عموم فقیهان و عالمان دین حجاب را از ضروریات اسلام میدانند و دلایل متعدد و مختلفی درباره وجوب آن ذکر میکنند. امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران به عنوان مجتهد و فقیه و اسلامشناس میگویند: «…چرا با درس خواندن زن مخالف باشیم؟ چرا با کار کردن زن مخالف باشیم؟ چرا زن نتواند کارهای دولتی انجام دهد؟ چرا با مسافرت کردن زن مخالفت کنیم؟ زن چون مرد در تمام اینها آزاد است. زن هرگز با مرد فرقی ندارد. آری در اسلام زن باید حجاب داشته باشد ولی لازم نیست که چادر باشد بلکه زن میتواند هر لباسی را که حجابش را به وجود آورد اختیار کند…»(1)
«…و البته باید توجه داشته باشید که حجابی که اسلام قرار داده است برای حفظ آن ارزشهای شماست. هرچه را که خدا دستور فرموده است -چه برای زن و چه برای مرد- برای این است که، آن ارزشهای واقعی که اینها دارند و ممکن است به واسطة وسوسههای شیطانی یا دستهای فاسد استعمار و عمال استعمار پایمال میشدند اینها، این ارزشها زنده بشود و خداوند به همة ما توفیق بدهد که خدمت کنیم به این ملت و اسلام…»(2)
آیتا… شهید مرتضی مطهری استحکام خانوادگی را یکی از مهمترین دلایل عقلی حجاب میداند و آیتا… جوادی آملی میگوید: حجاب عبارت است از احترام گذاردن و حرمت قائل شدن برای زن که نامحرمان او را از دید حیوانی ننگرند.
عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور در حاشیه یکصد و بیست و سومین جلسه شورای اجتماعی کشور که درخصوص حجاب و عفاف برگزار شد، در جمع خبرنگاران اظهار نموده است: «…در حال حاضر حدود 6 تا 7 درصد بانوان جامعه با بدحجابی مواجه هستند و بیش از 90 درصد حجاب دارند. در کل تمامی آمارهای دستگاههای مختلف مبتنی بر این بود که کمتر از 10 درصد بانوان جامعه با بدحجابی مواجه هستند. البته در این خصوص یک درصد هم زیاد است و باید در این زمینه کار فرهنگی با جدیت انجام شود و مشارکت مردم را نیز به کار بگیریم و نقش وزارت آموزش و پرورش و سازمان تبلیغات در این خصوص مهم است.»(3)
صرفنظر از عبارت رحمانی فضلی که به لحاظ نگارشی اشتباه است و به جای «در حال حاضر حدود 6 تا 7 درصد بانوان جامعه با بدحجابی مواجه هستند» باید میگفت: 6 تا 7 درصد بانوان جامعه بدحجابند زیرا مواجه بودن یعنی روبرو بودن و عبارت وزیر میرساند که 6 تا 7 درصد خودشان مشکلی ندارند بلکه با بدحجابها روبرو میشوند ضمناً نه تنها گزارشهای منتشر شده از سوی مراکز متعدد نشانگر این است که آمار ارائه شده از سوی رحمانی فضلی درباره حجاب زنان در جامعه با واقعیتهای موجود مغایر است بلکه مشاهدات شهروندان حکایت از این دارد که باید در مورد آمار اعلام شده تشکیک کرد.
