یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلیزمان : 09 Aban 1387 - 15:46
شناسه : 13475
بازدید : 6222
ناگفته‌های عرب‌مازار از پشت پرده مقاومتها در اجرای ماليات بر ارزش افزوده
ناگفته‌های عرب‌مازار از پشت پرده مقاومتها در اجرای ماليات بر ارزش افزوده
یزدفردا "همزمان با اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده اتفاقاتی در عرصه اقتصاد كشور افتاد كه در خور توجه و قابل تامل است. واكنش و حوادث پیشامد آنقدر بود كه بالاخره سازمان امور مالیاتی كه تا قبل از این در زمینه اطلاع رسانی و شفاف سازی فضا برای اجرای بهتر این قانون ضعیف عمل كرده بود بالاخره واكنش نشان داد و با شكستن قفل‌های اطلاعاتی با قرار گرفتن عرب مازار به عنوان رئیس سازمان امور مالیاتی در خط مقدم جبهه اطلاع رسانی اقدام به جبران گذشته و شفاف كردن فضای موجود كرد. عرب مازار 54 ساله كه دل پردردی از شرایط داشت با صبر و حوصله و تأمل كامل در یك گفتگوی دو ساعته به تمام سوالات فارس پاسخ گفت.
رئیس سازمان امور مالیاتی دارای مدارك كارشناسی ارشد پژوهش عملیاتی، كارشناسی ارشد اقتصاد و دكترای علوم سیستمهاست. مقالات و كتب متعددی را در زمینه های متعدد اقتصادی و مالیاتی به رشته تحریر درآورده و دارای سوابق علمی و اجرایی متعددی در دانشگاههای كشور و پستهای اقتصادی است.
مشروح این گفت و گو را ذیلا می خوانید:
**قانون باید مرداد سال قبل ابلاغ می‌شد
فارس: اجرای مالیات بر ارزش افزوده در كشور در گام نخست واكنش برانگیز شد و مشكلاتی را به وجود آورد، در این میان سازمان امور مالیاتی كمترین واكنشها را به این رخدادها نشان داد، تحلیل خودتان از اتفاقاتی كه افتاد چیست؟
عرب مازار: برای ارزیابی شرایط موجود، باید سابقه كار را بررسی كرد و تحلیل اساسی‌مان بر این مبنا باشد. تحت این شرایط می‌توان موفقیت یا عدم موفقیت اجرای مالیات بر ارزش افزوده را تحلیل كرد. قوانین مالیاتی در هر كشوری قوانین مادر و كلیدی تلقی می‌شوند، مالیات بر ارزش افزوده نیز نوعی مالیات بر مصرف و قانون عمومی است. ما در قوانین قبل نیز مالیات بر مصرف را داشته‌ایم. این قوانین گستره زیادی داشت و زمانی تعداد آن به بیش از 50 نوع رسیده بود كه بر این اساس در سال 79 لایحه تجمیع عوارض و اخذ 3 درصد عوارض و مالیات به مجلس رفت و در نهایت تصویب شد. در عین حال قانون تجمیع عوارض اشكالات اجرایی كار را ندیده بود. بخش صنعت ابتدا از این اتفاق خوشحال بود و احساس می‌كرد از تعدد پرداخت عوارض و قوانین نجات پیدا كرده است اما بعد متوجه شد این كار در عمل با مشكل مواجه میشود. مشكلات اخذ مالیات مضاعف را دارد، به واردات تعلق نمی‌گیرد و به طور كلی به زیان تولید داخلی است. به هر حال چاره‌ای جز اجرای قانون نبود، اجرای تجمیع عوارض كج دار و مریز پیش می‌رفت و هر سال باید لیستی به عنوان اصلاحیه برای بنگاه‌های معاف از تجمیع تهیه و ارائه می‌شد.
مالیات بر ازش افزوده یك مالیات بر مصرف عمومی است اما صرفا اخذ مالیات نیست بلكه به اجرای بهتر مالیات بر درآمد و ثروت و شفاف شدن فرآیند اقتصاد كمك میكند. كمك به حركت پول و كالا، تولید ثروت و ایجاد نظارت بر حركت پول در اقتصاد كه هیشه از اهداف دولتها بوده،از ویژگیهای خاص مالیات بر ارزش افزوده است. اگر دولتها قادر به كنترل حركت پول در اقتصاد خود باشند،می‌توانند اقتصاد را نظارت و كنترل كنند. وقتی كه دولت نتواند حركت پول را كنترل كند شاهد مسائلی مانند ورود ناگهانی پول به بخش مسكن هستیم، تحت این شرایط هیچ كاری نمی‌توان انجام داد. قیمتها افزایش می یابد، همه دچار التهاب می‌شوند،حال این كه در سایر كشورها دولت این امكان را دارد كه زود شرایط را تحت كنترل درآورند. بر همین اساس است كه تا به حال بیش از 140 كشور به دنبال اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده رفته‌اند در برخی كشورها حتی مالیات بر درآمد از مردم اخذ نمی‌شود؛ اما مالیات بر ارزش افزوده را اعمال می كنند.
فكر می‌كنید چرا مالیات بر ارزش افزوده به یكی از پیش شرط‌های اجرای قانون پولشویی تبدیل شده است؟ چرا پیش شرط پیوستن به سازمان تجارت جهانی است؟ و یا چرا مالیات بر ارزش افزوده برای كشورهای اروپایی پیش‌شرط پیوستن به بازارهای مشترك اروپایی است؟ برای آنان چه فرقی داشته كه مالیات از درآمد گرفته شود،ثروت یا مصرف؟
هدف مالیات بر ارزش افزوده گرفتن یك مالیات ساده نبود به همین دلیل هم طی سال‌های گذشته لایحه این نظام مالیاتی چندین بار به مجلس رفت و برگشت خورد.
لایحه مالیات بر ارزش افزوده در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی به مجلس ارائه شد و كلیات آن به تصویب رسید.بعد مشمول اصل 85 قانون اساسی و نهایی شدن آن به كمیسیون اقتصاد واگذار شد. كمیسیون اقتصاد طی 2 سال هر هفته 2 جلسه به طور تمام وقت بر روی این قانون وقت گذاشت و چون اصل هشتاد و پنجی شده بود بررسی آن مستلزم حضور دو سوم اعضای كمیسیون بود، اینطور نبود كه جلسات با تعداد معدودی از اعضا برگزار شود. تمامی فعالان اقتصادی بخش خصوصی، بخش عمومی، شهرداریها، حتی نمایندگان وزارتخانه‌های مختلف در جلسات حضور داشتند، رؤسای اتاق بازرگانی و خانه صنعت و معدن از حاضران در جلسات بودند. آقای شاهی عربلو رئیس كمیسیون اقتصادی دوره قبل مجلس تاكید داشت مالیات بر ارزش افزوده یك قانون مادر است و حرف‌های همه باید شنیده شود.
ما هم به عنوان نماینده دولت در جلسات حاضر می‌شدیم و درباره قانون توضیح می‌دادیم. نمایندگان سوال داشتند كه اجرای قانون در عمل چگونه خواهد شد. بنابراین ما سفرهایی را به كشورهایی كه مالیات بر ارزش افزوده را اجرا كرده بودند ترتیب دادیم. در انتخاب كشورها سعی كردیم آنهایی را انتخاب كنیم كه شبیه كشور ما باشند. یعنی یا كشور نفتی باشند یا مسلمان و یا جهان سومی، نه این كه خود را با كشورهای پیشرفته مانند آلمان و فرانسه مقایسه كنیم. بنابراین كشورهایی مثل تونس، اندونزی و ونزوئلا را انتخاب كردیم. تلاش شد این سفرها تبدیل به تور سیاحتی نشوند، با سفارتخانه‌های ایران در این كشورها هماهنگ شده بود تا نمایندگان مجلس در كارخانه‌ها حضور پیدا كنند، مثلا در اندونزی به كارخانه هوندا رفتیم. مدیر ژاپنی آن مدیران مالی شركت را صدا كرد، سوال و جوابهایی مطرح شد و آنها روش اجرای مالیات بر ارزش افزوده را توضیح دادند، سازمان مالیاتی این كشورها هم طی كنفرانسهایی توضیحاتی را در این باره به نمایندگان مجلس ارایه كردند.صنعتگران ما در جریان بررسی لایحه مالیات بر ارزش افزوده می‌گفتند اجرای آن برایشان زحمت زیادی ایجاد میكند اما هوندا اعلام می كرد با 400 قطعه ساز خود بیش از یك سند حسابداری برای مالیات بر ارزش افزوده ندارند. حتی نحوه اجرای مالیات بر ارزش افزوده و صدور فاكتورها در جریان بازدید از اصناف و فروشگاههای كوچك بررسی شد. بنابراین اینطور نبود كه دفعتا قانونی از آسمان به زمین افتاده باشد و هیچ كس درباره آن چیزی نداند.ما انتظار داشتیم وقتی نمایندگان بخش خصوصی در جلسات كمیسیون اقتصادی حضور پیدا می‌كنند، درباره قانون به اعضای خود اطلاع دهند. در یك جامعه مدنی اگر كسی به قانونی اعتراض دارد قبل از تصویب باید اعتراض خود را اعلام كند.پس قانون به فوریت و با ضرب الاجل در مجلس تصویب نشد. بعضا در كمیسیون اقتصادی اتفاق می‌افتاد درباره مطلبی رأی‌گیری شده بود؛ اما وقتی نظر تازه‌ای مطرح می‌شد، آقای شاهی عربلو می‌گفت از رأی‌گیری خود برمی‌گردیم. اتحادیه و صنوف مختلف در موارد خاص نظراتشان را اعلام می‌كردند و دولت هم بدون اینكه حق رای داشته باشد، نظراتش را می‌گفت. قانون باید مرداد تا شهریور سال قبل ابلاغ می‌شد. اما در مراحل پایانی بررسی، رئیس جمهور در روز صنعت در جمع صنعتگران و اعضای خانه صنعت و معدن حاضر شد و پس از شنیدن موج انتقادات آنها اعلام كرد اگر لایحه اشكال دارد، ان را از مجلس پس می‌گیریم. كمیسیون اقتصادی كه این طور دید،دست نگه داشت تا رئیس جمهور نظرش را به مجلس اعلام كند. این نشان دهنده همراهی دولت با مجلس بود، چون مجلس می‌توانست بدون توجه به این نظر، لایحه را تصویب و به دولت ابلاغ كند. پس از این اتفاق جلساتی در دولت با حضور رئیس جمهوری تشكیل و توضیحات داده شد، ما اعلام كردیم لایحه مالیات بر ارزش افزوده شامل گرفتن مالیات از بخش صنعت نیست،بلكه اساسا فعالیت اقتصادی سالم را حمایت میكند و از واردات ماليات مي‌گيرد. بعد از آن ما رفتيم و مطالعاتمان را انجام داديم. كار بسيار حساس بود، بنابراين برنامه‌ريزي‌هاي انجام شد،
**پيشنهاد اجراي مرحله‌اي ماليات بر ارزش افزوده
تجربه كشورها نشان مي‌دهد در ماليات بر ارزش افزوده اجرا بخش مشكل كار است وگر نه پيچيدگي در قانون وجود ندارد. به طور كلي قانون به صورت مرحله‌اي و تدريجي اجرا مي‌شود. ما نيز اجراي مرحله‌اي را به مجلس پيشنهاد داديم و قانون نيز همين را تصويب كرد. ترتيب ثبت نام موديان در ماده 18 قانون بر عهده سازمان امور مالياتي گذاشته شده و روشن است. تجربه كشورهاي بزرگ به اين شكل است كه اجراي قانون از سطوح بالاي اقتصادي و با تعداد كمي از موديان بزرگ شروع شود. سازمان امور مالياتي اداره كل موديان بزرگ دارد،پس پرونده تمام اين موديان را بررسي و آمارها را جمع‌آوري كرديم. آمار شهركهاي صنعتي و گمركات كه بايد قانون در آنها اجرا شود، حجم نيروي انساني مورد نياز، چارت سازماني و تجهيزات تماما برآورد شد. قرار بود يك كار درست اجرايي را انجام دهيم، اجراي درست ماليات بر ارزش افزوده براي دولت مهم بود. روند اجراي كار را در ستاد راهبردي طرح تحول اقتصادي چندين بار براي اعضاي آن توضيح داديم و به دولت اعلام كرديم كليد ماليات بر ارزش افزوده را اول مهر ماه مي‌زنيم. بنابراين سرشماري كرديم و گفتيم فعالان اقتصادي كه در سال بالای 100 میلیون تومان فروش دارند را شناسایی كنیم. این گروه از مودیان حدود 98 هزار نفر شدند. ما حدود 4 میلیون مودی مالیاتی داریم كه 310 هزار شركت اشخاص حقوقی و مابقی مودیان مشاغل هستند.بعد از آنكه ادارات جدید ایجاد، نیروی انسانی مورد نیاز استخدام و تجهیزات لازم را آماده شد، باز در بررسی دوم اعلام كردیم تعداد این گروه صد هزار نفری نیز بالاست و فعالان دارای فروش سالانه 300 میلیون تومان به بالا را مد نظر قرار می‌دهیم.
**تهرانیها 75 درصد مالیات كل كشور را می پردازند
در این سطح به آمار 35 تا 40 هزار نفر رسیدیم كه عمدتا واردكنندگان، تولیدكنندگان و فعالان اقتصادی بزرگ ما هستند. برای اینكه پی ببرید300 میلیون تومان یعنی چه، توضیح بدهم؛ یعنی اگر كسی در شغل خواروبار فروشی باشد باید در سال بالای 10 تا 15 میلیون تومان مالیات بپردازند. این رقم برای مشاغل مختلف متفاوت است، اگر یك آرایشگاه زنانه در سال300 میلیون تومان خدمات ارایه كرده باشد باید 32 میلیون تومان مالیات بدهد در حالی كه اكثر مودیانی كه در بخش مشاغل و اصناف هستند به جز تهران و چند شهر بزرگ به زحمت مالیات سالانه شان به یك میلیون تا یك میلیون و نیم می‌رسد. میانگین مالیاتی اصناف كشور به جز شهر تهران كه بالای50 درصد مالیات اصناف كشور را می‌پردازد و كاملا استثناست یعنی" استان تهران و شهر تهران 75 درصد مالیات كل كشور را تامین میكند"، میانگین مالیات به250 هزار تومان هم نمی‌رسد. به عبارت دیگر روزی هزار تومان نیز به دولت نمی‌پردازند. بنابراین اینها اصلا قرار نبود در مرحله اول مشمول مالیات بر ارزش افزوده باشند، قبل از مهر ماه نیز با اصناف و اتحادیه جلسه گذاشتیم و این موضوع را به آنان گفتیم.
پس ما به محدوده 40 هزار نفر رسیدیم. الان نیز ثبت نامها همین را به ما می‌گوید.
فارس: چند درصد مشمولان مرحله اول ثبت نام كردند؟
عرب مازار: برآورد ما 35 تا 40 هزار نفر بود ولی 36 هزار نفر ثبت نام كردند. این گروه فعالان اقتصادی بزرگ بودند كه باید اطلاع رسانی به آنها به طور دقیق صورت می‌گرفت. برای تمامی مدیران گمركات سراسر كشور دوره آموزشی گذاشتیم. مهمتر از همه اینكه ماده 12 قانون، معافیتها از مالیات بر ارزش افزوده را اعلام میكند، بنابراین لیستی كامل از اقلام كالاهای معاف از مالیات را استخراج كردیم، و گرنه گمرك نمی‌توانست عمل كند. تمامی ذیحسابان كشور آموزش دیدند. دولت نیز خود مصرف كننده است.بنابراین با خزانه‌داری كل كشور هماهنگ كردیم و بخشنامه شد هر قراردادی كه پرداختهای آن از اول مهر ماه صورت می‌گیرد، اگر لازم شد 3درصد مالیات بر ارزش افزوده را بپردازد. برای افتتاح حسابهای بانكی در سراسر كشور بانكها هماهنگی صورت گرفت.
