در همه كشورهاي جهان روزنامه نگاران بر اساس قوانين مدون آن كشور بر كارها و فعاليتهاي دولت و افراد زير مجموعه او نظارت دارند و در مواقع لزوم، با انتقادهاي سازنده و نشان دادن كاستيها و نادرستيهاي كار، مسئولين را متوجه خطا و اشتباه خود ميسازند و بدين ترتيب در تحقق عدالت اجتماعي دربين افراد جامعه همكاري و همگاميهاي لازم را به عمل ميآورند.
بي ترديد، خبر نگاران، گزارشگران و منتقدين آگاه در طي اين مسير سختيها و ناراحتيها را تحمل خواهند كرد و گاهي با از دست دادن شغل خود ،از زندان ،شكنجه و مرگ هم در امان نخواهند ماند.
17 مرداد «روز خبرنگار» را گرامي ميداريم وبراي روزنامه نگاران آرزوي موفقيت داريم و به روان پاك شهيد صارمي و همه خبر نگاران و نويسندگان شريف و مبارزي كه در راه بيان حقايق و در جهت رسوا نمودن ظالمان و ستمكاران و بد انديشان جان باختهاند، درود ميفرستيم.
معيار تشيع و ولايت و نشانه اهل ولايت بودن و ولايت داشتن اقامه عدل و كوشش براي اجراي عدالت است... علي بن ابراهيم قمي ازمفسران سده سوم و چهارم در بيان آيه 24 سوره انفال به نقل از حضرت امام محمد باقر (ع) مينويسد: در معنا و مقصود اين آيه كه خدواند ميفرمايد :اي مومنان چون خدا و پيامبر (ص)، شما را به آئيني فرا خوانند كه سرچشمه زندگي است بپذيريد. روايت كردهاند كه فرمود مقصود ،ولايت علي بن ابيطالب (ع) است زيرا كه پيروي شما از علي (ع) و قبول ولايت و امامت او شما را هر چه بيشتر متشكل ميسازد و اجراي عدالت را در ميان شما و به دست شما هر چه بيشتر تضمين ميكند.(1) بنا براين هر فرد، نهاد، دستگاه و سازمان وظيفه دارد براي ايجاد جامعه اسلامي و اجراي عدالت از هيچ كوششي فرو گذار ننمايد.
رهبران جامعه، عموم مردم، مبلغان و روحانيون، مسئولان آموزش و پرورش و نمايندگان مجلس، اجزاي حكومت اسلامي، دانشگاهيان، نويسندگان، كارشناسان، شاعران و هنرمندان، معلمان، طلاب علوم ديني هر يك وظيفهاي دارند تا آنچه را كه از اهداف و خواستههاي مهم دولت جمهوري اسلامي يعني تحقق عدالت اجتماعي است به آن جامه عمل بپوشانند. مثلا:
يكي از وظايف روزنامه نگاران و صاحبان جرايد و مجلات است كه صفحاتي از نشريات خود را به شرح زندگي بينوايان و تيره بختان و زحمتكشان و چاپ تصوير هايي از زندگي سياه آنان اختصاص دهند تا مردم را از آنچه بر طبقات فرودست و محروم ميگذرد آگاه سازند تا چه رسد به زاغه نشينان و بيخانمانان كه همه زائيده فزونخواهي متكاثران و رفاه جويي خوشگذرانان و اسراف اسراف گرايان و تجمل پرستي تجملپرستان است و رنجهاي گراني را كه مستضعفان به دليل كمبود غذا، لباس، سوخت، مسكن، بهداشت و تعليم و تربيت ميكشند در جلوي چشم مردم نهند بدين گونه تا مسئولان جامعه بدانند كه بسياري از فرزندان اسلام و ابناي نوع انسان از مردان و زنان و كودكان مردن تدريجي را زندگي مينامند. (2)
به هر حال اين روزنامه نگاران هستند كه با صرف وقت زياد مسايل اجتماعي را بررسي كرده و با تشخيص سره از نا سره و انعكاس آن به مسئولين اجرايي كشور، آنها را در اجراي صحيح برقراري عدالت ياري ميدهند.
بدين سبب مناسب است مديران اجرايي و دولتها در بعضي مواقع به جاي روشهاي سخت گيرانه، در زمينه تامين زندگي و رفاه و آسايش آنان گام بردارند و اگردر بيان حقايق سهواً خطايي ميرود به ديده اغماض بنگرند.
عدالت اجتماعي يكي از انگيزههاي هميشگي تحركات و تحولات اجتماعي است.
