یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلیزمان : 10 Mordad 1388 - 22:55
شناسه : 18321
بازدید : 4141
یزدفردا "مرجان حاجي رحيمي :: پرونده هفت قنات ايران از جمله پرونده قنات زارچ يزد، ده نو حسن آباد يزد درحال آماده‌سازي و تهيه است تا براي ثبت در فهرست آثار جهاني يونسكو ارائه شود. قرار است تعداد اين قنات‌ها به 12 رشته قنات برسد.
علي اصغر سمسار يزدي، مدير مركز بين‌المللي قنات و سازه هاي تاريخي آبي با بيان اين مطلب به ميراث خبر گفت:« ايرانيان خالق و صادر كننده حفر قنات در دنيا هستند كه اين سازه آبي نمونه بارز خلاقيت و ذوق انساني است و از اين جهت قابليت ثبت در فهرست آثار جهاني را دارد.ما درحال تهيه پرونده هاي ثبتي آنها هستيم تا علاوه بر ثبت در فهرست ملي، پرونده كاملي براي ارائه به يونسكو نيز آماده شود. تاكنون هفت رشته از اين قنات ها انتخاب شده اند كه به زودي قرار است تعداد آنها به 12 رشته برسد.»
به گفته سمسار يزدي، قنات‌هاي قصبه گناباد، ابراهيم آباد اراك، وزوان ميمه اصفهان، مون اردستان، زارچ يزد، ده نو حسن آباد يزد و جوپار كرمان؛ هفت قناتي هستند كه قرار است پرونده ثبتي آنها تهيه شود.
او درباره اينكه آيا هنوز هم حفر قنات در ايران رايج است، گفت:« حفر قنات نيز مانند حفر چاه در مناطق ممنوعه اي كه از وزارت نيرو تعيين مي شوند قدغن است چراكه سطح آب در اين مناطق بسيار پايين است.»
مدير مركز بين‌المللي قنات و سازه هاي تاريخي آبي در ادامه توضيح داد:« يكي از دستاوردهاي دنياي غرب براي ما ايراني ها كه مدت 3 هزار سال از تكنولوژي حفر قنات براي تامين آب خود استفاده مي كرديم، ورود پمپ آب بود. از طريق پمپ اين امكان به وجود آمد تا آب‌هاي زيرزميني با حفر چاه‌هاي عميق بيش از حد مجاز استخراج و بدين ترتيب سفره‌هاي آب زيرزميني تهديد شود و مناطقي با عنوان مناطق ممنوعه تعريف شود كه در آن امكان حفر چاه يا قنات وجود نداشته باشد.»
به‌گفته سمساريزدي، قنات‌ها؛ راهروهاي افقي هستند كه سيستم زه كشي آب‌هاي زيرزميني را برعهده دارند و امكان برداشت آب پايين‌تر از سطح راهروي آنها وجود ندارد.
او اضافه كرد:« در گذشته دشت‌ها در تعادل بودند ولي تكنولوژي و مدرنيته تعادل را به هم زد به همين دليل در قديم افت سطح آب‌هاي زيرزميني معنا نداشت.»
مرکز بين‌المللي قنات و سازه‌هاي تاريخي آبي، اولين مرکز بين‌المللي در ايران و تنها مرکز بين‌المللي در زمينه قنات و سازه هاي تاريخي آب در جهان است که با همکاري يونسکو تشکيل شده است.
درحال حاضر سالانه 72 ميليارد متر مکعب آب از منابع زيرزميني ايران استحصال مي شود که حدود 9 ميليارد متر مکعب از اين رقم سهم قنوات است. به عبارت ديگر حدود 13 درصد از منابع آب زيرزميني توسط 31943 رشته قنات موجود در ايران بهره برداري مي شود.
استان خراسان رضوي بيشترين تعداد قنات را دارد. پرآب‌ترين قنات ها متعلق به استان اصفهان است و قنات هاي استان يزد ازنظر تكنولوژي و فناوري سرآمد قنات هاي كشور است.
قنات يا کاريز، تشکيل شده از يک دهانه يا هرنج که روباز است و يک مجراي تونل مانند زيرزميني و چندين چاه عمودي که مجرا يا کوره زير زميني را در فواصل مشخص با سطح زمين مرتبط مي‌سازد. چاهها که به آنها در موقع حفر، ميله هم گفته مي‌شود، علاوه بر مجاري انتقال مواد حفاري شده به خارج، عمل تهويه کانال زيرزميني را نيز انجام مي‌دهد و راه ارتباطي براي لايروبي، تعمير و بازديد از داخل کاريز نيز به شمار مي‌رود.