**به اصناف گفته بودیم نگران نباشند
فارس: خدمات بانكی از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند؟
عرب مازار: افتتاح حساب برای واریز مالیاتهای جمع‌آوری شده در نظام جدید بود. مشكلی كه در اینجا وجود داشت این بود كه باید 50 درصد مالیات را به حساب شهرداریها واریز می كردیم. بنابراین برای هر شهرداری یك حساب افتتاح كردیم، مالیات بر ارزش افزوده‌ای كه در حریم هر شهر وصول میشود،به میزان 50 درصد به حساب شهرداری می‌رود، گفتن اینها تا اجرا خیلی راحت است. ما همه اینها را آماده كردیم. حسابداران رسمی و جامعه حسابداران به استانداردهای حسابداری نیاز داشتند با هزینه خودشان اجلاسی را برگزار و هزار و 640 نفر شركت كردند. در این اجلاس استانداردهای حسابداری را تعریف، همه را وارد سیستم كرده و آموزش دادیم تا بدانند از اول مهر باید چگونه حسابهایشان را ثبت و ضبط كنند.بنابراین ما 21 هزار نفر یعنی تمام كسانی كه لازم بود در ثبت نام مرحله اول شركت كنند را به طور حضوری آموزش دادیم چگونه شد سر و صدایی از داروخانه‌‌ها در نیامد اما ...
این آموزشها كه ارایه شد استان به استان كلاسهای آموزشی برای تمام اصناف ترتیب دادیم. اتاق بازرگانی، خانه صنعت و معدن، انجمن مدیران صنایع، هیات مدیره اصناف، شهركهای صنعتی و سایر تشكلها اما این جلسات ،جلسات آشنایی بود. در این جلسات توضیح دادیم قانون چیست، اصناف مشمول قانون هستند یا نه؟ عمده بحثهای مطرح برای آنان، اطلاع‌رسانی بود. در تهران نیز این جلسات برگزار و به شورای اصناف گفتیم نگران نباشید. شما مشمول مرحله اول قانون نیستند. در صورتی كه نگرانی نیز وجود دارد كمیته‌ای تشكیل دهید تا در تعامل یا سازمان مالیاتی نگرانیها برطرف شود. سازمان مالیاتی تعامل خوبی با 7 هزار و 200 اتحادیه سراسر كشور دارد. ما از 3 سال قبل برای مالیات بر درآمد با تك تك آنان توافقنامه امضاء كردیم.
فارس: چرا در هیچ یك از این جلسات هیچ خبرنگاری حضور نداشت؟
عرب مازار : در بحث اصناف و معاملات بعضا مسایل داخل صنف مطرح میشود.ما ابایی از حضور خبرنگاران نداشتیم. جلسات را آنان ترتیب می‌دادند، شاید حرف شما درست باشد و اگر در جلسه‌ای خبرنگاران باشند بحثها منعكس میشود. مسایل مالیاتی حساس هستند و اجرای مالیات بر ارزش افزوده نشان داد یك شایعه یا ابهام می‌تواند موج ایجاد كند.
به هر حال اول مهر ماه اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده شروع شد. قانون تجمیع عوارض كه بیش از 5 سال بر روی 20 هزار قلم كالا وصول می‌شد، از ابتدای خرداد به 5/1 درصد عوارض شهرداریها كاهش یافت.
**واكاوی دلایل مقاومت و اغتشاش آفرینی در اجرای مالیات بر ازش افزوده
** اولین اعتراضها را كسانی كردند كه اصلا" مشمول قانون نبودند
فارس: چرا 5/1 درصد؟ به هر حال هم اكنون گفته میشود این 5/1 درصد بار تورمی را ایجاد می كند؟
عرب مازار: چون در قانون آمده بود پس از تصویب، تجمیع عوارض حذف شده و تا زمان اجرای مالیات بر ارزش افزوده، عوارض شهرداریها از یك به 5/1 درصد می‌رسد. منتها اجرای این بخش به زمان ابلاغ قانون یعنی خردادماه موكول شد و اول مهر كه مجددا به همان 3 درصد رسید.
ما اجرا را شروع كردیم . پیگیری می‌كردیم و ناظران ما در محل حضور داشتند و سریعا اشكالات را منعكس كردند.برخی 3 درصد مالیات برارزش افزوده را بر روی 3 درصد تجمیع عوارض هوار كرده بودند، برخی تولیدكنندگان این 3 درصد را بر روی كالاهای معاف لحاظ می‌كردند. بازرسان خود را به استانها اعزام كردیم.سریعا با وزارت بازرگانی تماس گرفتیم. با سازمان حمایت از مصرف‌كنندگان و تولیدكنندگان سریعا جلسه گذاشتیم و با آنان هماهنگ كردیم تا از اختیارات خود استفاده كنند و اجازه ندهیم كسی از قانون سوء استفاده كند. اما یكباره بحثهایی از اصفهان و از صنف طلا شروع شد. حدود پنجاه نفر به اداره كل مالیاتی اصفهان آمده بودند و می‌گفتند اعتراض داریم. ابتدا مسئله برایمان مهم نبود چون آنها مشمول مرحله اول اجرای قانون نبودند ما از آنان دریافت و پرداخت مالیات را نخواسته بودیم. این مسایل مطرح شد و روزهای بعد دیدیم مسئله خیلی داغ شده است و چون برایمان غیر مترقبه بود، ناچارا چهارشنبه به اصفهان رفتیم؛ اما اعتراضها شعله‌ورتر شده بود. من در جلسه‌ای كه تمام اصناف اصفهان مقامات و خبرنگاران حضور داشتند، همین توضیحات را دادم. گفتند ما می‌خواهیم مطمئن شویم، گفتیم می‌توانیم صورتجلسه امضاء كنیم و امضا كردیم. قبل از اینكه رئیس جمهور مهلت دو ماهه را اعلام كند من به صنف طلای اصفهان 3 ماه فرصت داده بودم. آنها از 3 درصد مالیات نگران بودند، ما گفتیم به فرض اعمال مالیات بر ارزش افزوده، قیمت سكه به روز بالا و پایین می‌رود. از سال قبل تا به حال قیمتها 2 برابر شده و هیچ اتفاقی نیفتاده است. به هر حال اصناف در این مرحله مشمول نبودند. یك مقدار ابهامات و شایعه ایجاد شده بود.
عده‌ای اعتراض كرده بودند چرا نامه فرستاده‌اید. ادارات ما نامه‌ای به اتحادیه‌ها فرستاده و عنوان كرده بودند شرایط قانون اینگونه است و اگر مشمول هستید، ثبت نام كنید. اما نامهنگاریهای ما حمل بر اقدام برای گرفتن مالیات شد.
فارس: یعنی موضع‌گیری‌هایی كه انجام شد به دلیل ابهاماتی بود كه به وجود آمده بود؟
عرب مازار: برخی شبهاتی را به وجود آورده بودند در حالی كه معترضان مشمول اجرای این مرحله قانون نبودند. بعدها برخی گفتند رؤسای اتحادیه‌ها و اعضای هیأت رئیسه اصناف كه در جلسات ما حاضر می‌شد، اطلاع رسانی خوبی نكرده‌اند. این دیگر تقصیر ما نیست. ما نمی‌توانستیم به تك تك اعضای اتحادیه‌ها اطلاع رسانی كنیم. یك سری از اعتراضات طلافروشان اصفهان برای این بود كه چرا برای همه نامه فرستاده‌اید؟ ما گفتیم شما می‌توانستید اعلام كنید مشمول مرحله اول اجرای قانون نیستید.
فارس: نحوه نامه نگاریهای شما اشكال نداشت؟ می‌توانستید در آنها قید كنید این نامه‌ها محض اطلاع مشمولان دارای فروش بالای 300 میلیون تومان به بالاست.
عرب مازار: ممكن است نامهنگاریهای ما غلط بوده ولی ما آنقدر آگهی در روزنامه‌ها چاپ كردیم كه سهمیه‌مان تمام شد و وزارت ارشاد اعلام كرد دیگر نمی‌توانید آگهی چاپ كنید. من به دولت رفتم و مسئله را در جلسه مطرح كردم تا سقف سهمیه درج آگهی سازمان امور مالیاتی را بالا ببرند.ما 600 صفحه كامل آگهی داریم.
فارس: مردم آنقدر روزنامه‌خوان نیستند.
عرب مازار: دلیلی نداشت. اطلاع رسانی ما در سایر كارها نیز به همین شكل است. مگر من صبح به صبح قانون مالیتها را به مردم می‌گویم. قانون مالیاتهای مستقیم 40 سال است اجرا میشود. 400 ماده دارد شما كدامیك را می‌دانید؟
فارس: آن قانون دارای سابقه اجرای طولانی است. این قانون جدید است.
عرب مازار: می‌دانم. این نیز سابقه داشت. آنهایی كه باید می‌دانستند، اطلاع داشتند. ما هم نامه را نوشته بودیم. صنف طلا شروع كرد.
**مالیات بر درآمد سال آینده تغییر نمی‌كند
فارس: به دلیل ابهاماتی كه داشتند؟
عرب مازار: ابهام داشتند، مانیز رفتیم و به آنها توضیح دادیم. تمام اعضای هیأت مدیره صنف طلای اصفهان نشستند بحثها را نیز قبول كردند و رفتند. اگر بحثها را قبول نداشتند می‌توانستند اعتراض كنند. ولی این اتفاق نیفتاد.
اصناف نگرانیهایی نسبت به مالیات بر درآمدشان داشتند. آنها می‌گفتند این مالیات جدید درآمدها را شفاف میكند. برای مالیات جدید ما چه اتفاق می‌افتد. ما هم گفتیم مالیات بر درآمد امسال مانند سال قبل خواهد بود تا سال بعد ببینیم چه میشود. گفتند ضرایبی كه شما در جداولتان دارید می‌تواند مشكل ساز باشد، مثلا ضریب لوازم خانگی 7 است اما این صنف بیشتر از 2 درصد سود نمی‌برد. در این باره هم توضیح دادیم آن ضرایب متعلق به تشخیص علی‌الرأس است نه مالیات بر ارزش افزوده. اگر شما برای این نظام مالیاتی ثبت نام كردید ما ضرایب را برای شما به سطح منطقی می‌رسانیم.
فارس: یعنی شما به اصناف این قول را داده‌اید كه مالیاتهای سال آینده آنان مانند مالیاتهای سال قبل باشد؟
عرب مازار: همین طور است به آنها اعلام كردیم ما قانون مالیات بر ارزش افزوده را در سطح بالایی اجرا می‌كنیم. در سال قبل نیز رقم فروش شركتها و كل آمار واردات كشور را داشتیم. اینگونه نیست كه سازمان مالیاتی هیچ اطلاعی نداشته باشد و قرار است با این قانون اتفاق خاصی بیفتد. این قانون می‌خواهد نظم بهتری به سیستم بدهد. مثلا از ابتدای امسال برای كد اقتصادی دستورالعمل صادر كردیم بر این اساس هیچ كس بدون داشن كد اجازه واردات ندارد. بدون كد كسی اجازه گشایش اعتبار اسنادی و یا گرفتن وام ندارد. این طور نیست كه ناگهان مسئله خاصی اتفاق افتاده باشد و نگرانی ایجاد كند.
**تعویق 2 ماهه به استناد ماده 18 قانون
متأسفانه كار به یك سری مسائل دیگر كشیده شد و به جایی رسید كه لزومی نداشت. دولت طبق ماده 18 قانون مالیات بر ارزش افزوده كه ترتیب اجرای قانون را بر عهده مجری آن گذاشته است،اختیار قانونی داشت و اعلام كرد اگر اصناف نگران هستند، اجرای قانون برای آنان به تعویق بیفتد. من نیز در جلسه‌ای كه صبح دوشنبه با اصناف داشتم، گفتم كسانی كه زیر 6 میلیون تومان مالیات می‌پردازند فعلا بروند چون در اولویت آخر هستند. آنهایی كه بالای 10 و 15 میلیون تومان می‌پردازند نیز خود صنف به صنف اولویت بندی را مشخص كنند. بعد هم درخواست كردیم چارچوبی تدوین كنند كه وقتی مذاكره‌ای با شورای اصناف شد نیازی به ادامه مذاكرات در شهرهای دیگر نباشد. در حال حاضر نیز هماهنگیها را ادامه می‌دهیم تا بتوانیم مالیات بر ارزش افزوده را پیاده كنیم.
فارس: در تهران چه اتفاقی افتاد؟
عرب مازار: قبل از اینكه به اصفهان بروم از صنف طلای تهران به سازمان امور مالیاتی آمدند و گفتند در اصفهان التهاب شده است. مركز توزیع طلای كشور در اصفهان است و وقتی این بازار التهاب دارد در تهران نیز بازار ملتهب است. بنابراین با آنها هم تفاهم كردیم. ما هرچه توان داشتیم كه بتوانیم اطلاع رسانی كنیم، انجام دادیم. زیرساختها را بر اساس برنامه‌های زمان‌بندی خود آماده كرده بودیم. با شورای اصناف، اتحادیه‌ها وزارت بازرگانی شروع كردیم تا صندوقهای فروش را در مراكز خرید تعبیه كنیم. شرایط مختلف اصناف و شرایط ویژه‌ای مانند معاملات در وضعیتهایی مثل زمان قطعی برق را بررسی كردیم تا قانون درتمام اصناف كشور پیاده شود و" هر وقت شرایط آماده شد،در آینده كار را آرام آرام جلو برده و مالیات بر ارزش افزوده را به مصرف كننده نهایی برسانیم "تا مصرف كننده بداند چقدر مالیات می‌دهد. این مالیات پرداختی رفتار مصرفی ما را تنظیم میكند. یكی از اهداف مالیات بر ارزش افزوده همین است وگر نه می توان مالیات را چون تجمیع عوارض در قیمت تمام شده پنهان كرد. مالیات بر ارزش افزوده اثرات اقتصادی خاصی در مصرف دارد كه به آن ورود نمی‌كنیم.
فارس: یك برداشت این است كه با اجرای مالیات بر ارزش افزوده فعالیتهای اقتصادی كشور شفاف می شود. می‌توانید بگویید چقدر از فعالیتهای اقتصادی ما در حال حاضر شفاف و چقدر شفاف نیست. چقدر می‌توانیم از فعالیتهای اقتصادی مالیات بگیریم؟
عرب مازار: این بحث سنگین و پیچیده‌ای است ولی من سعی می‌كنم مشخص بگویم. برای این كار معمولا می‌گویند اقتصاد زیر زمینی و فرار مالیاتی چقدر است؟ اگر ما بدانیم چه كسی فرار مالیاتی دارد كه می‌رویم و مالیاتمان را از او می‌گیریم. بنابراین حتما نمی‌دانیم. اینكه می‌گویند در كجا فرار مالیاتی است در بخش مطالعات اقتصادی می‌گوییم چقدر از اقتصاد شفاف است، یك برآورد كرده و می‌گویند باید این مقدار نیروی كار در كشور باشد. چقدر نیروی كار ثبت نام شده داریم؟ می‌بینیم 30 درصد نیروی كار ما نامشان در هیچ جا ثبت نام نشده است. بنابراین گفته میشود 30 درصد اقتصاد پنهان است. پس برآوردهایی میشود. در مالیات نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی را مطرح می‌كنند كه این نیز نسبی است. مقایسه می‌كنند چرا نسبت مالیات به تولیدناخالص داخلی باید 6 درصد باشد، پس معلوم است بخشی از مالیات وصول نمی‌شود. دلیل آن روشن است. زیرا ما مخرج كسر را از مالیات معاف كرده‌ایم، بخش كشاورزی، صادرات، صنایع مناطق محروم، شروع تولید تا ده سال از پرداخت مالیات معاف هستند.