«…مرکز پژوهشهای مجلس با بررسی تحقیقاتی که در سالهای اخیر درباره حجاب و بدحجابی در کشور انجام شده، به این نتیجه رسیده است که 70 درصد جامعه، دارای حجاب نامناسب به لحاظ شرعی هستند و محتملترین سناریویی که در وضعیت فعلی جواب میدهد «تغافل» است، چون سناریوهایی دیگری مانند جرمزدایی یا سختگیری بیشتر درباره حجاب، هر دو به افزایش بدحجابی ممکن است منجر شود… در این گزارش با تفاوت بین دو مفهوم «حجاب شرعی» و «حجاب عرفی» از حجاب عرفی به عنوان بدحجابی شرعی یاد شده و عنوان شده است 60 تا 70 درصد زنان جامعه با تعریف شرعی، بدحجاب محسوب میشوند که از این تعداد، 10 تا 15 درصد بدحجاب با وضعیت حاد یا به عبارتی بدحجاب هنجارشکن محسوب میشوند. این گزارش میگوید تنها 30 درصد زنان به صورت سنتی دارای حجاب هستند و 70 درصد زنان در طیف خاکستری (تعریفی برای این طیف ارائه نشده است) قرار میگیرند. در این گزارش به ماجرای رابطه تحصیلات و سن با حجاب هم پرداخته است. گزارش میگوید هرچه تحصیلات بالاتر برود، میزان حجاب کمتر میشود و هرچه سن کمتر باشد، بدحجابی بیشتر است و نکته جالب اینجاست وضعیت تاهل چندان ارتباطی با حجاب و بدحجابی ندارد… این گزارش در بخش دیگری از تحلیل خود میافزاید: نه تنها اکثریت جامعه زنان بدحجاب با مداخله دولت مخالف هستند، بلکه درصدی از جامعه زنان باحجاب نیز با مداخله دولت در موضوع حجاب مخالفند و این درصد از مخالفت مردم میزان قدرت دولت را برای برخورد مستقیم با پدیده بدحجابی کاهش میدهد…»(4)
آمارهای موجود حکایت از این دارد که «ایران در سطح جهان رتبه هفتم (تا دهم) را به لحاظ مصرف لوازم آرایش به خود اختصاص داده و آمار 29 درصدی مواد آرایشی مصرفی در منطقه خاورمیانه متعلق به کشور ماست. ایران بعد از عربستان، بیشترین میزان مصرف لوازم آرایشی را در خاورمیانه دارد… متاسفانه سن مصرف لوازم آرایشی به 14 سال رسیده است! جامعهشناسان معتقدند گاه آرایش بیش از حد و غیرمتعارف در دختران و پسران تبدیل به ابزاری برای کسب قدرت اجتماعی و لجبازی میشود، آنها کجدهنی خود به برخوردهای نسنجیده خانواده و اجتماع را با رنگهای تند صورتهایشان یا هر نوع هنجارشکنی ممکن نشان میدهند…»(5)
گزارشهای منتشر شده از سوی گمرک و بررسی موضوع لوازم آرایشی که به صورت قاچاق وارد کشور میشود و ارزی که بابت این امور پرداخت میگردد بسیار شگفتانگیز و نگرانکننده است. به یقین از وظایف مهم وزیر کشور و دولتمردان و کارگزاران و مسئولان در قوای سهگانه اینست که پاسخ دهند با این همه هزینهها و تبلیغات و در اختیار داشتن امکانات تبلیغی و رسانهای و صدا و سیما و شبکههای متعدد خبری چرا سازمانها و نهادهای مختلف و متعدد در چند دهه اخیر آنگونه که شایسته است به وظایف خود در این زمینه عمل نکردهاند در آن حد که دو سوم زنان ایرانی حجاب اسلامی را رعایت نمیکنند و یک سوم حجاب اسلامی را رعایت مینمایند.
یکی از کارشناسان در برنامه «تب و تاب» آمار تکاندهندهای از میزان اعتیاد و روابط ناسالم و غیراخلاقی در بین جوانان دبیرستانی ارائه داده که شاید پرداختن به آمار ارائه شده و نقل بعضی از آن جملات اشاعه فحشاء باشد اما در اینجا به بخشهایی از اظهارات کارشناس حاضر در آن برنامه تلویزیونی اشاره میگردد. آن کارشناس اظهار میدارد: «مواد دخانی سبک خفیفترین چیزی که گفته شده در کشورمان دختران 1/43 درصد و پسران 64 درصد و به طور میانگین 53 درصد به آن مبتلا هستند. اصرار وجود دارد که حتما ما به مردم بگوییم نه سیاهنمایی نکنید همه چیز خوبه. 2/51 درصد از دانشآموزان تهرانی مبتلا به مصرف قلیان هستند، 31 درصد از دانشآموزان سیگار میکشند، از هر 10 دانشآموز سیگاری 3 نفر قصد ادامه مصرف دارند… 30 هزار میلیارد تومان در سال هزینه مصرف مواد آرایشی میشود و ما رکورد داریم.»(6)
فرض را بر این بگذاریم که تمام دختران دبیرستانی که در این گزارش به آنها اشاره شده است حجاب عرفی را رعایت کنند. آیا این روشها دردی را دوا میکند و آلام موجود در جامعه را کاهش میدهد؟
