا براي اين كاوشگر كرد بسيار بيشتر از مجموع بودجه چندين ماموريتي است كه ما در اروپا براي تحقيقات فضايي انجام مي دهيم. اما به هر حال اين يك مسئله جانبي است. در مورد اينكه چرا هنوز ناسا نتيجه ماموريت را اعلام نكرده است بايد بگويم كه ناسا اظهار داشته كه بين يكي دو ماه آينده نتايج بررسيهاي خود را اعلام مي كند كه اين كاملا عادي است چون نتيجه هيچ تحقيق علمي يك روز بعد اعلام نمي شود، به خصوص در ماموريت بسيار دشواري مثل اين ماموريت كه در آن تنها با امكان زدن يك ضربه موفق بايد همه چيز به خوبي پيش رود. اما حتي اگر همه چيز به خوبي پيش نرود يك آزمايش علمي را امتحان كرده ايم و نبايد در مورد آن زياد نگران باشيم.
* بدون شك در سالهاي اخير مي توان گامهاي روبه جلويي را از سوي آژانسهاي فضايي اروپا ديد. به نظر شما اين اقدامات كشورهاي اروپايي در انجام يك سفر جدي انسان به فراسوي ايستگاه فضايي فايده اي دارد؟
- بدون شك اساسي هستند. لازم به يادآوري است كه توليد ناخالص ملي در اروپا برابر با توليد ناخالص ملي در آمريكا است و اين عدد افزايش توانايي اروپا را در ماموريتهاي فضايي به موازات آمريكا نشان مي دهد و بنابراين به طور بالقوه اروپا در كنار آمريكا يك قدرت بزرگ در برنامه هاي فضايي به شمار مي رود. اين درحالي است كه تاكنون در اروپا تنها يك چهارم و يا يك پنجم اين قدرت مالي براي بخش فضايي سرمايه گذاري شده است. به اين ترتيب در اين لحظه نمي توان پنهان كرد كه اروپا قادر نيست آنطور كه مي خواهد از توان دانش فضايي خود بهره ببرد. اما با سرمايه گذاري و كار در اين عرصه، اروپا مي تواند هم در بخش توسعه فناوري و هم در بخش توسعه علمي فضايي گامهاي بنياديني بردارد و اين مسئله مي تواند براي آمريكا بسيار هيجان انگيز باشد.
* به تازگي كميسيون اروپا و اسا اجلاس مشتركي را براي توسعه سرمايه گذاري در برنامه هاي فضايي برگزار كردند شما آينده اين همكاري را چگونه مي بينيد؟
- اين همكاري دقيقا آينده فضايي اروپا را تعيين مي كند. تاكنون كميسيون اروپا به ميزان بسيار ناچيزي به برنامه هاي فضايي مشغول بود و تنها از چند سال قبل با سرمايه گذاري در پروژه فضايي "گاليله" به روشي كاملا ناكافي وارد برنامه هاي فضايي اروپا شد. به طوري كه هزينه مالي اين پروژه را كميسيون اروپا تامين كرد. به همين ترتيب، اين كميسيون به فكر سرمايه گذاري در پروژه "مونيتورينگ جهاني براي محيط زيست و امنيت" (GMES) است كه با عنوان "پروژه كوپرنيكوس" (Copernicus) نيز شناخته مي شود. به طور خلاصله، اتحاديه اروپا بايد ميزان پولي را كه به برنامه هاي فضايي اختصاص مي دهد به طور اساسي افزايش دهد و كميسيون اروپا نيز بايد شجاعت لازم براي اعطاي پول به آژانس فضايي اروپا را داشته باشد. در حال حاضر پولي كه در اختيار اسا است تنها صرف تحقيقات در بخش نوآوري فضايي مي شود اما براي توليد اين نوآوريها بري مثال اجراي پروژه گاليله پول كافي در اختيار ندارد و بنابراين هزينه هاي آن را به عهده اتحاديه اروپا گذاشت.