فارس: به طور نسبی برآوردی داریم؟
عرب مازار: اگر سوالتان این است كه ما چقدر از اقتصادمان مالیات می‌گیریم، نسبت T به GDP (مالیات بر تو.لید ناخالص داخلی) ما 9/7 تا 8 است و این هدف برنامه چهارم بوده است. یعنی هدف برنامه چهارم این بوده است كه T به GDP به 8 برسد. نمی‌توان گفت ظرفیت مالیاتی این عدد است ولاغیر. دولتها نیازمند منابع مالی هستند. بنابراین بر درآمد، ثروت، نقل و انتقال سهام و هر جا كه بتوانند، مالیات وضع می‌كنند در عین حال تبعات اقتصادی این كار در نظر و اثرات تورمی آن بررسی میشود.اگر قرار باشد دولت حجم خود را بزرگ كند نمی‌توان به تناسب، مالیات را افزایش داد و اقتصاد را خشكاند. قرون وسطی نیست كه مردم داشته باشند یا نه مالیات گرفته شود، بنابراین ظرفیت مالیاتی بر اساس نیاز دولت و ظرفیت اقتصاد است. هر مالیاتی كه گرفته میشود یك اثر تورمی و یك اثر توزیعی دارد، اینكه می‌گویند چقدر از مالیاتهای ما فرار می‌كنند، عددی نداریم.
فارس: اینكه گفته میشود 80 درصد اقتصاد یا زیرزمینی است درست است؟
عرب مازار: خیر، 80 درصد اقتصاد ما دولتی بود! نمی‌تواند 80 درصد زیرزمینی باشد.
فارس: صریحتر بپرسم؛ چند درصد از مالیاتی كه هم اكنون ما می‌گیریم از تولید و چند درصد از خدمات و بازرگانی است و سهم اینها در تولید ناخالص داخلی ما چقدر است؟
عرب مازار: ما مالیات را بر اساس منابع مالیاتی‌مان طبقه‌بندی می‌كنیم، اگر بخواهیم سهم هر بخش را بگوئیم باید فعالیت‌ها را كد گذاری كنیم. فعال اقتصادی ما وقتی شركت خود را ثبت میكند، فعالیتهای كشاورزی، صادرات و واردات چاپ را نوشته و تمام این كارها را نیز انجام می‌دهد. اما در سایر كشورها اینگونه نیست. ما كد این فرد را نمی‌دانیم كه بتوانیم تشخیص دهیم مالیات گرفته شده از او در بخش واردات است یا سایر فعالیتهای دیگر،طبقه بندی ما بر اساس مالیات بر درآمد، شركت‌های دولتی، خصوصی و مشاغل و حقوق و منبع انجام میشود.
فارس: فرار مالیاتی در بخش بازرگانی و خدمات ما بسیاربالا است و بیشترین مالیات را از بخش تولید می‌گیریم.دلیل آن نیز مشخص بودن فعالیتهای اقتصادی این بخش است.الان كسانی بیشترین واكنش را به مالیات بر ارزش افزوده نشان می‌دهند كه بیشترین فرار مالیاتی را دارند، كسانی كه اگر درآمدهای میلیاردی نیز داشته‌اند به دلیل نظام مالیاتی ما امكان گرفتن مالیات از آنها وجود نداشته است؟
عرب مازار:همین طور است.
فارس: افرادی كه اكنون واكنش نشان می‌دهند اتفاقا بی‌اطلاع نیستند چون شما كاملا به آنها گفته‌اید چه اتفاقی در حال رخ دادن است،ضعف اینجاست كه ما برای افكار عمومی روشن نكردیم كه قصد داریم اقتصاد را شفاف كنیم و از كسی مالیات بگیریم كه باید واقعا از او مالیات گرفته شود.
عرب مازار: مسلما تولید بخشی از مالیات ما را تامین می كند،به طور كلی شركت‌های دولتی 22 درصد، بخش نفت 20 تا 25 درصد و حقوق بگیران 12 درصد مالیات ما را تامین می‌كنند. مسلم است كه هدف ما این بود و ما این هدف را پنهان نكردیم. در جلساتی كه داشتیم همه اذعان داشتند خوب اطلاع رسانی شده و خوب فهمیده‌اند. بحث ما این بود كه این قانون شروع به اجرای خوبی خواهد داشت.درباره اطلاع‌رسانی عمومی نیز طی یك سال گذشته مقالات متعددی در روزنامه‌ها به چاپ رسیده است. ممكن است مردم روزنامه‌ها را نخوانند اما درباره برنامه اطلاع‌رسانی با توجه به منابع و امكانات و فضایی كه داشتیم سعی كردیم اول توان خود را بر اجرای خوب قانون بگذاریم چون به اجرای بد حتما حمله میشود و یك این حمله كوچك می‌تواند كل داستان را هوا كند.
فارس: پس مشكل از اجرای بد مالیات بر ارزش افزوده بود؟
عرب مازار: خیر! من می‌گویم حتی یك ابهام می‌توانست این موج را ایجاد كند وای به حال آنكه بد اجرا می‌شد. فردا شما به درمانگاه و داروخانه می‌رفتند و می‌گفتند مالیات بدهید،در حالی كه این اقلام معاف از پرداخت مالیات هستند.ما برای اطلاع‌رسانی برنامه‌ریزی كرده و حتی انیمیشنهایی را تهیه كرده بودیم.می‌خواستیم مردم بروی فاكتورهای جدید خود پرداخت مالیات بر ارزش افزوده را ببینند و وقتی نسبت به مسئله حساس شدند و سوال كردند،بهترین زمان برای اطلاع رسانی خواهد بود.كار مالیات بر ارزش افزوده شفافیت است و حتما عكس العمل دارد، اصلاح تدریجی كار نیز به همین گونه است. یكی از ایراداتی كه در اجرای كد اقتصاد قبل وجود داشت، همین بود كه یكباره در كل كشور به اجرا درآمد.
**برخی به مجلس آمدند و گفتند درآمد دولت از این قانون را تامین می‌كنیم دولت بی‌خیال اجرا شود
فارس: شما عكس‌العمل بخش‌های تولیدی را هم داشتید. تولیدكنندگان چرا اعتراض كردند؟
عرب مازار: من اسم نمی‌برم. اما بودند كسانی كه در مجلس آمدند و گفتند دولت چقدر از این قانون تقاضای كسب درآمد دارد. ما این درآمد را تامین می‌كنیم، چه نیازی دارید كه خود را به این دردسر بیندازید.
فارس: از تولیدكنندگان؟
عرب مازار: نمی‌خواهم اسم ببرم، می‌خواهم بگویم كاملا مشخص است. این قانون چندان پیچیده نیست. زمان بررسی برخی فعالات اقتصادی كه می‌گفتند این قانون به ضرر ما است. مجلس نیز می‌گفت كدام ماده آن ضد تولید است، بگوئید ما آن را حذف كنیم، مجلس برای آنان جلسه گذاشت.برخی به هرحال با شفافیت در اقتصاد مخالفند.
فارس: فكر می‌كنید مخالفان شفاف شدن فعالیت‌هایشان چقدر در موضعگیری‌های اخیر نقش داشتند. آیا دستهایی پشت پرده اتفاقات اخیر بود؟
عرب مازار: من مسئول پیدا كردن دست‌های پشت پرده نیستم. مسلما وقتی ماجرایی پیش می‌‌آيد، ممكن است عده‌‌اي جلو بيفتند. اينكه بگويم فلان صنف بود، چنين اطلاعي ندارم ولي وقتي صفحات روزنامه‌ها را نگاه مي‌كردم به درستي ماجرا مشخص بود.
فارس: برخي كه از شفاف شدن فعاليت‌هاي اقتصادي متضرر مي‌شوند از افكار عمومي سوء ستفاده مي‌كنند تا مانع اجراي قانون شوند، اما مهمتر از اينها موضعگيري رئيس جمهور بود. چرا رئيس جمهوري دستور توقف داد. آيا اين ناشي از قدرت و اعمال فشار اين بخش است يا وجود مشكل در قانون؟
عرب مازار: رئيس جمهوري تصميماتشان را خودشان مي‌گيرند و صرفا با من مشورت نمي‌كنند. به هرحال شرايط روز پنج شنبه هنگامي كه در سفر خراسان شمالي بودند، به ايشان گزارش شد،در قانون گفته شده بود طبقه‌بندي و ثبت نام موديان براي اجراي قانون با ماست و همين منجر به صدور آن بخشنامه شد. من در موقعيتي نيستم كه درباره تصميم ايشان اظهارنظر كنم. روز شنبه نيز بسياري از رسانه‌ها و خبرگزاري‌ها با ما تماس گرفتند و گفتند چرا حرف نمي‌زنيم و موضعگيري نمي‌كنيم. وقتي من حرف مي‌زنم حرف ما در اقتصاد اثر مي‌گذارد. صبح شنبه از طريق دفتر رياست جمهوري پيگيري كرديم كه اين توقف مربوط به كل قانون است يا خير؟ پاسخ دادند، خير. نظر ايشان صرفا مربوط به بخش اصناف بوده است و اصناف به جهت شرايط پيش‌بيني شده در قانون نيازي به ثبت نام و ورود به نظام ماليات جديد ندارند.بنابراين ما متني را آماده و با دفتر رياست جمهوري چك كرديم. روز شنبه ما از ادارات كل سازمان امور مالياتي، گمركات كشور، توليدكنندگان تحت فشار بوديم. به هر حال بعد پاسخ داده شد و ما نيز جلساتي را گذاشتيم و اعلان نظر كرديم.
فارس: آيا مجاز هستيد كه قانون را اجرا نكنيد؟
عرب مازار: خير
فارس: پس بايد اجرا كنيد؟
عرب مازار: حتما
فارس: چرا رئيس جمهوري آن دستور را دادند؟
عرب مازار: رئيس جمهور دستور ندادند قانون متوقف شود. قانون در حال حاضر اجرا مي‌شود.
فارس: شما رئيس سازمان امور مالياتي كشور هستيد و به دليل اخذ ماليات بيشترين بازخوردها را از فضاي كسب و كار در كشور دريافت مي‌كنيد؟
عرب مازار: بله
فارس: بنابراين مي‌دانيد كه ركود بر فضاي كسب و كار ما حاكم است ؟آيا نگرانيها از گسترش دامنه اعتراضات نبود؟
عرب مازار: من در جلسه‌اي كه تصميم گرفتند و در جريان عواملي كه منجر به چنين تصميمي شد نبودم. ولي چون به هر حال ابهامي وجود داشت و نظراتي داده شده بود، گفتند اصناف كشور اصلا شامل نشوند.بحثهايي درباره وضعيت اقتصادي مي‌گوييد درست است.از ركود و ركود تورمي صحبت مي‌كنند. اما به هر حال دولت برنامه‌هاي تحول اقتصادي دارد و ما در همين شرايط در حال اجراي سياست‌هاي اصل 44 هستيم و در بسياري جنبه‌ها تحولات اساسي در اقتصاد در حال شكل‌گيري است. خود اين شرايط، شرايط گذار است و ماليات بر ارزش افزوده در فضاي مالياتي سيگنال جديدي نبود. تازه در بحث اصناف و اقتصاد هم اتفاقا وقتي از واردات 3 درصد ماليات گرفته شود به نفع توليد داخل كار شده است. اگر ما اين قانون را اجرا نمي‌كرديم قانون تجميع عوارض وجود داشت. برخي در روزنامه‌هاي مقالاتي نوشتند كه چرا دولت در شرايط ركود تورمي چنين قانوني را اجرا كرد.اگر ماليات بر ارزش افزوده اجرا نمي‌شد. قانون تجميع عوارض وجود داشت و توليدكننده داخلي بايد اثرات اخذ ماليات مضاعف را تحمل مي‌كرد.
فارس: از محتواي اظهارات رئيس جمهور اينگونه بر مي‌آمد كه ضعفي در قانون و يا اجرا وجود دارد كه اجراي آن بايد متوقف شود. آيا اين را قبول داريد؟
عرب مازار: نه قبول ندارم.
فارس: پس فشارها باعث شد؟
عرب مازار: شايد هم چيز ديگری
فارس: چه چیزی
عرب مازار (با خنده): من هر وقت رئیس جمهور شدم به شما می‌گویم.
فارس: با تمام كارهایی كه می‌گویید انجام شد و تمام اتفاقات و عكس‌العملهایی كه مشاهده شد، خودتان آیا به این رسیده‌اید كه قانون هیچ ضعفی ندارد و تمام اعتراضات ناشی از ابهام و نگرانی از شفاف شدن فعالیتهای اقتصادی است؟
عرب مازار: خود قانون هیچ اشكالی ندارد، چون این قانون را همه خوانده‌اند البته قانون مقداری كار ما را سخت كرده است. مثلا تقسیم مالیات اخذ شده به 5/1 درصد سهم شهرداریها و 5/1 درصد مالیات، ایراد دیگر این است كه حجم معافیتها بسیار بالاست و این كار اجرا را سخت میكند. اینها مسائلی است كه در مجلس نیز مطرح شد. هیچ قانونی هم مسلما كامل نیست. برای قانون مالیاتهای مستقیم هر روز یك تغییر می‌اید. قانون دست نوشته انسان است و می‌تواند نقص داشته باشد. اما تلاش ما و مجلس این بود كه قانونی از مجلس خارج شود كه نظرات همه در آن منعكس شده باشد و تا جایی كه امكان داشت نظرات كارشناسی نیز در آن لحاظ شد. حال ممكن است فردا كسی بیاید و بگوید این بخش قانون اشكال دارد، در اجرا نیز تمام فرآیند‌های كار اعم از فرمها، نوع كار، استانداردهای حسابداری شناخته شده است. این احتمال این هست كه ما اطلاع رسانی نكردیم در مرحله اول تنها 30 هزار فعال اقتصادی ثبت نام می‌كنند ولی وقتی اعلام كردیم فعالان اقتصادی دارای فروش بالای 300 میلیون تومان مسئله روشن بود. اگر كسی بگوید شما می‌خواهستید از من مالیات بگیرید ولی اطلاع ندادید، حق با اوست. اطلاع‌رسانی نیز دارای سیاستهای خاص خود است. خود من مدتها مدیر مسئول مجله بودم. اطلاع رسانی بیش از حد خود باعث یك سری ابهامات میشود.اطلاع رسانی باید دقیق و به جا بوده و جامعه هدف مشخص باشد .ما قانون را در تیراژ یك صد هزار جلد چاپ و به همه ارایه كردیم. نمی‌گویم اطلاع رسانی ما بی عیب بوده است. منتها بگویند كجای آن عیب داشته تا من آن را اصلاح كنم. اگر قرار بود اعتراض شود اول باید شركتها و مودیان بزرگ اعتراض می‌كردند كه دستشان نیز به همه مدیران ارشد كشور می رسد، آنها اگر می‌دیدند اجرای قانون شدنی نیست قبل از مهر ماه خواستار توقف كار می‌شدند.بیان این مطلب به این معنی نیست كه كار ما بی‌عیب و دقیق بوده است اما تا آنجا كه می‌توانستیم فكر و مطالعه كردیم. تیم تشكیل دادیم و كار را پیش بردیم.
