یزدفردا

جنبش زباله-صفر (Zero-Waste) فلسفه‌ای محیط‌زیست دوستانه برای زندگی است که آرام آرام راه خود را درمیان نسل جدید باز می‌کند تا جاییکه حالا نمودش را در فروشگاه‌های زنجیره‌ای کبک نیز می‌بینیم.
فروشگاه‌ زنجیره‌ای مترو (Metro) در استان کبک در نظر دارند که به مشتریان خود اجازه دهند برخی از محصولات را در ظرف‌های خودشان خریداری کنند. این نشان‌دهنده یک گام مهم به سمت کاهش بسته‌بندی و تولید زباله است.

سبک زندگی بیشتر ما به نحوی است که به صفر رساندن میزان زباله‌ها به نظر امکان ناپذیر می‌رسد. اما راه‌هایی زیادی برای کاهش میزان زباله‌ها وجود دارد. در ادامه چند صفحه اینستاگرامی معرفی کرده‌ام که راه‌هایی عملی برای کاهش زباله پیشنهاد می‌دهند.

اگر کاهش میزان زباله در زندگی دغدغه شما است، سر زدن به این صفحات راه‌های زیادی برای حذف زباله از زندگی پیش رویتان قرار می‌دهد. علاوه بر این اگر تلاش می‌کنید که زباله‌های خود را کاهش دهید، دنبال کردن چنین صفحاتی به شما یادآوری می‌کند که تنها نیستید و امیدتان را برای انتخاب این شیوه زندگی از دست نمی‌دهید.

چرا باید به فکر تغییر رویه باشیم؟

تولید پسماند ماهیت زندگی است. هر موجود زنده‌ای بقایای غذایی که می‌خورد را در طبیعت بر جا می‌گذارد. انسان نیز از این قاعده مستثنی نیست. چیزی که در مورد گونه ما متفاوت است این است که ما علاوه بر پسماندی که به راحتی در طبیعت قابل تجزیه است، مواد و وسایلی نیز تولید می‌کنیم که تجزیه آن در طبیعت گاهی به هزاران سال زمان نیاز دارد. مشهور‌ترین آنها که اخبار را اشغال کردi، پلاستیک است.

یک ماه پیش خبری منتشر شد که مردم جهان را شگفت‌زده کرد. یک نهنگ مرده در سواحل فیلیپین پیدا شد که در شکمش حدود ۴۰ کیلوگرم پلاستیک بود. این خبر مانند سایر اخبار دیگر مثل وجود میزان بالای میکروپلاستیک در بدن انسان، کشته شدن پرندگان جزایر غیرمسکونی به خاطر بلعیدن پلاستیک و انتقال میکروپلاستیک به بکرترین نقاط طبیعی جهان، سند دیگری بر مدیریت غلط پسماند است که محیط زیست و سلامت سیاره زمین و به تبع آن انسان را تهدید می‌کند.

پلاستیک یک پسماند ملموس است، ولی پسماند‌های دیگری نیز هستند که ارمغان زندگی مدرن شده و صنعتی امروزند. آنها به راحتی دیده نمی‌شوند ولی آثار کشنده‌ای دارند. مهمترین آنها گازهای گلخانه‌ای حاصل از گاوداری‌های صنعتی، سوزاندن سوخت‌های فسیلی در کارخانجات و وسایل نقلیه و فرایند غلط دفن زباله است. این پسماند که در سطوح بالایی جو، مانعی برای خروج حرارت از زمین ایجاد می‌کند، مهمترین تهدید بقا ما و سایر موجودات سیاره زمین است.

همین دو موضوع به اندازه کافی می‌تواند به ساکنان جوامع انسانی بگوید که باید نگرشمان را به توسعه و پیشرفت تغییر بدهیم. چرا که راهی که هم اکنون در پیش گرفته‌ایم دارای اشکالات بزرگی است که اگر به سرعت آنها را حل نکنیم، ممکن است امکان بقای ما بر این سیاره را غیرممکن سازد.

قدم‌هایی که شما می‌توانید در این مسیر بردارید

در ادامه چند راهکار برای کاهش حجم زباله‌های تولیدی و سبک زندگی بدون پلاستیک (یا دست‌کم با کمترین میزان مصرف پلاستیک) به نقل از روزنامه گاردین آورده شده است:

- استفاده از بطری آب چند بار مصرف: بطری های پلاستیکی آب پس از ته سیگارها دومین آلاینده‌های یک بار مصرف این سیاره به شمار می‌روند.