* پروژه هاي ماهواره هاي هرشل و پلانك نيز با سرمايه گذاري كميسيون اروپا انجام شد؟
- خير. پروژه دو ماهواره هرشل و پلانك، دو ماموريت كاملا علمي و مجزا هستند كه همزمان با هم با موشك آريان 5 پرتاب شدند. اين ماهواره ها مسئول مطالعه درباره جهان هستند و با بودجه اسا توسعه يافتند.
* نقش آژانس فضايي ايتاليا در پروژه هاي آينده اسا در سفر به مريخ چيست؟
- همانطور كه گفتم اسا در حال حاضر پروژه خاصي براي سفر به مريخ ندارد و تنها برنامه پروازهاي فضايي را دنبال مي كند كه اين برنامه بر روي انتقال فضانوردان به ايستگاه فضايي متمركز شده است. آژانس فضايي ايتاليا (ASI) نيز برنامه مستقلي در اين زمينه ندارد و فضانوردان ايتاليايي وارد بدنه تيم فضانوردان اسا شده اند. براي رفتن به مريخ، ايتاليا به يك موتور هسته اي بسيار نوآورانه و جالب فكر مي كرد كه من به همراه "كارلو روبيا"(Carlo Rubbia) برنده جايزه نوبل سال 1984 روي آن كار مي كرديم اما با روي كار آمدن دولت برلوسكوني همه چيز متوقف شد.
* شما يكي از مخالفان بازگشت انسان به ماه به شمار مي رويد، اين بدان معنا است كه شما معتقديد سفر به ماه واقعا اتفاق افتاده است اين درحالي است كه افراد بسياري هستند كه نظر متفاوتي دارند، پاسخ شما به اين افراد چيست؟
- موافقم. خوب! من ياد گرفته ام كه هميشه متقاعد كردن برخي افراد بي منطق غيرممكن است. اما اگر اين افراد بخواهند به روشي منطقي صحبت كنند، من با كمال ميل حاضرم در تمام كنفرانسهايم به سئوالات آنها گوش كنم و جوابهاي قانع كننده به آنها ارائه دهم. من به اين افراد مي گويم كه آزمايشات دقيقي براي اثبات انجام سفر به ماه وجود دارند. براي مثال، فضانوردان در سفر به ماه با خود دستگاههاي بازتابگري را برده بودند كه اين بازتابگرها را در پنج نقطه مختلف روي سطح ماه رها كردند. اين دستگاهها كه مجهز به آينه هستند در هر روز پرتوهاي ليزري را از زمين دريافت كرده و آنها را بازتابش مي كنند كه بازتابش اين پرتوها با تلسكوپهاي زميني قابل رصد است. اين يك آزمايش بسيار دقيق است كه نشان مي دهد چيزهايي روي ماه هستند كه پرتوهاي ليزر را بازتابش مي كنند. آزمايش ديگري نيز مي توان براي اثبات سفر انسان به ماه انجام داد. اين آزمايش، بررسي فيلمهايي از ماشيني است كه فضانوردان را روي ماه از نقطه اي به نقطه ديگر مي برد. در اين فيلمها به وضوح ديده مي شود زماني كه ماشين حركت مي كند گرد و غباري در خلاء پراكنده مي شود كه نوع پراكندگي آن به گونه اي است كه هرگز نمي تواند در شرايط جاذبه زمين ايجاد شود. اين دو بررسي تائيد مي كنند كه سفر به ماه انجام شده است. به علاوه تصاويري هم از سطح ماه گرفته شده اند كه مي توانند بر انجام اين سفر صحه بگذارند.
* به عنوان آخرين سئوال؛ در چند روز گذشته موشك Ares-1-X آزمايش شد. با توجه به اين آزمايش به نظر شما، آمريكاييها در سال 2020 به ماه بازخواهند گشت يا خير؟
- آزمايش چند روز قبل، تست كامل Ares-1 نبود بلكه تنها يك آزمايش اوليه بود. فكر نمي كنم كه اين موشك يك مدل نهايي باشد كه بتواند كپسولي مثل آپولو را به ماه حمل كند. نمي دانم كه آيا ناسا تصميم خواهد گرفت كه در سال 2020 به ماه بازگردد يا خير، اما درحال حاضر مشكل واقعي ناسا اين است كه با ايستگاه فضايي بايد چه بكند!
منبع:هموطن سلام