**نباید به اطلاع رسانی روسای اتحادیه‌ها بسنده می‌كردیم
فارس: تا به حال آسیب‌شناسی كرده‌اید كه ضعفهای كارتان چه بوده است؟
عرب مازار: گزارشهای كار مورد به مورد به ما می رسد؛ در هفته اول و دوم كار با تخلف و سوء استفاده بخشی از فعالان اقتصادی روبرو بودیم. اخذ مالیاتی از كالاهای معاف عدم حذف تجمیع عوارض از برخی كالاها و خدمات....
فارس: اینها ضعفهای شما بوده است؟
عرب مازار: خیر اینها ضعفهای ما نبوده است ، تخلفات صورت گرفته است.
فارس:منظورم این است كه بررسی كرده‌اید مشكل از اجرا بوده یا محتوای قانون؟
عرب مازار: آنچه به نظرم می‌رسد احتمالا این بوده است كه برای اطلاع‌رسانی نباید به روسای اتحادیه‌ها بسنده می‌كردیم و باید به اعضاء نیز اطلاع‌رسانی می‌شده است.
فارس: مسئله این است كه مصرف‌كنندگان با دیدن فاكتورهای جدید تصور می‌كنند مالیات تازه‌ای می‌پردازند در حالی كه در گذشته نیز آن را تحت عنوان تجمیع عوارض می‌پرداختند.
عرب مازار: قبلا هم عرض كردم . بخشی از جامعه هدف ما مصرف كننده است. ما قبل از اینكه اطلاع‌رسانی به مصرف كننده را آغاز كنیم یك سری اطلاع‌رسانی عمومی انجام دادیم.در حال حاضر مصرف‌كنندگان در فروشگاههای معدودی فاكتور با عنوان مالیات بر ارزش افزوده را دریافت می‌كنند.
فارس: اینطور نیست اداره‌ای مثل پست اكنون این فاكتور را ارایه می‌دهد،می‌دانید این مركز چقدر در روز خدمات‌رسانی دارد؟
در مراكز پستی مالیات بر ارزش افزوده اخذ میشود.
عرب مازار:اجازه دهيد من برنامه اطلاع‌رساني سازمان را بگويم. شما بگوئيد غلط بود. بنا داشتيم از اول مهر به مردم بگوئيم اين فاكتورها با ستون ماليات بر ارزش افزوده صادر مي‌شود،اما برنامه زماني آن با ماه مبارك رمضان مصادف شد. در كارگروه‌ها بحث شد و نتيجه اين بود كه تا تلنگري نزنيم. اطلاع‌رساني پاسخ نمي‌دهد. بنابراين گفتيم اجازه دهيم مردم در هفته اول با اين پديده مواجه شوند و پس از طرح اولين پرسشها در اذهان بهترين زمان براي اطلاع‌رساني خواهد بود.
فارس: اما از اين فاصله نهايت استفاده براي ايجاد جو عليه قانون صورت گرفت.
عرب مازار: ما هم قبول داريم.
**تعويق قانون براي اصناف تا زمان رفع سوء تفاهم
فارس: موضع مجلس نيز در اين رابطه جالب بود، زيرا علي رغم توقف اجراي قانون هيچ موضعي برخلاف موضع رئيش جمهوري نگرفت ،آيا هماهنگي ميان مجلس و دولت شده بود؟
عرب مازار: ممكن است، ولي من كه با نمايندگان مجلس كه صحبت مي‌كردم نظر آنها هم اين بود كه تصميم رئيس جمهوري حذف قانون نبوده است.برخي نمايندگان عنوان كردند كه اگر رئيس جمهوري قصد لغو قانون را داشت بايد اجازه مي‌گرفت. اخيرا هيات دولت جلسه‌اي نزد مقام معظم رهبري داشت . ايشان تاكيد كردند كه هيات دولت در اجراي قوانيني كه به تصويب مي‌رسد، هيچ گونه تعللي نبايد بورزد. من بعيد مي‌دانم رئيس جمهوري بدون توجه به اين امر دستوري را صادر كنند. لذا برداشت من اين است كه قانون به طور كامل اجرا مي‌شود و خواهد شد. صرفا بخش اصناف فعلا در اين سيستم ثبت نام نمي‌كنند.طبق قانون عدم ثبت نام منجر به برخي جرايم مي‌شود، حتي ناظران مي‌توانند بگويند اين كالا قاچاق است. نگرانيهايي كه بعضا اصناف داشتند نيز همين بود، مي‌گفتند ممكن است مامور مالياتي تقاضاي فاكتور كالايي را كند كه 6 ماه پيش خريداري شده و امكان ارايه فاكتور آن وجود ندارد. مامور مالياتي طبق قانون مي‌تواند كالاي بدون فاكتور را به عنوان كالاي قاچاق ضبط كند. وقتي اعلام كرديم اصناف فعلا مشمول ثبت نام نيستند، عملا مشمول بندهاي جريمه‌اي نيز نخواهند بود.رئيس جمهوري اجراي قانون را 2 ماه به تعويق انداخت، ما اين را گسترش داديم و گفتيم تا زماني كه بتوانيم مسائلمان را با هم حل كنيم.
فارس: آيا اين يك عقب‌نشيني اساسي نيست؟
عرب مازار: نه، اصلا هدف ما اين بود. شما مي‌توانيد به آن عنوان عقب نشيني بدهد. اما قانونگذار اگر مي‌خواست قانون در سراسر كشور و به طور هم زمان اجرا شود به ما اختيار اجرا در مراحل مختلف را نمي‌داد.
فارس: شما مي‌گوييد تمام الزامات كار را فراهم كرده‌ايد و قانون لازم‌الاجراست . اما آن را متوقف مي‌كنيد تا مشكلات آن حل شود؟
عرب مازار: عرض كردم قبل از اينكه اين امر اتفاق بيفتد هم برنامه‌امان همين بود.
فارس: شما اجرا را متوقف كرديد؟
عرب مازار: خير ، اجرا متوقف نشده است. هم اكنون وارد كنندگان و توليد كنندگان بزرگ 3 درصد ماليات بر ارزش افزوده را مي‌پردازند.
**دستور رئيس جمهور صرفا براي اصناف بوده است
فارس: پس دستور رئيس جمهوري ...
عرب مازار: دستور رئيس جمهوري صرفا توقف كار درباره اصناف بود. ماده 18 دستور ثبت نام مي‌دهد. حال اگر صنفي ثبت نام نكرد، داراي 5 بند ضمانت اجرايي است. يعني جريمه دارد، تخلف محسوب مي‌شود، ماليات بايد دو برابر پرداخت شود، مي‌توان كالا را تحت عنوان قاچاق ضبط كرد....-وقتي گفته مي‌شود اصناف ثبت نام نكنند يعني شامل اين جرايم نيسيتند، نگران نباشند و نيازي به صدور فاكتور ندارند، اگر كالايي فاكتور نداشته باشد، مي‌توان گفت قاچاق است پس در مورد اصناف اين امر فعلا حاكميت نخواهد داشت.
**نرم افزارهايي كه تمام مالياتهاي فعالان را محاسبه مي‌كند
فارس: از اين به بعد برنامه شما براي اصناف چيست؟
عرب مازار: ما از ابتداي سال برنامه‌اي را براي اصناف چيديم. جلساتي را با وزارت بازرگاني داشتيم. برنامه‌هاي نرم‌افزاري آنان بر روي صندوقهايي كه در حال تهيه آن هستيم،نصب مي‌شوند. در نتيجه شخص هر چه مي‌خرد، مي‌فروشد يا هر حقوقي را مي‌پردازد، همه را در آن ضبط كرده .خود دستگاه سه درصد را محاسبه كرده و هر سه ماه نرم‌افزار اعلام مي كند كه صاحب فروشگاه چقدر بدهكار و چقدر بستانكار است و ما نيز همان را مي‌پذيريم.اصناف نيازي به نوشتن دفاتر روزانه و استخدام حسابدار ندارند.تستهاي اوليه نرم‌افزار انجام شده است.
**اصناف اظهارنامه‌هاي خود را تيرماه سال آينده ارايه دهند
فارس: فكر نمي‌كنيد تا 2 ماه اين امور قابل انجام نباشد؟
عرب مازار: ما اصلا در 6 ماهه امسال برنامه‌اي براي ثبت نام اصناف نداشتيم. قرار بود ما نرم‌افزار را تهيه و در چند صنف به صورت پايلوت اجرا كنيم. ماشينها براي هر صنف بايد به يك شكل باشد، اگر برق رفت وضعيت معاملات چگونه مي‌شود؟ الان بسياري از فروشگاه‌ها اين دستگاه‌ها را دارند و تمامي آمار خريد و فروش خود را ضبط مي‌كنند. منتها فقط بخش حسابداري را انجام مي‌دهند و ما مي‌خواهيم بخش ماليات را نيز انجام دهند.نرم‌افزاري كه شركتهاي بخش خصوصي روي آن سرمايه‌گذاري و پشتيباني كرده و به آن خدمات پس از فروش ارايه دهند.پيش بيني‌هاي زيادي بايد انجام شود. ما اميدواريم اگر برنامه‌‌مان به خوبي پيش برود از سال آينده اصناف هم ماليات بر درآمدشان و هم ماليات حقوق و ماليات بر ارزش افزوده‌اشان در آن نرم‌افزار محاسبه شده و اين كار با هماهنگي كه با اصناف داشتيم انجام شود. بنابراين اولين مرحله‌اي كه آنان بايد اظهارنامه‌اي خود را ارايه كنند تير ماه سال 89 خواهد بود. يعني يك سال فرصت.
فارس: سهم درآمدي مالياتي در درآمدهاي دولت در حال حاضر چقدر است؟
عرب مازار: 35 درصد
فارس: پيش بيني‌تان از درآمدهاي دولت با اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده چقدر است؟
عرب مازار: هيچ؛ اين جايگزين تجمع عوارض شده است.
فارس: قرار است ماليات بر ارزش افزوده مبادلات را شفاف و مالياتها را واقعي كند؟
عرب مازار: بله، اميدوارم ظرف چند سال آينده با پياده سازي كامل قانون به درآمدها كمك كند. شفاف شدن مبادلات سبب مي‌شود ماليات بر درآمد دولت افزايش پيدا كند.ما در حال تجهيز سازمان امور مالياتي هستيم و الان اگر سيستم كامپيوتري سازمان را باز كنيم مي توانيم ببينيم در كدام استان و كدام شهرستان مميز مالياتي بر روي كدام پرونده چه تغييراتي را اعمال كرده است؟وقتي نظارتها بالا مي‌رود... ما تمام تشكيلات خود را تغيير داده‌ايم. اداره كل ماليات بر شركتها را منحل و ادارات جديد بوجود آورده‌ايم.اين كارها كلي به كارايي ما اضافه كرده است.
فارس: فكر مي‌كنيد اين افزايش درآمد چقدر است؟
عرب مازار: رشد 23درصدي درآمدهاي مالياتي كه در برنامه چهارم پيش بيني شده است را تقريبا داريم محقق مي‌كنيم . نرخ رشد مالياتهاي مستقيم ما در 3 سال گذشته 45درصد بوده است.
**فرار بالا در بخش ماليات بر حقوق!
فارس: تا به حال بيشترين ماليات از چه كسي گرفته شده است؟
عرب مازار: در بخش ماليات بر حقوق فرار بالايي داريم، كارمندان دولت و غير دولت.
فارس: اتفاقا ذهنيتي كه وجود دارد اين است كه بيشترين ماليات را بخش حقوق‌بگيران مي‌پردازند؟
عرب مازار: اين ذهنيت اشتباه است. ما 45 تا 50درصد رشد در درآمد بر ماليات و حقوق داشته‌ايم.
فارس: چگونه سازمانهاي دولتي مي‌توانند ماليات بر حقوقشان را نپردازند؟
عرب مازار: وقتي درست مالياتهاي اخذ شده محاسبه نشود.
فارس: ماليات پرداختي در فيشهاي حقوقي درج مي‌شود؟
عرب مازار: از كجا معلوم كه به ما داده مي‌شود؟
فارس: يعني مي‌گوييد سازمانهاي دولتي فرار مالياتي دارند؟
عرب مازار: شما نگوئيد چه كسي؟ در بخشهاي دولتي كه ذيحسابي داريم نه، ولي در بخشهاي كه ذي حساب نداشتيم مانند شركتهاي دولتي چرا.
فارس: به هر حال كارمند ماليات خود را مي‌پردازد؟
عرب مازار: در برخی جاها از كارمند مالیات را می‌گیرند، اما نمی‌دهند. در برخی جاها حقوق را متفاوت اعلام می‌كنند.ما قصد داریم سیستم را به سمت شفافیت ببریم و مالیات درست وصول شود. اتفاقا ما بدون ایجاد جو و موج افزایش درآمد داشته‌ایم.در مجلس به ما گفتند چگونه درآمد مالیات بر حقوق50 درصد رشد داشته است؟.. گفتیم ریزشهای درآمد را گرفته ایم . مطمئن باشید اگر طرح جامع مالیاتی و مالیات بر ارزش افزوده در كشور اجرا شود، نسبت مالیات به تولید خالص داخلی‌مان به راحتی از 7 به 15 خواهد رسید. تحت این شرایط 80 درصد بودجه جاری كشور از محل مالیاتها تامین خواهد شد. آنهم بدون ایجاد تغییری در قوانین یا نرخهای مالیاتی.
فارس: یعنی شما می‌گویید اجرای مالیات بر ارزش افزوده اثری بر افزایش درآمدهای مالیاتی سال آینده ندارد.
عرب مازار: ما در حال حاضر محاسبه اثر غیر مستقیم اجرای این قانون بر درآمدها را نداریم می‌توان حدس زد اما محاسبه آن سخت است.هم اكنون عملكرد 6 ماهه سال جاری 18 درصد بالای پیش بینی بودجه است، ما در حال پیاده سازی طرحهای مختلفی در سازمان امور مالیاتی هستیم.وقتی فعالیتهای خود را مكانیزه كردیم، رسیدگی به پرونده‌هایی كه یكسال در نوبت می‌ماندند به روز شده است. وقتی سیستم تجهیز میشود به رشد درآمدهای مالیاتی كمك میكند، اما اینكه بگوییم چقدر درآمدهای مالیاتی افزایش می‌یابد، چنین محاسبه‌ای نداریم.
فارس: ذهنیت كارشناسان این است كه اجرای مالیات بر ارزش افزوده فعالیتهای زیرزمینی اقتصاد را شفاف كرده، مالیات حقه گرفته میشود و درآمدهای مالیاتی رشد چشمگیری پیدا میكند.
عرب مازار: گفتم كه نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی به 15 می‌رسد.
فارس: صراحتا پس می‌توانید بگویید قانون مالیات بر ارزش افزوده لغو نمی‌شود؟
عرب مازار: فعلا بله
فارس: یعنی فردا ممكن است لغو شود
عرب مازار: من كه مسئول كشور نیستم، فردا را چه می‌دانیم؟
فارس: تعریفی از مالیات بر ارزش افزوده برای مردم ارائه كنید.
عرب مازار: مالیات بر ارزش افزوده مالیات بر مصرف است كه مردم می‌پردازند. ولی این مالیات جدید نیست. قبلا این مالیات در قیمت كالا پنهان بود الان از قیمت بیرون آمده و به مصرف‌كنندگان اعلام میشود.
فارس: صریح و شفاف پاسخ بدهید، مرد با اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده باید مبلغ اضافی نسبت به گذشته پرداخت كنند؟
عرب مازار: خیر، هیچ مبلغی اضافی مصرف‌كننده پرداخت نمی‌كنند.