- حمل یک فنجان قابل استفاده مجدد: در برخی کشورها برخی از فروشگاه‌ها وجود دارند که در صورت به همراه داشتن فنجان برای صرف قهوه به شما تخفیف خواهند داد.

- استفاده از صابون‌های جامد: شامپوهای شست و شوی بدن و مایع های دست‌شویی یکی از بزرگ‌ترین منابع تولید زباله‌های خانگی هستند.

- اجنتاب از قاشق و چنگال‌های یک بار مصرف: اتحادیه اروپا در نظر دارد استفاده از قاشق، چنگال، چاقو، نی، بشقاب، گوش پاک کن و برخی اقلام یک بار مصرف دیگر را تا سال ۲۰۲۱ میلادی ممنوع سازد.

- استفاده از مسواک‌ها و شانه‌های بامبو: برای مسواک زدن دندان‌ها و شانه کردن موهایتان از گزینه‌های زیست تخریب‌پذیر مانند مسواک‌ها و برس‌هایی از جنس بامبو استفاده کنید.

جنبش زباله-صفر چه می‌گوید؟

از تمام زباله‌های تجزیه‌ناپذیری که سالانه در جهان تولید می‌کنیم، تنها ۹ درصد آن بازیافت می‌شود. این یعنی ما هر سال ۹۱ درصد زباله‌هایمان را در زمین تل‌انبار می‌کنیم. تصور کنید اگر هر سال بیش از ۹۰ درصد زباله‌های منزلتان را در محیط خانه نگهدارید، چه اتفاقی خواهد افتاد!

جنبش زباله-صفر فلسفه‌ای است که می‌خواهد مردم را به تجدیدنظر در مورد رویکردشان نسبت به زباله فراخواند و آنها را تشویق کند تا میزان زباله‌های تجزیه‌ناپذیری که تولید، دفن، سوزانده یا در آبها رها می‌شوند را به صفر برسانند. در واقع جنبش زباله-صفر در پی آن است که هر فرد را تشویق کند تا با مشارکت در تولید و مصرف مسئولانه به کاهش زباله (Reduce)، استفاده مجدد (Reuse) و بازیافت (Recycle) کمک کند و باری از دوش زمین بردارد.

ولی بعضی وقتها دست ما نیست…

گاهی به نظر می‌رسد، خیلی راحت نیست که ردپای محیط زیستی خود را کاهش دهیم چون تلاش‌های ما تا زمانیکه تولیدکنندگان عمده، تغییری در نحوه تولید و بسته‌بندی خود ایجاد نکنند، اثرشان کوچکتر از آن است که جلوی بحران‌های بزرگ را بگیرد. به همین دلیل است که در حال حاضر مردم جهان در قالب جنبش‌های مدنی مانند تظاهرات دانش‌آموزان یا «طغیان علیه انقراض»، انگشت اتهام را به سمت دولت‌ها، قانون‌گزاران و صاحبان شرکت‌های بزرگ چند ملیتی نشانه رفته‌اند.

جالب است که می‌بینیم این حرکت‌های اعتراضی آرام آرام جای خود را در میان صاحبان تجارت باز می‌کند. یکی از راه‌های کاهش زباله، کاهش استفاده از بسته‌بندی‌های یکبارمصرف کالا است. در همین راستا مدیریت فروشگاه‌های زنجیره‌ای مترو (Metro) در استان کبک در حال برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی طرحی است که به مشتریان خود اجازه دهند به جای استفاده از ظرف‌ها و پلاستیک‌های یک بارمصرف، اقلام غذایی خود را در ظرف‌ها و یا کیسه‌های پایداری که با خود به فروشگاه می‌آورند، بسته‌بندی کنند. این مواد شامل اقلام ارائه شده در بخش‌های فروش مواد اولیه غذایی، غذای پخته، گوشت، ماهی و شیرینی خواهد بود. بعضی از مواد غذایی اول وزن می‌شوند و سپس در ظرف‌های مشتریان بسته‌بندی و تحویل می‌گردند.

سالادها مستقیما با توجه به مقدار مورد درخواست در ظرف‌ها قرار می‌گیرند. قیمت کالا توسط برچسب بر روی درب ظرف چسبانده می‌شود تا امکان پرداخت در صندوق فراهم شود.

