بحران های روزنامه نگاری
یزدفردا -محمد امامی -Emami41@yahoo.com: دوستی پرسیده بودند که : « به نظر شما چرا استفاده از سبک های خبر و گزارش نویسی در قالب نرم خبر آنچنان که انتظار است در رسانه های ایران رواج نیافته است؟
با افزایش روزشمار رسانه ها ( مخصوصا با روی کار آمدن دنیای مجازی) تصور می شد رسانه ها به ویژه روزنامه ها با بحران مخاطب همراه شوند زیرا مخاطب خبر مورد نیاز را سریعا از رسانه های دیداری و شنیداری یا اینترنت می گیرد, حال آنکه می بینیم روزنامه ها در شرایط کنونی در کشورهای توسعه یافته پرمخاطب تر از گذشته نیز شده اند. یکی از راهکارهای اتخاذ شده در این شرایط, تکیه بر نحوه نوشتن و استفاده از قالب های نرم خبر به ویژه با توسعه توشتارهای تحلیلی بود که به جذب مخاطب می انجامد اما انگار این مهم در ایران آنچنان که باید نهادینه نشده است؟»
در پاسخ به این پرسش باید گفت :
فکر می کنم جایگاه روزنامه نگاری روز در جامعه ما دچار بحران های گوناگونی است که موضوع مطرح در این پرسش یکی از آثار این بحران هاست! آن چه در این مجال می توان به آن اشاره کرد اینهاست:
اول اینکه وضعیت آموزش روزنامه نگاری در جامعه ی ما دچار یک تاخر فرهنگی است و با دنیای ارتباطات روزآمد فاصله دارد ! کافی است سری به محتوای دروسی که در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد ارتباطات اجتماعی و روزنامه نگاری تدریس می شود نگاهی بیندازیم تا این موضوع را باور کنیم.
دوم این که به دلیل فقدان برنامه ریزی آموزش عالی در کشور ما فارغ التحصیلان رشته های مختلف امکان حضور و فعالیت در کاری متناسب با رشته خود را نمی یابند و لذا همین آموزش های نصفه و نیمه هم راه به جایی نمی برد.
سوم این که به دلیل رقابت های نابرابر و محدودیت هایی که رسانه های ما با آن مواجه هستند، سرعت، صحت و دقت که از اصول مهم روزنامه نگاری و خبر نویسی است رعایت نمی شود. لذا وقتی اصول اولیه رعایت نشود شما با هر سبک جدیدی کار کنید نمی توانید اعتماد مخاطب را جلب کنید. ضمن اینکه خلاقیت و نوآوری در کار خبری و روزنامه نگاری در ایران مستلزم پذیرش ریسک زیاد است و معمولا کمتر کسی حاضر به پذیرش چنین ریسکی هست!
البته در همین اوضاع و احوال کم نیستند عزیزان متخصصی که با برهم زدن قالب ها و چارچوب های خشک گذشته توانسته اند به موفقیت هایی نیز دست یابند که جای شکرش باقی است.
چه باید کرد ؟
اما چه باید کرد تا چنین بحران هایی ختم به خیر شود ؟
به نظر می رسد راهکارهایی نظیر موارد زیر می تواند این بحران ها را مهار کرده و روزنامه نگاری را از ورطه ای که در پیش رو دارد رهایی بخشد:
1) ارتقای کیفی تحصیلات عالی ارتباطات اجتماعی و روزآمد شدن محتوای دروس مرتبط رشته روزنامه نگاری
2) سیر آموزش عالی به سمت برنامه ای شدن بر مبنای نیازسنجی
3) اولویت قائل شدن فارغ التحصیلان این رشته برای مشاغل روزنامه نگاری با پذیرش فرصتی برای آزمون و خطای آنان که تجربه کمتری دارند.
4) تدوین نظام جامع رسانه ای کشور با بهره گیری از دانش و تجربه استادان ارتباطات و صاحبان تجربه و نظر و ایجاد زمینه مناسب حقوقی و اجتماعی برای رشد و توسعه ی دانش و حرفه ی روزنامه نگاری
5) حمایت و پشتیبانی جدی و واقعی از تشکیل تشکل های صنفی و حرفه ای روزنامه نگاری و تقویت تشکل های تخصصی غیردولتی
6) ایجاد امنیت شغلی با حمایت از روزنامه نگاران و فرهنگ سازی در جامعه به ویژه در میان حاکمان و دولتمردان برای افزایش آستانه تحمل آنان و توسعه فرهنگ پاسخگویی
7) برنامه ریزی جدی برای پاسخگوشدن دستگاههای دولتی و حکومتی
8) برگزاری کارگاههای تخصصی و جشنواره های خاص و تلاش برای الگوسازی و ترویج الگوهای شایسته و برجسته
و ...
یزدفردا