فارس: این پاشنه آشیل سازمان امور مالیاتی است. چون به مردم اطلاع‌رسانی نكردید .مردم فكر می‌كنند مبالغی كه به منظور شفاف شدن اطلاعات زیر فاكتورهای خریدشان نوشته میشود مبالغ اضافی است كه از آنها گرفته میشود. بعضی از این بی‌اطلاعی مردم سوء استفاده كردند و این جو را راه انداختند كه با اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده دولت پول اضافه از مردم می‌گیرد.
عرب مازار: شماها زحمت این اطلاع‌رسانی را بكشید.
گفت و گو از :
مریم حاج نوروزی و محمود نكونام
رئیس سازمان امور مالیاتی دارای مدارك كارشناسی ارشد پژوهش عملیاتی، كارشناسی ارشد اقتصاد و دكترای علوم سیستمهاست. مقالات و كتب متعددی را در زمینه های متعدد اقتصادی و مالیاتی به رشته تحریر درآورده و دارای سوابق علمی و اجرایی متعددی در دانشگاههای كشور و پستهای اقتصادی است.
مشروح این گفت و گو را ذیلا می خوانید:
**قانون باید مرداد سال قبل ابلاغ می‌شد
فارس: اجرای مالیات بر ارزش افزوده در كشور در گام نخست واكنش برانگیز شد و مشكلاتی را به وجود آورد، در این میان سازمان امور مالیاتی كمترین واكنشها را به این رخدادها نشان داد، تحلیل خودتان از اتفاقاتی كه افتاد چیست؟
عرب مازار: برای ارزیابی شرایط موجود، باید سابقه كار را بررسی كرد و تحلیل اساسی‌مان بر این مبنا باشد. تحت این شرایط می‌توان موفقیت یا عدم موفقیت اجرای مالیات بر ارزش افزوده را تحلیل كرد. قوانین مالیاتی در هر كشوری قوانین مادر و كلیدی تلقی می‌شوند، مالیات بر ارزش افزوده نیز نوعی مالیات بر مصرف و قانون عمومی است. ما در قوانین قبل نیز مالیات بر مصرف را داشته‌ایم. این قوانین گستره زیادی داشت و زمانی تعداد آن به بیش از 50 نوع رسیده بود كه بر این اساس در سال 79 لایحه تجمیع عوارض و اخذ 3 درصد عوارض و مالیات به مجلس رفت و در نهایت تصویب شد. در عین حال قانون تجمیع عوارض اشكالات اجرایی كار را ندیده بود. بخش صنعت ابتدا از این اتفاق خوشحال بود و احساس می‌كرد از تعدد پرداخت عوارض و قوانین نجات پیدا كرده است اما بعد متوجه شد این كار در عمل با مشكل مواجه میشود. مشكلات اخذ مالیات مضاعف را دارد، به واردات تعلق نمی‌گیرد و به طور كلی به زیان تولید داخلی است. به هر حال چاره‌ای جز اجرای قانون نبود، اجرای تجمیع عوارض كج دار و مریز پیش می‌رفت و هر سال باید لیستی به عنوان اصلاحیه برای بنگاه‌های معاف از تجمیع تهیه و ارائه می‌شد.
مالیات بر ازش افزوده یك مالیات بر مصرف عمومی است اما صرفا اخذ مالیات نیست بلكه به اجرای بهتر مالیات بر درآمد و ثروت و شفاف شدن فرآیند اقتصاد كمك میكند. كمك به حركت پول و كالا، تولید ثروت و ایجاد نظارت بر حركت پول در اقتصاد كه هیشه از اهداف دولتها بوده،از ویژگیهای خاص مالیات بر ارزش افزوده است. اگر دولتها قادر به كنترل حركت پول در اقتصاد خود باشند،می‌توانند اقتصاد را نظارت و كنترل كنند. وقتی كه دولت نتواند حركت پول را كنترل كند شاهد مسائلی مانند ورود ناگهانی پول به بخش مسكن هستیم، تحت این شرایط هیچ كاری نمی‌توان انجام داد. قیمتها افزایش می یابد، همه دچار التهاب می‌شوند،حال این كه در سایر كشورها دولت این امكان را دارد كه زود شرایط را تحت كنترل درآورند. بر همین اساس است كه تا به حال بیش از 140 كشور به دنبال اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده رفته‌اند در برخی كشورها حتی مالیات بر درآمد از مردم اخذ نمی‌شود؛ اما مالیات بر ارزش افزوده را اعمال می كنند.
فكر می‌كنید چرا مالیات بر ارزش افزوده به یكی از پیش شرط‌های اجرای قانون پولشویی تبدیل شده است؟ چرا پیش شرط پیوستن به سازمان تجارت جهانی است؟ و یا چرا مالیات بر ارزش افزوده برای كشورهای اروپایی پیش‌شرط پیوستن به بازارهای مشترك اروپایی است؟ برای آنان چه فرقی داشته كه مالیات از درآمد گرفته شود،ثروت یا مصرف؟
هدف مالیات بر ارزش افزوده گرفتن یك مالیات ساده نبود به همین دلیل هم طی سال‌های گذشته لایحه این نظام مالیاتی چندین بار به مجلس رفت و برگشت خورد.
لایحه مالیات بر ارزش افزوده در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی به مجلس ارائه شد و كلیات آن به تصویب رسید.بعد مشمول اصل 85 قانون اساسی و نهایی شدن آن به كمیسیون اقتصاد واگذار شد. كمیسیون اقتصاد طی 2 سال هر هفته 2 جلسه به طور تمام وقت بر روی این قانون وقت گذاشت و چون اصل هشتاد و پنجی شده بود بررسی آن مستلزم حضور دو سوم اعضای كمیسیون بود، اینطور نبود كه جلسات با تعداد معدودی از اعضا برگزار شود. تمامی فعالان اقتصادی بخش خصوصی، بخش عمومی، شهرداریها، حتی نمایندگان وزارتخانه‌های مختلف در جلسات حضور داشتند، رؤسای اتاق بازرگانی و خانه صنعت و معدن از حاضران در جلسات بودند. آقای شاهی عربلو رئیس كمیسیون اقتصادی دوره قبل مجلس تاكید داشت مالیات بر ارزش افزوده یك قانون مادر است و حرف‌های همه باید شنیده شود.
ما هم به عنوان نماینده دولت در جلسات حاضر می‌شدیم و درباره قانون توضیح می‌دادیم. نمایندگان سوال داشتند كه اجرای قانون در عمل چگونه خواهد شد. بنابراین ما سفرهایی را به كشورهایی كه مالیات بر ارزش افزوده را اجرا كرده بودند ترتیب دادیم. در انتخاب كشورها سعی كردیم آنهایی را انتخاب كنیم كه شبیه كشور ما باشند. یعنی یا كشور نفتی باشند یا مسلمان و یا جهان سومی، نه این كه خود را با كشورهای پیشرفته مانند آلمان و فرانسه مقایسه كنیم. بنابراین كشورهایی مثل تونس، اندونزی و ونزوئلا را انتخاب كردیم. تلاش شد این سفرها تبدیل به تور سیاحتی نشوند، با سفارتخانه‌های ایران در این كشورها هماهنگ شده بود تا نمایندگان مجلس در كارخانه‌ها حضور پیدا كنند، مثلا در اندونزی به كارخانه هوندا رفتیم. مدیر ژاپنی آن مدیران مالی شركت را صدا كرد، سوال و جوابهایی مطرح شد و آنها روش اجرای مالیات بر ارزش افزوده را توضیح دادند، سازمان مالیاتی این كشورها هم طی كنفرانسهایی توضیحاتی را در این باره به نمایندگان مجلس ارایه كردند.صنعتگران ما در جریان بررسی لایحه مالیات بر ارزش افزوده می‌گفتند اجرای آن برایشان زحمت زیادی ایجاد میكند اما هوندا اعلام می كرد با 400 قطعه ساز خود بیش از یك سند حسابداری برای مالیات بر ارزش افزوده ندارند. حتی نحوه اجرای مالیات بر ارزش افزوده و صدور فاكتورها در جریان بازدید از اصناف و فروشگاههای كوچك بررسی شد. بنابراین اینطور نبود كه دفعتا قانونی از آسمان به زمین افتاده باشد و هیچ كس درباره آن چیزی نداند.ما انتظار داشتیم وقتی نمایندگان بخش خصوصی در جلسات كمیسیون اقتصادی حضور پیدا می‌كنند، درباره قانون به اعضای خود اطلاع دهند. در یك جامعه مدنی اگر كسی به قانونی اعتراض دارد قبل از تصویب باید اعتراض خود را اعلام كند.پس قانون به فوریت و با ضرب الاجل در مجلس تصویب نشد. بعضا در كمیسیون اقتصادی اتفاق می‌افتاد درباره مطلبی رأی‌گیری شده بود؛ اما وقتی نظر تازه‌ای مطرح می‌شد، آقای شاهی عربلو می‌گفت از رأی‌گیری خود برمی‌گردیم. اتحادیه و صنوف مختلف در موارد خاص نظراتشان را اعلام می‌كردند و دولت هم بدون اینكه حق رای داشته باشد، نظراتش را می‌گفت. قانون باید مرداد تا شهریور سال قبل ابلاغ می‌شد. اما در مراحل پایانی بررسی، رئیس جمهور در روز صنعت در جمع صنعتگران و اعضای خانه صنعت و معدن حاضر شد و پس از شنیدن موج انتقادات آنها اعلام كرد اگر لایحه اشكال دارد، ان را از مجلس پس می‌گیریم. كمیسیون اقتصادی كه این طور دید،دست نگه داشت تا رئیس جمهور نظرش را به مجلس اعلام كند. این نشان دهنده همراهی دولت با مجلس بود، چون مجلس می‌توانست بدون توجه به این نظر، لایحه را تصویب و به دولت ابلاغ كند. پس از این اتفاق جلساتی در دولت با حضور رئیس جمهوری تشكیل و توضیحات داده شد، ما اعلام كردیم لایحه مالیات بر ارزش افزوده شامل گرفتن مالیات از بخش صنعت نیست،بلكه اساسا فعالیت اقتصادی سالم را حمایت میكند و از واردات ماليات مي‌گيرد. بعد از آن ما رفتيم و مطالعاتمان را انجام داديم. كار بسيار حساس بود، بنابراين برنامه‌ريزي‌هاي انجام شد،
**پيشنهاد اجراي مرحله‌اي ماليات بر ارزش افزوده
تجربه كشورها نشان مي‌دهد در ماليات بر ارزش افزوده اجرا بخش مشكل كار است وگر نه پيچيدگي در قانون وجود ندارد. به طور كلي قانون به صورت مرحله‌اي و تدريجي اجرا مي‌شود. ما نيز اجراي مرحله‌اي را به مجلس پيشنهاد داديم و قانون نيز همين را تصويب كرد. ترتيب ثبت نام موديان در ماده 18 قانون بر عهده سازمان امور مالياتي گذاشته شده و روشن است. تجربه كشورهاي بزرگ به اين شكل است كه اجراي قانون از سطوح بالاي اقتصادي و با تعداد كمي از موديان بزرگ شروع شود. سازمان امور مالياتي اداره كل موديان بزرگ دارد،پس پرونده تمام اين موديان را بررسي و آمارها را جمع‌آوري كرديم. آمار شهركهاي صنعتي و گمركات كه بايد قانون در آنها اجرا شود، حجم نيروي انساني مورد نياز، چارت سازماني و تجهيزات تماما برآورد شد. قرار بود يك كار درست اجرايي را انجام دهيم، اجراي درست ماليات بر ارزش افزوده براي دولت مهم بود. روند اجراي كار را در ستاد راهبردي طرح تحول اقتصادي چندين بار براي اعضاي آن توضيح داديم و به دولت اعلام كرديم كليد ماليات بر ارزش افزوده را اول مهر ماه مي‌زنيم. بنابراين سرشماري كرديم و گفتيم فعالان اقتصادي كه در سال بالای 100 میلیون تومان فروش دارند را شناسایی كنیم. این گروه از مودیان حدود 98 هزار نفر شدند. ما حدود 4 میلیون مودی مالیاتی داریم كه 310 هزار شركت اشخاص حقوقی و مابقی مودیان مشاغل هستند.بعد از آنكه ادارات جدید ایجاد، نیروی انسانی مورد نیاز استخدام و تجهیزات لازم را آماده شد، باز در بررسی دوم اعلام كردیم تعداد این گروه صد هزار نفری نیز بالاست و فعالان دارای فروش سالانه 300 میلیون تومان به بالا را مد نظر قرار می‌دهیم.
**تهرانیها 75 درصد مالیات كل كشور را می پردازند
در این سطح به آمار 35 تا 40 هزار نفر رسیدیم كه عمدتا واردكنندگان، تولیدكنندگان و فعالان اقتصادی بزرگ ما هستند. برای اینكه پی ببرید300 میلیون تومان یعنی چه، توضیح بدهم؛ یعنی اگر كسی در شغل خواروبار فروشی باشد باید در سال بالای 10 تا 15 میلیون تومان مالیات بپردازند. این رقم برای مشاغل مختلف متفاوت است، اگر یك آرایشگاه زنانه در سال300 میلیون تومان خدمات ارایه كرده باشد باید 32 میلیون تومان مالیات بدهد در حالی كه اكثر مودیانی كه در بخش مشاغل و اصناف هستند به جز تهران و چند شهر بزرگ به زحمت مالیات سالانه شان به یك میلیون تا یك میلیون و نیم می‌رسد. میانگین مالیاتی اصناف كشور به جز شهر تهران كه بالای50 درصد مالیات اصناف كشور را می‌پردازد و كاملا استثناست یعنی" استان تهران و شهر تهران 75 درصد مالیات كل كشور را تامین میكند"، میانگین مالیات به250 هزار تومان هم نمی‌رسد. به عبارت دیگر روزی هزار تومان نیز به دولت نمی‌پردازند. بنابراین اینها اصلا قرار نبود در مرحله اول مشمول مالیات بر ارزش افزوده باشند، قبل از مهر ماه نیز با اصناف و اتحادیه جلسه گذاشتیم و این موضوع را به آنان گفتیم.
پس ما به محدوده 40 هزار نفر رسیدیم. الان نیز ثبت نامها همین را به ما می‌گوید.
فارس: چند درصد مشمولان مرحله اول ثبت نام كردند؟
عرب مازار: برآورد ما 35 تا 40 هزار نفر بود ولی 36 هزار نفر ثبت نام كردند. این گروه فعالان اقتصادی بزرگ بودند كه باید اطلاع رسانی به آنها به طور دقیق صورت می‌گرفت. برای تمامی مدیران گمركات سراسر كشور دوره آموزشی گذاشتیم. مهمتر از همه اینكه ماده 12 قانون، معافیتها از مالیات بر ارزش افزوده را اعلام میكند، بنابراین لیستی كامل از اقلام كالاهای معاف از مالیات را استخراج كردیم، و گرنه گمرك نمی‌توانست عمل كند. تمامی ذیحسابان كشور آموزش دیدند. دولت نیز خود مصرف كننده است.بنابراین با خزانه‌داری كل كشور هماهنگ كردیم و بخشنامه شد هر قراردادی كه پرداختهای آن از اول مهر ماه صورت می‌گیرد، اگر لازم شد 3درصد مالیات بر ارزش افزوده را بپردازد. برای افتتاح حسابهای بانكی در سراسر كشور بانكها هماهنگی صورت گرفت.