ظروف و پاکت‌های پلاستیکی که توسط مشتریان آورده می‌شود باید تمیز و سالم باشند و ظرف‌های شیشه‌ای به خاطر احتمال شکستن مورد قبول نیستند. ظرف‌هایی که بر روی آنها اطلاعات یک نام تجاری دیگر وجود داشته باشد، مورد قبول نیستند، چرا که بارکد محصول قبلی را دارند و ممکن است در هنگام پرداخت در صندوق مشکل ایجاد کنند.

مشتریانی که ظروف یا پاکت‌های پلاستیکی مناسب برای استفاده دوباره، همراه ندارند می‌توانند آنها را از فروشگاه مترو خریداری کنند ولی ظرف‌ها باید قبل از مصرف به خانه برده شده و شسته شوند.

فعلا دو شعبه در کبک سیتی و شهر سن-اوستاش این طرح را از ۲۲ آوریل آغاز کرده‌اند. سایر شعب مترو نیز در آینده به این طرح خواهند پیوست. این طرح هنوز فقط مربوط به کبک است و در انتاریو اجرایی نخواهد شد. مترو همچنین گفته که حق تعلیق، اصلاح و یا توقف این طرح را در هر زمان لازم برای خود محفوظ می‌دارد.

معرفی صفحه های مفید فارسی زبان

در صفحه کارآموز بی زباله، راجع به زباله‌ها و بازیافت اطلاعات کسب می‌کنید. این صفحه در کنار اطلاعاتی که راجع به زباله‌ها ارائه می‌دهد، روش‌هایی عملی و ساده برای حذف زباله از زندگی معرفی می‌کند. در قسمت هایلایت‌ها هم به تفکیک راجع به زباله‌هایی که بیشتر تولید می‌شوند صحبت کرده.

آیه ساکن شیراز است و در صفحه اینستاگرام خود از کارهایی صحبت می‌کند که برای کاهش زباله در زندگی انجام می‌دهد. در صفحه آیه می‌توانید راه‌هایی قابل اجرا برای جایگزین کردن موادی که عمر کوتاهی دارند، با انواع پایدار آن‌ها پیدا کنید.

آیه علاوه بر معرفی کردن جایگزین‌های پایدار، تا جایی که بتواند برای ایجاد آن‌ها هم تلاش می‌کند، برای مثال مدتی دنبال جایگزین مناسب برای لیف و اسکاج ظرفشویی بود. یک مزرعه گیاه لوفا پیدا کرد و به آن‌ها پیشنهاد داد که چه طور محصولاتشان رو برای افرادی که مایل هستن بی‌زباله زندگی کنند، ارائه دهند. دنبال کردن پیج آیه می‌تواند در این زمینه الهام بخش باشد.

ممکن است در ذهن خود از میزان زباله‌ای که تولید می‌کنیم، راضی نباشیم. در عین حال تلاش‌های فردی را بی‌اثر بدانیم و تماشای حجم زیاد تولید زباله در میان افراد ما را نسبت به کاهش تولید زباله دلسرد کند. پیدا کردن افرادی که دغدغه‌های مشابهی دارند، کمک می‌کند که کمتر نسبت به این موضوع ناامید باشیم و تلاش‌های کوچک خود را نادیده نگیریم.

زندگی بدون پلاستیک

یکی از معضلات دنیای مدرن، آلودگی زیست‌محیطی است. به نظر می‌رسد که مهمترین مصداق آلودگی و البته نگران‌کننده‌ترین آن نیز، ضایعات پلاستیکی باشد که تا قرن‌ها قابل تجزیه نیستند. با این حال، تولید پلاستیک همچنان ادامه دارد.
بسیاری از کشورها قوانین سخت‌گیرانه‌ای را برای تولید محصولات پلاستیکی وضع کرده‌ و جریمه‌های سنگینی را هم برای مقابله با آن در نظر گرفته‌اند. برخی دولت‌ها سعی در برنامه‌ریزی جهت جایگزین‌کردن منابع پلاستیکی با منابع سبز و تجزیه‌پذیری دارند که قابلیت مطابقت با محیط‌زیست را داشته باشند و آن را آلوده نکنند. کمپین‌های متعددی هم به منظور فرهنگ‌سازی برای مردم جهت استفاده‌ نکردن از مواد پلاستیکی به‌ راه افتاده است. با این اوصاف، همچنان بسیاری از شرکت‌ها به تولید پلاستیک ادامه می‌دهند و آن را درحال حاضر غیرقابل جایگزین می‌دانند.