انقلاب 22 بهمن نيز از مناديان تحقق عدالت اجتماعي اين آرزوي دائمي بشر است. انقلاب در آغاز با نمونه هايي چون رفتار حضرت علي (ع) با برادرش عقيل و يا باز گرداندن اموال بيت المال حتي اگر جزء مهريه زنان باشد آغاز شد و با وجود تلاش هايي كه به عمل آمد در انتهاي جنگ يعني قريب10 سال پس از انقلاب متاسفانه در ميان انبوه خبرها خبر سوء استفاده سه هزار تاجر معادل دوبرابر هزينه جنگ جلب نظر ميكرد. لازم به ذكر است كه در آمريكا به هنگام جنگ جهاني دوم در حالي كه در اوج مناسبات سرمايه داري و پيشرفتهاي فني تكنولوژيكي به سر ميبرد و خاكش هدف حتي يك گلوله نيز قرار نگرفته بود به صورت قانوني، در آمد بيش از 25 هزار دلار در سال ممنوع بود. (3)
يكي از سياسيون چنين عقيده داشته است كه در مورد روزنامه نگاران از سه تصميم زير يكي را بايد اتخاذ كرد
1- محاكمه بوسيله هئيت منصفه
2- مقابله به مثل ( يعني اگر روزنامه نگاري بر خلاف حقيقت هم مقاله نشر داد و در همان روزنامه و يا روزنامه ديگري، دولت پاسخ داده و حقيقت را آشكار سازد.)
3- كم اعتنايي ( يعني اساسا در پاسخ، سكوت اختياركنند و قضاوت به ملت واگذار شود). (4)
معروف است كه يكي از روزنامه نگاران در زمان صدارت بيسمارك صدراعظم آلمان به سال 1898م شب نامهاي بر عليه وي نشر داد و به در و ديوار چسبانده بود.
بامدادان موقعي كه صدر اعظم ضمن عبور، يكي از انها را مشاهده كرد و به دقت مفاد آن را كه كاملا بر عليه او و مغرضانه نوشته شده بود در نظر گرفت به يكي از نوكرهاي خود دستور داد كه ان شبنامه را از جاي خود كنده و قدري پايين تر بچسباند تا خوانندگان براي خواندن آن دچار زحمت نگردند و خود به مسيرش ادامه داد.
روزنامه يكي از عوامل موثر تغيير و تبديل اوضاع و احوال افراد ملتها و مدافع نيرومند حقوق مردم ضعيف و افتاده است. (5)
دانشجوي فاضلي در جواب استادش كه از وي ميپرسد: چرا اين قدر به صفحات روزنامه توجه ميكني ؟ خطوط و حروف چاپي را با لذت از زير نظر ميگذراني؟ پاسخ ميدهد: (من از بوي مركب چاپ روزنامه چنان لذتي ميبرم كه آن لذت را در عطر گل قمصر نطنز نمييابم وقتي بوي مركب چاپ روزنامه در مشام تشنگان زلال آزادي و معرفت چنين اثري را بر جاي ميگذارد معلوم است علاقه انان به اقتباس و كلمات و الفاظ و تعبييرات خاص بدانها در چه حدي خواهد بود. (6)
اميد است از حروف سياه سطور روزنامه و با مشاهده و مطالعه مطالبي مفيد و پرمعني كه بدون حب و بغض و از روي خير خواهي و نيت پاك درج ميگردد نور اميد و آرزو و اطمينان به سرنوشت آينده، دل خوانندگان را روشن سازد. چون اهل قلم و مطبوعات به اين موضوغ واقف هستند كه روز نامه نگاران ميتوانند در محدودهاي كه نشريه انان پخش ميگردد با مخاطبين خود ارتباطي صميمانه و صادقانه برقرار كنند و اعتماد آنان را جلب نمايند تا بتوانند به عنوان يك سازمان ارشادي و نظارتي خدمت نمايند مشروط بر اينكه گردانندگان روزنامه خود را متعهد بدانند كه منافع فرد يا افراد و يا گروهي خاص را در نظرنگرفته واز خدا بخواهند آنان را ياري دهد كه در جهت منافع و آسايش و آرامش به حق عموم مردم گام بردارند.
پينوشتها:
1- «الحيات گزارشي درباره جلد سوم تا ششم»، استاد و نويسنده دانشمند محمد رضا حكيمي، صفحه 102 و 103
2- «همان»، صفحه 71
3- «يادواره دهه فجر»، صفحه 115
4- «ديوان فرخي يزدي»، صفحه 64
5- «تاريخ تحليلي مطبوعات»، صفحه 19
6- «همان»، صفحه 207