**به اصناف گفته بودیم نگران نباشند
فارس: خدمات بانكی از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند؟
عرب مازار: افتتاح حساب برای واریز مالیاتهای جمع‌آوری شده در نظام جدید بود. مشكلی كه در اینجا وجود داشت این بود كه باید 50 درصد مالیات را به حساب شهرداریها واریز می كردیم. بنابراین برای هر شهرداری یك حساب افتتاح كردیم، مالیات بر ارزش افزوده‌ای كه در حریم هر شهر وصول میشود،به میزان 50 درصد به حساب شهرداری می‌رود، گفتن اینها تا اجرا خیلی راحت است. ما همه اینها را آماده كردیم. حسابداران رسمی و جامعه حسابداران به استانداردهای حسابداری نیاز داشتند با هزینه خودشان اجلاسی را برگزار و هزار و 640 نفر شركت كردند. در این اجلاس استانداردهای حسابداری را تعریف، همه را وارد سیستم كرده و آموزش دادیم تا بدانند از اول مهر باید چگونه حسابهایشان را ثبت و ضبط كنند.بنابراین ما 21 هزار نفر یعنی تمام كسانی كه لازم بود در ثبت نام مرحله اول شركت كنند را به طور حضوری آموزش دادیم چگونه شد سر و صدایی از داروخانه‌‌ها در نیامد اما ...
این آموزشها كه ارایه شد استان به استان كلاسهای آموزشی برای تمام اصناف ترتیب دادیم. اتاق بازرگانی، خانه صنعت و معدن، انجمن مدیران صنایع، هیات مدیره اصناف، شهركهای صنعتی و سایر تشكلها اما این جلسات ،جلسات آشنایی بود. در این جلسات توضیح دادیم قانون چیست، اصناف مشمول قانون هستند یا نه؟ عمده بحثهای مطرح برای آنان، اطلاع‌رسانی بود. در تهران نیز این جلسات برگزار و به شورای اصناف گفتیم نگران نباشید. شما مشمول مرحله اول قانون نیستند. در صورتی كه نگرانی نیز وجود دارد كمیته‌ای تشكیل دهید تا در تعامل یا سازمان مالیاتی نگرانیها برطرف شود. سازمان مالیاتی تعامل خوبی با 7 هزار و 200 اتحادیه سراسر كشور دارد. ما از 3 سال قبل برای مالیات بر درآمد با تك تك آنان توافقنامه امضاء كردیم.
فارس: چرا در هیچ یك از این جلسات هیچ خبرنگاری حضور نداشت؟
عرب مازار : در بحث اصناف و معاملات بعضا مسایل داخل صنف مطرح میشود.ما ابایی از حضور خبرنگاران نداشتیم. جلسات را آنان ترتیب می‌دادند، شاید حرف شما درست باشد و اگر در جلسه‌ای خبرنگاران باشند بحثها منعكس میشود. مسایل مالیاتی حساس هستند و اجرای مالیات بر ارزش افزوده نشان داد یك شایعه یا ابهام می‌تواند موج ایجاد كند.
به هر حال اول مهر ماه اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده شروع شد. قانون تجمیع عوارض كه بیش از 5 سال بر روی 20 هزار قلم كالا وصول می‌شد، از ابتدای خرداد به 5/1 درصد عوارض شهرداریها كاهش یافت.
**واكاوی دلایل مقاومت و اغتشاش آفرینی در اجرای مالیات بر ازش افزوده
** اولین اعتراضها را كسانی كردند كه اصلا" مشمول قانون نبودند
فارس: چرا 5/1 درصد؟ به هر حال هم اكنون گفته میشود این 5/1 درصد بار تورمی را ایجاد می كند؟
عرب مازار: چون در قانون آمده بود پس از تصویب، تجمیع عوارض حذف شده و تا زمان اجرای مالیات بر ارزش افزوده، عوارض شهرداریها از یك به 5/1 درصد می‌رسد. منتها اجرای این بخش به زمان ابلاغ قانون یعنی خردادماه موكول شد و اول مهر كه مجددا به همان 3 درصد رسید.
ما اجرا را شروع كردیم . پیگیری می‌كردیم و ناظران ما در محل حضور داشتند و سریعا اشكالات را منعكس كردند.برخی 3 درصد مالیات برارزش افزوده را بر روی 3 درصد تجمیع عوارض هوار كرده بودند، برخی تولیدكنندگان این 3 درصد را بر روی كالاهای معاف لحاظ می‌كردند. بازرسان خود را به استانها اعزام كردیم.سریعا با وزارت بازرگانی تماس گرفتیم. با سازمان حمایت از مصرف‌كنندگان و تولیدكنندگان سریعا جلسه گذاشتیم و با آنان هماهنگ كردیم تا از اختیارات خود استفاده كنند و اجازه ندهیم كسی از قانون سوء استفاده كند. اما یكباره بحثهایی از اصفهان و از صنف طلا شروع شد. حدود پنجاه نفر به اداره كل مالیاتی اصفهان آمده بودند و می‌گفتند اعتراض داریم. ابتدا مسئله برایمان مهم نبود چون آنها مشمول مرحله اول اجرای قانون نبودند ما از آنان دریافت و پرداخت مالیات را نخواسته بودیم. این مسایل مطرح شد و روزهای بعد دیدیم مسئله خیلی داغ شده است و چون برایمان غیر مترقبه بود، ناچارا چهارشنبه به اصفهان رفتیم؛ اما اعتراضها شعله‌ورتر شده بود. من در جلسه‌ای كه تمام اصناف اصفهان مقامات و خبرنگاران حضور داشتند، همین توضیحات را دادم. گفتند ما می‌خواهیم مطمئن شویم، گفتیم می‌توانیم صورتجلسه امضاء كنیم و امضا كردیم. قبل از اینكه رئیس جمهور مهلت دو ماهه را اعلام كند من به صنف طلای اصفهان 3 ماه فرصت داده بودم. آنها از 3 درصد مالیات نگران بودند، ما گفتیم به فرض اعمال مالیات بر ارزش افزوده، قیمت سكه به روز بالا و پایین می‌رود. از سال قبل تا به حال قیمتها 2 برابر شده و هیچ اتفاقی نیفتاده است. به هر حال اصناف در این مرحله مشمول نبودند. یك مقدار ابهامات و شایعه ایجاد شده بود.
عده‌ای اعتراض كرده بودند چرا نامه فرستاده‌اید. ادارات ما نامه‌ای به اتحادیه‌ها فرستاده و عنوان كرده بودند شرایط قانون اینگونه است و اگر مشمول هستید، ثبت نام كنید. اما نامهنگاریهای ما حمل بر اقدام برای گرفتن مالیات شد.
فارس: یعنی موضع‌گیری‌هایی كه انجام شد به دلیل ابهاماتی بود كه به وجود آمده بود؟
عرب مازار: برخی شبهاتی را به وجود آورده بودند در حالی كه معترضان مشمول اجرای این مرحله قانون نبودند. بعدها برخی گفتند رؤسای اتحادیه‌ها و اعضای هیأت رئیسه اصناف كه در جلسات ما حاضر می‌شد، اطلاع رسانی خوبی نكرده‌اند. این دیگر تقصیر ما نیست. ما نمی‌توانستیم به تك تك اعضای اتحادیه‌ها اطلاع رسانی كنیم. یك سری از اعتراضات طلافروشان اصفهان برای این بود كه چرا برای همه نامه فرستاده‌اید؟ ما گفتیم شما می‌توانستید اعلام كنید مشمول مرحله اول اجرای قانون نیستید.
فارس: نحوه نامه نگاریهای شما اشكال نداشت؟ می‌توانستید در آنها قید كنید این نامه‌ها محض اطلاع مشمولان دارای فروش بالای 300 میلیون تومان به بالاست.
عرب مازار: ممكن است نامهنگاریهای ما غلط بوده ولی ما آنقدر آگهی در روزنامه‌ها چاپ كردیم كه سهمیه‌مان تمام شد و وزارت ارشاد اعلام كرد دیگر نمی‌توانید آگهی چاپ كنید. من به دولت رفتم و مسئله را در جلسه مطرح كردم تا سقف سهمیه درج آگهی سازمان امور مالیاتی را بالا ببرند.ما 600 صفحه كامل آگهی داریم.
فارس: مردم آنقدر روزنامه‌خوان نیستند.
عرب مازار: دلیلی نداشت. اطلاع رسانی ما در سایر كارها نیز به همین شكل است. مگر من صبح به صبح قانون مالیتها را به مردم می‌گویم. قانون مالیاتهای مستقیم 40 سال است اجرا میشود. 400 ماده دارد شما كدامیك را می‌دانید؟
فارس: آن قانون دارای سابقه اجرای طولانی است. این قانون جدید است.
عرب مازار: می‌دانم. این نیز سابقه داشت. آنهایی كه باید می‌دانستند، اطلاع داشتند. ما هم نامه را نوشته بودیم. صنف طلا شروع كرد.
**مالیات بر درآمد سال آینده تغییر نمی‌كند
فارس: به دلیل ابهاماتی كه داشتند؟
عرب مازار: ابهام داشتند، مانیز رفتیم و به آنها توضیح دادیم. تمام اعضای هیأت مدیره صنف طلای اصفهان نشستند بحثها را نیز قبول كردند و رفتند. اگر بحثها را قبول نداشتند می‌توانستند اعتراض كنند. ولی این اتفاق نیفتاد.
اصناف نگرانیهایی نسبت به مالیات بر درآمدشان داشتند. آنها می‌گفتند این مالیات جدید درآمدها را شفاف میكند. برای مالیات جدید ما چه اتفاق می‌افتد. ما هم گفتیم مالیات بر درآمد امسال مانند سال قبل خواهد بود تا سال بعد ببینیم چه میشود. گفتند ضرایبی كه شما در جداولتان دارید می‌تواند مشكل ساز باشد، مثلا ضریب لوازم خانگی 7 است اما این صنف بیشتر از 2 درصد سود نمی‌برد. در این باره هم توضیح دادیم آن ضرایب متعلق به تشخیص علی‌الرأس است نه مالیات بر ارزش افزوده. اگر شما برای این نظام مالیاتی ثبت نام كردید ما ضرایب را برای شما به سطح منطقی می‌رسانیم.
فارس: یعنی شما به اصناف این قول را داده‌اید كه مالیاتهای سال آینده آنان مانند مالیاتهای سال قبل باشد؟
عرب مازار: همین طور است به آنها اعلام كردیم ما قانون مالیات بر ارزش افزوده را در سطح بالایی اجرا می‌كنیم. در سال قبل نیز رقم فروش شركتها و كل آمار واردات كشور را داشتیم. اینگونه نیست كه سازمان مالیاتی هیچ اطلاعی نداشته باشد و قرار است با این قانون اتفاق خاصی بیفتد. این قانون می‌خواهد نظم بهتری به سیستم بدهد. مثلا از ابتدای امسال برای كد اقتصادی دستورالعمل صادر كردیم بر این اساس هیچ كس بدون داشن كد اجازه واردات ندارد. بدون كد كسی اجازه گشایش اعتبار اسنادی و یا گرفتن وام ندارد. این طور نیست كه ناگهان مسئله خاصی اتفاق افتاده باشد و نگرانی ایجاد كند.
**تعویق 2 ماهه به استناد ماده 18 قانون
متأسفانه كار به یك سری مسائل دیگر كشیده شد و به جایی رسید كه لزومی نداشت. دولت طبق ماده 18 قانون مالیات بر ارزش افزوده كه ترتیب اجرای قانون را بر عهده مجری آن گذاشته است،اختیار قانونی داشت و اعلام كرد اگر اصناف نگران هستند، اجرای قانون برای آنان به تعویق بیفتد. من نیز در جلسه‌ای كه صبح دوشنبه با اصناف داشتم، گفتم كسانی كه زیر 6 میلیون تومان مالیات می‌پردازند فعلا بروند چون در اولویت آخر هستند. آنهایی كه بالای 10 و 15 میلیون تومان می‌پردازند نیز خود صنف به صنف اولویت بندی را مشخص كنند. بعد هم درخواست كردیم چارچوبی تدوین كنند كه وقتی مذاكره‌ای با شورای اصناف شد نیازی به ادامه مذاكرات در شهرهای دیگر نباشد. در حال حاضر نیز هماهنگیها را ادامه می‌دهیم تا بتوانیم مالیات بر ارزش افزوده را پیاده كنیم.
فارس: در تهران چه اتفاقی افتاد؟
عرب مازار: قبل از اینكه به اصفهان بروم از صنف طلای تهران به سازمان امور مالیاتی آمدند و گفتند در اصفهان التهاب شده است. مركز توزیع طلای كشور در اصفهان است و وقتی این بازار التهاب دارد در تهران نیز بازار ملتهب است. بنابراین با آنها هم تفاهم كردیم. ما هرچه توان داشتیم كه بتوانیم اطلاع رسانی كنیم، انجام دادیم. زیرساختها را بر اساس برنامه‌های زمان‌بندی خود آماده كرده بودیم. با شورای اصناف، اتحادیه‌ها وزارت بازرگانی شروع كردیم تا صندوقهای فروش را در مراكز خرید تعبیه كنیم. شرایط مختلف اصناف و شرایط ویژه‌ای مانند معاملات در وضعیتهایی مثل زمان قطعی برق را بررسی كردیم تا قانون درتمام اصناف كشور پیاده شود و" هر وقت شرایط آماده شد،در آینده كار را آرام آرام جلو برده و مالیات بر ارزش افزوده را به مصرف كننده نهایی برسانیم "تا مصرف كننده بداند چقدر مالیات می‌دهد. این مالیات پرداختی رفتار مصرفی ما را تنظیم میكند. یكی از اهداف مالیات بر ارزش افزوده همین است وگر نه می توان مالیات را چون تجمیع عوارض در قیمت تمام شده پنهان كرد. مالیات بر ارزش افزوده اثرات اقتصادی خاصی در مصرف دارد كه به آن ورود نمی‌كنیم.
فارس: یك برداشت این است كه با اجرای مالیات بر ارزش افزوده فعالیتهای اقتصادی كشور شفاف می شود. می‌توانید بگویید چقدر از فعالیتهای اقتصادی ما در حال حاضر شفاف و چقدر شفاف نیست. چقدر می‌توانیم از فعالیتهای اقتصادی مالیات بگیریم؟
عرب مازار: این بحث سنگین و پیچیده‌ای است ولی من سعی می‌كنم مشخص بگویم. برای این كار معمولا می‌گویند اقتصاد زیر زمینی و فرار مالیاتی چقدر است؟ اگر ما بدانیم چه كسی فرار مالیاتی دارد كه می‌رویم و مالیاتمان را از او می‌گیریم. بنابراین حتما نمی‌دانیم. اینكه می‌گویند در كجا فرار مالیاتی است در بخش مطالعات اقتصادی می‌گوییم چقدر از اقتصاد شفاف است، یك برآورد كرده و می‌گویند باید این مقدار نیروی كار در كشور باشد. چقدر نیروی كار ثبت نام شده داریم؟ می‌بینیم 30 درصد نیروی كار ما نامشان در هیچ جا ثبت نام نشده است. بنابراین گفته میشود 30 درصد اقتصاد پنهان است. پس برآوردهایی میشود. در مالیات نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی را مطرح می‌كنند كه این نیز نسبی است. مقایسه می‌كنند چرا نسبت مالیات به تولیدناخالص داخلی باید 6 درصد باشد، پس معلوم است بخشی از مالیات وصول نمی‌شود. دلیل آن روشن است. زیرا ما مخرج كسر را از مالیات معاف كرده‌ایم، بخش كشاورزی، صادرات، صنایع مناطق محروم، شروع تولید تا ده سال از پرداخت مالیات معاف هستند.
