یزدفردا

مسجد خرّمشاه          شماره ثبت ملّی  :   2131

موقعیّت مكانی :

یزدفردا"مسجد خرّمشاه ، در ضلع شمالی بلوار شهید طالقانی ، در محله خرمشاه  واقع شده است .

بانی

با بررسی مكتوبات تاریخی ، مؤسس و بانی بنا مشخص نمی باشد .

منابع تاریخی

در كتب تاریخی یزد سخنی از مسجد مذكور نیامده است .

مشخصات بنا

   مسجد خرمّشاه دارای گرمخانه وبادگیرو فاقد تابستانخانه و صحن است .

  بنا دارای دو درب ورودی فلزی ، یكی در جهت غربی و دیگری در ضلع شرقی است . درب چوبی دیگری مقابل درب فلزی ورودی كه به ارتفاع 20 سانتیمتر از سطح زمین پائین تر است ، قرار دارد كه به گرمخانه منتهی می شود . پیشخوان (سردر) مسجد گچی- آجری است . وپس از طی چهارپله وارد گرمخانه می شویم . پوشش داخلی مسجد از گچ می باشد . گرمخانه (زمستان خانه ) دو اشكوبه (كمرپوش) و مسقّف به طاق و تویزه با قد پای بلند و قوس جناقی و سه صفه است كه زنان جهت برگزاری مراسم دعا و عبادت ازآن استفاده می کنند .

 در قسمت شرقی ، سالن دیگری به گرمخانه افزوده می شود . این قسمت طاق و تویزه با قدپای كوتاه و دو رف دارد . در ضلع غربی و شرقی ، پلكانی گچی جهت دسترسی زنان به غرفه های طبقه دوم و حضور آنان در مراسم دعا تعبیه شده است . سه پنجره فلزی در گرمخانه مشاهده می شود . همچنین در ضلع جنوبی ، محراب گچی قرارداردكه با آرایشهایی همچون گره چینی گچی ، اشكال هندسی نامنظّم ، گچبری به شكل فتیله پیچ شیاری ، مقرنس گچی و مقرنس قطاری گچی تزئین شده است .

ازاره محراب تا ارتفاع یك متر از سنگ پوشیده شده است . بر فراز محراب بادگیر چهار طرفه ای به قرار دارد. بر روی یكی از زیلوهای مسجد سنه 1262 هجری قمری نوشته شده. جنب محراب مسجد خرمشاه ، منبر چوبی قدیمی دیده می شود . پشت بام مسجد با آجر و كف گرمخانه با موزائیك فرش شده است .

كتیبه های تاریخی

برسر در گچی مسجد به خطّ نستعلیق آیه ‹‹ قال سبحانه و تعالی شانه انّمایعمر مساجد الله من آمن بالله و الیوم الاخر . صدق الله علی العظیم ›› و در سمت راست آن آیه ‹‹ إن الصّلاه تنهی عن الفحشاء و المنكر ... » و در سمت چپ آن نیز همین آیه به صورت بر عكس و به خط ثلث گچبری شده است .

بر روی گچبری با نقش گل و بوته ، عبارت « یا علی » و در سمت چپ نیز همین عبارت به صورت برعكس منقور شده و بر قسمت فوقانی پیشخوانی در سمت راست و داخل شمسه ، ستاره دوازده پر و آیه ای از قرآن كتیبه شده است .