اشتری فرمانده نیروی انتظامی به وظایف 26 دستگاه در موضوع عفاف و حجاب اشاره و خاطرنشان میکند: «300 مصوبه در شورای عالی انقلاب فرهنگی که به تصویب مقام معظم رهبری (مدظله العالی) رسیده است، وجود دارد و باید از این دستگاهها سوال شود که در قبال تهاجم و شبیخون فرهنگی دشمن که رهبر معظم انقلاب چندینبار در این رابطه تذکر دادهاند، چه کردهاند؟… فرمانده ناجا با اشاره به اینکه براساس قانون بیحجابی جرم محسوب میشود، گفت: بارها اعلام کردهایم خودرو حریم خصوصی نیست و کشف حجاب در آن، جرم محسوب میشود. بر همین اساس طرح ناظر را راهاندازی کردهایم که خوشبختانه اثرات مثبتی نیز به همراه داشته است… از ابتدای اجرای این طرح تاکنون، حدود 300 هزار پیامک برای افراد متخلف ارسال شده که از این تعداد 150 هزار نفر برای اخذ تعهد مراجعه کردهاند…»(7)
در فصل هیجدهم قانون مجازات اسلامی درباره جرائم ضد عفت و اخلاق عمومی ذیل تبصره ماده 638 مجازات زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر میشوند را مشخص نموده است و وظیفه متصدیان امر ایجاب میکند با استفاده از نظریات کارشناسان و آگاهان در این زمینه و با برنامهریزیهای دقیق در حد توان برنامههای تهاجم فرهنگی را خنثی نمایند. نکته مهم اینکه حاکمان، کارگزاران و دولتمردان باید در جهت تأمین مسکن، خوراک، هزینه ازدواج، حمایت از کودکان کار، پشتیبانی از زندانیان و گرفتاران و در نهایت رفع فقر و کاهش آسیبهای نگرانکننده اجتماعی تلاش نمایند، زندگی زنان بدسرپرست را سر و سامان دهند و تمام طبقات اعم از روحانی، دانشگاهی، وزیر و وکیل سادهزیستی را رعایت کنند، از تجملگرایی و اشرافیگری دوری و از اسراف و تبذیر خودداری، زراندوزان و مفسدان اقتصادی و احتکارکنندگان را قانوناً مجازات و از حیف و میل بیتالمال خودداری نمایند، اختلافات طبقاتی و تبعیضات اجتماعی را مهار کنند و با اقدامات مؤثر و صحیح آسیبهای اجتماعی را کاهش دهند و در یک کلام بدانند «الملک یبقی مع الکفر ولایبقی مع الظلم».
اگر کارگزاری کنار خیابان شاهد صحنههایی به شرح زیر باشد: به عنوان نمونه دختر خانم بدحجابی را میبیند یا زنی با چادر و مقنعه در حال تکدیگری میباشد یا بر روی دیوار نوشته شده است برای خرید کلیه به این شماره تلفن زنگ بزنید یا یک لحظه نظارهگر این موضوع است یکی از میلیونها نفری که زیرخط فقر زندگی میکنند فرزند بیمارشان را به مطب فلان دکتر برده و باید حقوق چند روزه خود را صرفاً برای یکبار ویزیت به پزشک پرداخت نماید یا پولی و پساندازی ندارد و هر آن شاهد و نظارهگر است که فرزندش چون گلی در حال پرپر شدن است، یا میبیند در اثر سوءمدیریت مسئولان ذیربط خوراک و مایحتاج مردم را احتکار کردهاند و شهروندان باید اجناس را به چند برابر قیمت خریداری نمایند و یا شاهد اتفاقاتی نظیر این مسائل میباشد. راستی کدام یک از این حوادث لرزه بر اندام مسئولان و حاکمان خواهد انداخت. نکته آخر اینکه افراد و عموم شهروندانی که در خیابانها و پارکها و رستورانها و گردشگاهها و میهمانیها و دورهمیها و ساحل رودخانهها و دریاچهها و مراسم عروسی و… شاهد حضور و یا رفتوآمد مردم هستند و در این سرزمین زندگی میکنند به یقین میدانند آمار ارائه شده از سوی عبدالرضا رحمانی فضلی در مورد بدحجابان باید با تأمل بیشتر مورد بررسی قرار گیرد و بدون شک لازم است مدیران ذیربط با بررسی اقدامات و روشهای اتخاذ شده طرحی نو دراندازند و جامعه را از این وضعیت نجات دهند در غیر اینصورت باید روز به روز شاهد سقوط ارزشهای اخلاقی بیشتر و بیبند و باری شدیدتر در سطح کشور باشیم.
رضا سلطان زاده – مدیرمسئول
پینوشتها:
1- صحیفه امام خمینی(ره)، جلد 5، صفحه 294
2- همان، جلد 19، صفحه 185
3- خبرگزاری فارس، 24/6/98
4- خبرآنلاین، 6/5/97
5- ایرنا، 23/12/97
6- خبرگزاری برنا، 11/2/98
7- ایسنا، 27/4/98