فارس: به طور نسبی برآوردی داریم؟
عرب مازار: اگر سوالتان این است كه ما چقدر از اقتصادمان مالیات می‌گیریم، نسبت T به GDP (مالیات بر تو.لید ناخالص داخلی) ما 9/7 تا 8 است و این هدف برنامه چهارم بوده است. یعنی هدف برنامه چهارم این بوده است كه T به GDP به 8 برسد. نمی‌توان گفت ظرفیت مالیاتی این عدد است ولاغیر. دولتها نیازمند منابع مالی هستند. بنابراین بر درآمد، ثروت، نقل و انتقال سهام و هر جا كه بتوانند، مالیات وضع می‌كنند در عین حال تبعات اقتصادی این كار در نظر و اثرات تورمی آن بررسی میشود.اگر قرار باشد دولت حجم خود را بزرگ كند نمی‌توان به تناسب، مالیات را افزایش داد و اقتصاد را خشكاند. قرون وسطی نیست كه مردم داشته باشند یا نه مالیات گرفته شود، بنابراین ظرفیت مالیاتی بر اساس نیاز دولت و ظرفیت اقتصاد است. هر مالیاتی كه گرفته میشود یك اثر تورمی و یك اثر توزیعی دارد، اینكه می‌گویند چقدر از مالیاتهای ما فرار می‌كنند، عددی نداریم.
فارس: اینكه گفته میشود 80 درصد اقتصاد یا زیرزمینی است درست است؟
عرب مازار: خیر، 80 درصد اقتصاد ما دولتی بود! نمی‌تواند 80 درصد زیرزمینی باشد.
فارس: صریحتر بپرسم؛ چند درصد از مالیاتی كه هم اكنون ما می‌گیریم از تولید و چند درصد از خدمات و بازرگانی است و سهم اینها در تولید ناخالص داخلی ما چقدر است؟
عرب مازار: ما مالیات را بر اساس منابع مالیاتی‌مان طبقه‌بندی می‌كنیم، اگر بخواهیم سهم هر بخش را بگوئیم باید فعالیت‌ها را كد گذاری كنیم. فعال اقتصادی ما وقتی شركت خود را ثبت میكند، فعالیتهای كشاورزی، صادرات و واردات چاپ را نوشته و تمام این كارها را نیز انجام می‌دهد. اما در سایر كشورها اینگونه نیست. ما كد این فرد را نمی‌دانیم كه بتوانیم تشخیص دهیم مالیات گرفته شده از او در بخش واردات است یا سایر فعالیتهای دیگر،طبقه بندی ما بر اساس مالیات بر درآمد، شركت‌های دولتی، خصوصی و مشاغل و حقوق و منبع انجام میشود.
فارس: فرار مالیاتی در بخش بازرگانی و خدمات ما بسیاربالا است و بیشترین مالیات را از بخش تولید می‌گیریم.دلیل آن نیز مشخص بودن فعالیتهای اقتصادی این بخش است.الان كسانی بیشترین واكنش را به مالیات بر ارزش افزوده نشان می‌دهند كه بیشترین فرار مالیاتی را دارند، كسانی كه اگر درآمدهای میلیاردی نیز داشته‌اند به دلیل نظام مالیاتی ما امكان گرفتن مالیات از آنها وجود نداشته است؟
عرب مازار:همین طور است.
فارس: افرادی كه اكنون واكنش نشان می‌دهند اتفاقا بی‌اطلاع نیستند چون شما كاملا به آنها گفته‌اید چه اتفاقی در حال رخ دادن است،ضعف اینجاست كه ما برای افكار عمومی روشن نكردیم كه قصد داریم اقتصاد را شفاف كنیم و از كسی مالیات بگیریم كه باید واقعا از او مالیات گرفته شود.
عرب مازار: مسلما تولید بخشی از مالیات ما را تامین می كند،به طور كلی شركت‌های دولتی 22 درصد، بخش نفت 20 تا 25 درصد و حقوق بگیران 12 درصد مالیات ما را تامین می‌كنند. مسلم است كه هدف ما این بود و ما این هدف را پنهان نكردیم. در جلساتی كه داشتیم همه اذعان داشتند خوب اطلاع رسانی شده و خوب فهمیده‌اند. بحث ما این بود كه این قانون شروع به اجرای خوبی خواهد داشت.درباره اطلاع‌رسانی عمومی نیز طی یك سال گذشته مقالات متعددی در روزنامه‌ها به چاپ رسیده است. ممكن است مردم روزنامه‌ها را نخوانند اما درباره برنامه اطلاع‌رسانی با توجه به منابع و امكانات و فضایی كه داشتیم سعی كردیم اول توان خود را بر اجرای خوب قانون بگذاریم چون به اجرای بد حتما حمله میشود و یك این حمله كوچك می‌تواند كل داستان را هوا كند.
فارس: پس مشكل از اجرای بد مالیات بر ارزش افزوده بود؟
عرب مازار: خیر! من می‌گویم حتی یك ابهام می‌توانست این موج را ایجاد كند وای به حال آنكه بد اجرا می‌شد. فردا شما به درمانگاه و داروخانه می‌رفتند و می‌گفتند مالیات بدهید،در حالی كه این اقلام معاف از پرداخت مالیات هستند.ما برای اطلاع‌رسانی برنامه‌ریزی كرده و حتی انیمیشنهایی را تهیه كرده بودیم.می‌خواستیم مردم بروی فاكتورهای جدید خود پرداخت مالیات بر ارزش افزوده را ببینند و وقتی نسبت به مسئله حساس شدند و سوال كردند،بهترین زمان برای اطلاع رسانی خواهد بود.كار مالیات بر ارزش افزوده شفافیت است و حتما عكس العمل دارد، اصلاح تدریجی كار نیز به همین گونه است. یكی از ایراداتی كه در اجرای كد اقتصاد قبل وجود داشت، همین بود كه یكباره در كل كشور به اجرا درآمد.
**برخی به مجلس آمدند و گفتند درآمد دولت از این قانون را تامین می‌كنیم دولت بی‌خیال اجرا شود
فارس: شما عكس‌العمل بخش‌های تولیدی را هم داشتید. تولیدكنندگان چرا اعتراض كردند؟
عرب مازار: من اسم نمی‌برم. اما بودند كسانی كه در مجلس آمدند و گفتند دولت چقدر از این قانون تقاضای كسب درآمد دارد. ما این درآمد را تامین می‌كنیم، چه نیازی دارید كه خود را به این دردسر بیندازید.
فارس: از تولیدكنندگان؟
عرب مازار: نمی‌خواهم اسم ببرم، می‌خواهم بگویم كاملا مشخص است. این قانون چندان پیچیده نیست. زمان بررسی برخی فعالات اقتصادی كه می‌گفتند این قانون به ضرر ما است. مجلس نیز می‌گفت كدام ماده آن ضد تولید است، بگوئید ما آن را حذف كنیم، مجلس برای آنان جلسه گذاشت.برخی به هرحال با شفافیت در اقتصاد مخالفند.
فارس: فكر می‌كنید مخالفان شفاف شدن فعالیت‌هایشان چقدر در موضعگیری‌های اخیر نقش داشتند. آیا دستهایی پشت پرده اتفاقات اخیر بود؟
عرب مازار: من مسئول پیدا كردن دست‌های پشت پرده نیستم. مسلما وقتی ماجرایی پیش می‌‌آيد، ممكن است عده‌‌اي جلو بيفتند. اينكه بگويم فلان صنف بود، چنين اطلاعي ندارم ولي وقتي صفحات روزنامه‌ها را نگاه مي‌كردم به درستي ماجرا مشخص بود.
فارس: برخي كه از شفاف شدن فعاليت‌هاي اقتصادي متضرر مي‌شوند از افكار عمومي سوء ستفاده مي‌كنند تا مانع اجراي قانون شوند، اما مهمتر از اينها موضعگيري رئيس جمهور بود. چرا رئيس جمهوري دستور توقف داد. آيا اين ناشي از قدرت و اعمال فشار اين بخش است يا وجود مشكل در قانون؟
عرب مازار: رئيس جمهوري تصميماتشان را خودشان مي‌گيرند و صرفا با من مشورت نمي‌كنند. به هرحال شرايط روز پنج شنبه هنگامي كه در سفر خراسان شمالي بودند، به ايشان گزارش شد،در قانون گفته شده بود طبقه‌بندي و ثبت نام موديان براي اجراي قانون با ماست و همين منجر به صدور آن بخشنامه شد. من در موقعيتي نيستم كه درباره تصميم ايشان اظهارنظر كنم. روز شنبه نيز بسياري از رسانه‌ها و خبرگزاري‌ها با ما تماس گرفتند و گفتند چرا حرف نمي‌زنيم و موضعگيري نمي‌كنيم. وقتي من حرف مي‌زنم حرف ما در اقتصاد اثر مي‌گذارد. صبح شنبه از طريق دفتر رياست جمهوري پيگيري كرديم كه اين توقف مربوط به كل قانون است يا خير؟ پاسخ دادند، خير. نظر ايشان صرفا مربوط به بخش اصناف بوده است و اصناف به جهت شرايط پيش‌بيني شده در قانون نيازي به ثبت نام و ورود به نظام ماليات جديد ندارند.بنابراين ما متني را آماده و با دفتر رياست جمهوري چك كرديم. روز شنبه ما از ادارات كل سازمان امور مالياتي، گمركات كشور، توليدكنندگان تحت فشار بوديم. به هر حال بعد پاسخ داده شد و ما نيز جلساتي را گذاشتيم و اعلان نظر كرديم.
فارس: آيا مجاز هستيد كه قانون را اجرا نكنيد؟
عرب مازار: خير
فارس: پس بايد اجرا كنيد؟
عرب مازار: حتما
فارس: چرا رئيس جمهوري آن دستور را دادند؟
عرب مازار: رئيس جمهور دستور ندادند قانون متوقف شود. قانون در حال حاضر اجرا مي‌شود.
فارس: شما رئيس سازمان امور مالياتي كشور هستيد و به دليل اخذ ماليات بيشترين بازخوردها را از فضاي كسب و كار در كشور دريافت مي‌كنيد؟
عرب مازار: بله
فارس: بنابراين مي‌دانيد كه ركود بر فضاي كسب و كار ما حاكم است ؟آيا نگرانيها از گسترش دامنه اعتراضات نبود؟
عرب مازار: من در جلسه‌اي كه تصميم گرفتند و در جريان عواملي كه منجر به چنين تصميمي شد نبودم. ولي چون به هر حال ابهامي وجود داشت و نظراتي داده شده بود، گفتند اصناف كشور اصلا شامل نشوند.بحثهايي درباره وضعيت اقتصادي مي‌گوييد درست است.از ركود و ركود تورمي صحبت مي‌كنند. اما به هر حال دولت برنامه‌هاي تحول اقتصادي دارد و ما در همين شرايط در حال اجراي سياست‌هاي اصل 44 هستيم و در بسياري جنبه‌ها تحولات اساسي در اقتصاد در حال شكل‌گيري است. خود اين شرايط، شرايط گذار است و ماليات بر ارزش افزوده در فضاي مالياتي سيگنال جديدي نبود. تازه در بحث اصناف و اقتصاد هم اتفاقا وقتي از واردات 3 درصد ماليات گرفته شود به نفع توليد داخل كار شده است. اگر ما اين قانون را اجرا نمي‌كرديم قانون تجميع عوارض وجود داشت. برخي در روزنامه‌هاي مقالاتي نوشتند كه چرا دولت در شرايط ركود تورمي چنين قانوني را اجرا كرد.اگر ماليات بر ارزش افزوده اجرا نمي‌شد. قانون تجميع عوارض وجود داشت و توليدكننده داخلي بايد اثرات اخذ ماليات مضاعف را تحمل مي‌كرد.
فارس: از محتواي اظهارات رئيس جمهور اينگونه بر مي‌آمد كه ضعفي در قانون و يا اجرا وجود دارد كه اجراي آن بايد متوقف شود. آيا اين را قبول داريد؟
عرب مازار: نه قبول ندارم.
فارس: پس فشارها باعث شد؟
عرب مازار: شايد هم چيز ديگری
فارس: چه چیزی
عرب مازار (با خنده): من هر وقت رئیس جمهور شدم به شما می‌گویم.
فارس: با تمام كارهایی كه می‌گویید انجام شد و تمام اتفاقات و عكس‌العملهایی كه مشاهده شد، خودتان آیا به این رسیده‌اید كه قانون هیچ ضعفی ندارد و تمام اعتراضات ناشی از ابهام و نگرانی از شفاف شدن فعالیتهای اقتصادی است؟
عرب مازار: خود قانون هیچ اشكالی ندارد، چون این قانون را همه خوانده‌اند البته قانون مقداری كار ما را سخت كرده است. مثلا تقسیم مالیات اخذ شده به 5/1 درصد سهم شهرداریها و 5/1 درصد مالیات، ایراد دیگر این است كه حجم معافیتها بسیار بالاست و این كار اجرا را سخت میكند. اینها مسائلی است كه در مجلس نیز مطرح شد. هیچ قانونی هم مسلما كامل نیست. برای قانون مالیاتهای مستقیم هر روز یك تغییر می‌اید. قانون دست نوشته انسان است و می‌تواند نقص داشته باشد. اما تلاش ما و مجلس این بود كه قانونی از مجلس خارج شود كه نظرات همه در آن منعكس شده باشد و تا جایی كه امكان داشت نظرات كارشناسی نیز در آن لحاظ شد. حال ممكن است فردا كسی بیاید و بگوید این بخش قانون اشكال دارد، در اجرا نیز تمام فرآیند‌های كار اعم از فرمها، نوع كار، استانداردهای حسابداری شناخته شده است. این احتمال این هست كه ما اطلاع رسانی نكردیم در مرحله اول تنها 30 هزار فعال اقتصادی ثبت نام می‌كنند ولی وقتی اعلام كردیم فعالان اقتصادی دارای فروش بالای 300 میلیون تومان مسئله روشن بود. اگر كسی بگوید شما می‌خواهستید از من مالیات بگیرید ولی اطلاع ندادید، حق با اوست. اطلاع‌رسانی نیز دارای سیاستهای خاص خود است. خود من مدتها مدیر مسئول مجله بودم. اطلاع رسانی بیش از حد خود باعث یك سری ابهامات میشود.اطلاع رسانی باید دقیق و به جا بوده و جامعه هدف مشخص باشد .ما قانون را در تیراژ یك صد هزار جلد چاپ و به همه ارایه كردیم. نمی‌گویم اطلاع رسانی ما بی عیب بوده است. منتها بگویند كجای آن عیب داشته تا من آن را اصلاح كنم. اگر قرار بود اعتراض شود اول باید شركتها و مودیان بزرگ اعتراض می‌كردند كه دستشان نیز به همه مدیران ارشد كشور می رسد، آنها اگر می‌دیدند اجرای قانون شدنی نیست قبل از مهر ماه خواستار توقف كار می‌شدند.بیان این مطلب به این معنی نیست كه كار ما بی‌عیب و دقیق بوده است اما تا آنجا كه می‌توانستیم فكر و مطالعه كردیم. تیم تشكیل دادیم و كار را پیش بردیم.
**نباید به اطلاع رسانی روسای اتحادیه‌ها بسنده می‌كردیم
فارس: تا به حال آسیب‌شناسی كرده‌اید كه ضعفهای كارتان چه بوده است؟
عرب مازار: گزارشهای كار مورد به مورد به ما می رسد؛ در هفته اول و دوم كار با تخلف و سوء استفاده بخشی از فعالان اقتصادی روبرو بودیم. اخذ مالیاتی از كالاهای معاف عدم حذف تجمیع عوارض از برخی كالاها و خدمات....
فارس: اینها ضعفهای شما بوده است؟
عرب مازار: خیر اینها ضعفهای ما نبوده است ، تخلفات صورت گرفته است.
فارس:منظورم این است كه بررسی كرده‌اید مشكل از اجرا بوده یا محتوای قانون؟
عرب مازار: آنچه به نظرم می‌رسد احتمالا این بوده است كه برای اطلاع‌رسانی نباید به روسای اتحادیه‌ها بسنده می‌كردیم و باید به اعضاء نیز اطلاع‌رسانی می‌شده است.
فارس: مسئله این است كه مصرف‌كنندگان با دیدن فاكتورهای جدید تصور می‌كنند مالیات تازه‌ای می‌پردازند در حالی كه در گذشته نیز آن را تحت عنوان تجمیع عوارض می‌پرداختند.
عرب مازار: قبلا هم عرض كردم . بخشی از جامعه هدف ما مصرف كننده است. ما قبل از اینكه اطلاع‌رسانی به مصرف كننده را آغاز كنیم یك سری اطلاع‌رسانی عمومی انجام دادیم.در حال حاضر مصرف‌كنندگان در فروشگاههای معدودی فاكتور با عنوان مالیات بر ارزش افزوده را دریافت می‌كنند.
فارس: اینطور نیست اداره‌ای مثل پست اكنون این فاكتور را ارایه می‌دهد،می‌دانید این مركز چقدر در روز خدمات‌رسانی دارد؟
در مراكز پستی مالیات بر ارزش افزوده اخذ میشود.
عرب مازار:اجازه دهيد من برنامه اطلاع‌رساني سازمان را بگويم. شما بگوئيد غلط بود. بنا داشتيم از اول مهر به مردم بگوئيم اين فاكتورها با ستون ماليات بر ارزش افزوده صادر مي‌شود،اما برنامه زماني آن با ماه مبارك رمضان مصادف شد. در كارگروه‌ها بحث شد و نتيجه اين بود كه تا تلنگري نزنيم. اطلاع‌رساني پاسخ نمي‌دهد. بنابراين گفتيم اجازه دهيم مردم در هفته اول با اين پديده مواجه شوند و پس از طرح اولين پرسشها در اذهان بهترين زمان براي اطلاع‌رساني خواهد بود.
فارس: اما از اين فاصله نهايت استفاده براي ايجاد جو عليه قانون صورت گرفت.
عرب مازار: ما هم قبول داريم.
**تعويق قانون براي اصناف تا زمان رفع سوء تفاهم
فارس: موضع مجلس نيز در اين رابطه جالب بود، زيرا علي رغم توقف اجراي قانون هيچ موضعي برخلاف موضع رئيش جمهوري نگرفت ،آيا هماهنگي ميان مجلس و دولت شده بود؟
عرب مازار: ممكن است، ولي من كه با نمايندگان مجلس كه صحبت مي‌كردم نظر آنها هم اين بود كه تصميم رئيس جمهوري حذف قانون نبوده است.برخي نمايندگان عنوان كردند كه اگر رئيس جمهوري قصد لغو قانون را داشت بايد اجازه مي‌گرفت. اخيرا هيات دولت جلسه‌اي نزد مقام معظم رهبري داشت . ايشان تاكيد كردند كه هيات دولت در اجراي قوانيني كه به تصويب مي‌رسد، هيچ گونه تعللي نبايد بورزد. من بعيد مي‌دانم رئيس جمهوري بدون توجه به اين امر دستوري را صادر كنند. لذا برداشت من اين است كه قانون به طور كامل اجرا مي‌شود و خواهد شد. صرفا بخش اصناف فعلا در اين سيستم ثبت نام نمي‌كنند.طبق قانون عدم ثبت نام منجر به برخي جرايم مي‌شود، حتي ناظران مي‌توانند بگويند اين كالا قاچاق است. نگرانيهايي كه بعضا اصناف داشتند نيز همين بود، مي‌گفتند ممكن است مامور مالياتي تقاضاي فاكتور كالايي را كند كه 6 ماه پيش خريداري شده و امكان ارايه فاكتور آن وجود ندارد. مامور مالياتي طبق قانون مي‌تواند كالاي بدون فاكتور را به عنوان كالاي قاچاق ضبط كند. وقتي اعلام كرديم اصناف فعلا مشمول ثبت نام نيستند، عملا مشمول بندهاي جريمه‌اي نيز نخواهند بود.رئيس جمهوري اجراي قانون را 2 ماه به تعويق انداخت، ما اين را گسترش داديم و گفتيم تا زماني كه بتوانيم مسائلمان را با هم حل كنيم.
فارس: آيا اين يك عقب‌نشيني اساسي نيست؟
عرب مازار: نه، اصلا هدف ما اين بود. شما مي‌توانيد به آن عنوان عقب نشيني بدهد. اما قانونگذار اگر مي‌خواست قانون در سراسر كشور و به طور هم زمان اجرا شود به ما اختيار اجرا در مراحل مختلف را نمي‌داد.
فارس: شما مي‌گوييد تمام الزامات كار را فراهم كرده‌ايد و قانون لازم‌الاجراست . اما آن را متوقف مي‌كنيد تا مشكلات آن حل شود؟
عرب مازار: عرض كردم قبل از اينكه اين امر اتفاق بيفتد هم برنامه‌امان همين بود.
فارس: شما اجرا را متوقف كرديد؟
عرب مازار: خير ، اجرا متوقف نشده است. هم اكنون وارد كنندگان و توليد كنندگان بزرگ 3 درصد ماليات بر ارزش افزوده را مي‌پردازند.
**دستور رئيس جمهور صرفا براي اصناف بوده است
فارس: پس دستور رئيس جمهوري ...
عرب مازار: دستور رئيس جمهوري صرفا توقف كار درباره اصناف بود. ماده 18 دستور ثبت نام مي‌دهد. حال اگر صنفي ثبت نام نكرد، داراي 5 بند ضمانت اجرايي است. يعني جريمه دارد، تخلف محسوب مي‌شود، ماليات بايد دو برابر پرداخت شود، مي‌توان كالا را تحت عنوان قاچاق ضبط كرد....-وقتي گفته مي‌شود اصناف ثبت نام نكنند يعني شامل اين جرايم نيسيتند، نگران نباشند و نيازي به صدور فاكتور ندارند، اگر كالايي فاكتور نداشته باشد، مي‌توان گفت قاچاق است پس در مورد اصناف اين امر فعلا حاكميت نخواهد داشت.
**نرم افزارهايي كه تمام مالياتهاي فعالان را محاسبه مي‌كند
فارس: از اين به بعد برنامه شما براي اصناف چيست؟
عرب مازار: ما از ابتداي سال برنامه‌اي را براي اصناف چيديم. جلساتي را با وزارت بازرگاني داشتيم. برنامه‌هاي نرم‌افزاري آنان بر روي صندوقهايي كه در حال تهيه آن هستيم،نصب مي‌شوند. در نتيجه شخص هر چه مي‌خرد، مي‌فروشد يا هر حقوقي را مي‌پردازد، همه را در آن ضبط كرده .خود دستگاه سه درصد را محاسبه كرده و هر سه ماه نرم‌افزار اعلام مي كند كه صاحب فروشگاه چقدر بدهكار و چقدر بستانكار است و ما نيز همان را مي‌پذيريم.اصناف نيازي به نوشتن دفاتر روزانه و استخدام حسابدار ندارند.تستهاي اوليه نرم‌افزار انجام شده است.
**اصناف اظهارنامه‌هاي خود را تيرماه سال آينده ارايه دهند
فارس: فكر نمي‌كنيد تا 2 ماه اين امور قابل انجام نباشد؟
عرب مازار: ما اصلا در 6 ماهه امسال برنامه‌اي براي ثبت نام اصناف نداشتيم. قرار بود ما نرم‌افزار را تهيه و در چند صنف به صورت پايلوت اجرا كنيم. ماشينها براي هر صنف بايد به يك شكل باشد، اگر برق رفت وضعيت معاملات چگونه مي‌شود؟ الان بسياري از فروشگاه‌ها اين دستگاه‌ها را دارند و تمامي آمار خريد و فروش خود را ضبط مي‌كنند. منتها فقط بخش حسابداري را انجام مي‌دهند و ما مي‌خواهيم بخش ماليات را نيز انجام دهند.نرم‌افزاري كه شركتهاي بخش خصوصي روي آن سرمايه‌گذاري و پشتيباني كرده و به آن خدمات پس از فروش ارايه دهند.پيش بيني‌هاي زيادي بايد انجام شود. ما اميدواريم اگر برنامه‌‌مان به خوبي پيش برود از سال آينده اصناف هم ماليات بر درآمدشان و هم ماليات حقوق و ماليات بر ارزش افزوده‌اشان در آن نرم‌افزار محاسبه شده و اين كار با هماهنگي كه با اصناف داشتيم انجام شود. بنابراين اولين مرحله‌اي كه آنان بايد اظهارنامه‌اي خود را ارايه كنند تير ماه سال 89 خواهد بود. يعني يك سال فرصت.
فارس: سهم درآمدي مالياتي در درآمدهاي دولت در حال حاضر چقدر است؟
عرب مازار: 35 درصد
فارس: پيش بيني‌تان از درآمدهاي دولت با اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده چقدر است؟
عرب مازار: هيچ؛ اين جايگزين تجمع عوارض شده است.
فارس: قرار است ماليات بر ارزش افزوده مبادلات را شفاف و مالياتها را واقعي كند؟
عرب مازار: بله، اميدوارم ظرف چند سال آينده با پياده سازي كامل قانون به درآمدها كمك كند. شفاف شدن مبادلات سبب مي‌شود ماليات بر درآمد دولت افزايش پيدا كند.ما در حال تجهيز سازمان امور مالياتي هستيم و الان اگر سيستم كامپيوتري سازمان را باز كنيم مي توانيم ببينيم در كدام استان و كدام شهرستان مميز مالياتي بر روي كدام پرونده چه تغييراتي را اعمال كرده است؟وقتي نظارتها بالا مي‌رود... ما تمام تشكيلات خود را تغيير داده‌ايم. اداره كل ماليات بر شركتها را منحل و ادارات جديد بوجود آورده‌ايم.اين كارها كلي به كارايي ما اضافه كرده است.
فارس: فكر مي‌كنيد اين افزايش درآمد چقدر است؟
عرب مازار: رشد 23درصدي درآمدهاي مالياتي كه در برنامه چهارم پيش بيني شده است را تقريبا داريم محقق مي‌كنيم . نرخ رشد مالياتهاي مستقيم ما در 3 سال گذشته 45درصد بوده است.
**فرار بالا در بخش ماليات بر حقوق!
فارس: تا به حال بيشترين ماليات از چه كسي گرفته شده است؟
عرب مازار: در بخش ماليات بر حقوق فرار بالايي داريم، كارمندان دولت و غير دولت.
فارس: اتفاقا ذهنيتي كه وجود دارد اين است كه بيشترين ماليات را بخش حقوق‌بگيران مي‌پردازند؟
عرب مازار: اين ذهنيت اشتباه است. ما 45 تا 50درصد رشد در درآمد بر ماليات و حقوق داشته‌ايم.
فارس: چگونه سازمانهاي دولتي مي‌توانند ماليات بر حقوقشان را نپردازند؟
عرب مازار: وقتي درست مالياتهاي اخذ شده محاسبه نشود.
فارس: ماليات پرداختي در فيشهاي حقوقي درج مي‌شود؟
عرب مازار: از كجا معلوم كه به ما داده مي‌شود؟
فارس: يعني مي‌گوييد سازمانهاي دولتي فرار مالياتي دارند؟
عرب مازار: شما نگوئيد چه كسي؟ در بخشهاي دولتي كه ذيحسابي داريم نه، ولي در بخشهاي كه ذي حساب نداشتيم مانند شركتهاي دولتي چرا.
فارس: به هر حال كارمند ماليات خود را مي‌پردازد؟
عرب مازار: در برخی جاها از كارمند مالیات را می‌گیرند، اما نمی‌دهند. در برخی جاها حقوق را متفاوت اعلام می‌كنند.ما قصد داریم سیستم را به سمت شفافیت ببریم و مالیات درست وصول شود. اتفاقا ما بدون ایجاد جو و موج افزایش درآمد داشته‌ایم.در مجلس به ما گفتند چگونه درآمد مالیات بر حقوق50 درصد رشد داشته است؟.. گفتیم ریزشهای درآمد را گرفته ایم . مطمئن باشید اگر طرح جامع مالیاتی و مالیات بر ارزش افزوده در كشور اجرا شود، نسبت مالیات به تولید خالص داخلی‌مان به راحتی از 7 به 15 خواهد رسید. تحت این شرایط 80 درصد بودجه جاری كشور از محل مالیاتها تامین خواهد شد. آنهم بدون ایجاد تغییری در قوانین یا نرخهای مالیاتی.
فارس: یعنی شما می‌گویید اجرای مالیات بر ارزش افزوده اثری بر افزایش درآمدهای مالیاتی سال آینده ندارد.
عرب مازار: ما در حال حاضر محاسبه اثر غیر مستقیم اجرای این قانون بر درآمدها را نداریم می‌توان حدس زد اما محاسبه آن سخت است.هم اكنون عملكرد 6 ماهه سال جاری 18 درصد بالای پیش بینی بودجه است، ما در حال پیاده سازی طرحهای مختلفی در سازمان امور مالیاتی هستیم.وقتی فعالیتهای خود را مكانیزه كردیم، رسیدگی به پرونده‌هایی كه یكسال در نوبت می‌ماندند به روز شده است. وقتی سیستم تجهیز میشود به رشد درآمدهای مالیاتی كمك میكند، اما اینكه بگوییم چقدر درآمدهای مالیاتی افزایش می‌یابد، چنین محاسبه‌ای نداریم.
فارس: ذهنیت كارشناسان این است كه اجرای مالیات بر ارزش افزوده فعالیتهای زیرزمینی اقتصاد را شفاف كرده، مالیات حقه گرفته میشود و درآمدهای مالیاتی رشد چشمگیری پیدا میكند.
عرب مازار: گفتم كه نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی به 15 می‌رسد.
فارس: صراحتا پس می‌توانید بگویید قانون مالیات بر ارزش افزوده لغو نمی‌شود؟
عرب مازار: فعلا بله
فارس: یعنی فردا ممكن است لغو شود
عرب مازار: من كه مسئول كشور نیستم، فردا را چه می‌دانیم؟
فارس: تعریفی از مالیات بر ارزش افزوده برای مردم ارائه كنید.
عرب مازار: مالیات بر ارزش افزوده مالیات بر مصرف است كه مردم می‌پردازند. ولی این مالیات جدید نیست. قبلا این مالیات در قیمت كالا پنهان بود الان از قیمت بیرون آمده و به مصرف‌كنندگان اعلام میشود.
فارس: صریح و شفاف پاسخ بدهید، مرد با اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده باید مبلغ اضافی نسبت به گذشته پرداخت كنند؟
عرب مازار: خیر، هیچ مبلغی اضافی مصرف‌كننده پرداخت نمی‌كنند.
فارس: این پاشنه آشیل سازمان امور مالیاتی است. چون به مردم اطلاع‌رسانی نكردید .مردم فكر می‌كنند مبالغی كه به منظور شفاف شدن اطلاعات زیر فاكتورهای خریدشان نوشته میشود مبالغ اضافی است كه از آنها گرفته میشود. بعضی از این بی‌اطلاعی مردم سوء استفاده كردند و این جو را راه انداختند كه با اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده دولت پول اضافه از مردم می‌گیرد.
عرب مازار: شماها زحمت این اطلاع‌رسانی را بكشید.
گفت و گو از :
مریم حاج نوروزی و محمود نكونام