یزدفردا | نسخه چاپی | نمود رقابتهاي مكاني در نام ها و تابلوها (به همراه تصاویر )

نمود رقابتهاي مكاني در نام ها و تابلوها

یزدفردا :مقاله ای که در پی آمده توسط یکی از فردائیان همراه ما در باب یکی از مسائل مهم و ظریف اجتماعی که گاها با کوچک شمرده شدن آن و بی توجهی مسئولین امر مشکلات بزرگی را ایجاد می نمایدو ساعت ها وقت مسئولین و مردم درجهت رفع آن بایستی صرف شود و نکته ای که ما را برآن داشت تا در ابتدای مقاله این توضیح را درج نمائیم علاوه بر اهمیت موضوع ،نویسنده این سطور است که یکی از دانشجویان پرکار دانشگاه تربیت مدرس و اهل اردکان است و وی در طول همکاری با یزدفردا ثابت نموده که از جمله افرادی است که صادقانه حاصل تلاشهای خود را بدون هیچ چشم داشتی در جهت ارتقاء جامعه خود و فردائی بهتر در اختیار فردائیان قرار داده و در تمامی تحقیقات و مقالات خود سعی نموده تا داشته هایش را در جهت بهبود و رفع مشکلات موجود در جامعه فارغ از مسائل سیاسی و تعصبات محلی در اختیار همگان قرار دهد .

یزدفردا -^{رضا ملاحسینی اردکانی- دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافيای سياسی دانشگاه تربيت مدرس}: اساسا در بين انسانها نامها داراي ارزش والايي هستند و در هر جامعه اي معمولا براي زنده نگهداشتن ياد و خاطره شخصيت يا چهره اي و يا هر ارزش هويت بخش ديگري، نمود ذهني آنان يعني نامها را محترم شمرده و سعي در معرفي و هر چه بزرگتر نشان دادن آن هستند. براي همين منظور است كه معمولا در همه جاي دنيا بسياري از نقاط جغرافيايي را به نام ارزش يا چهره اي هويت ساز نامگذاري نموده و چه بسيار نقاط جغرافيايي كه تنها به واسطه اسمشان در بين مردمان جامعه اي هويت ساز و با اهميت به شمار مي رود. مي دانيم كه منظور از نقاط جغرافيايي در اينجا به معني عوارض جغرافيايي مثل منطقه اي خاص، ارتفاعي، رودخانه اي و يا ساير عوارض انسان ساخت مثل يك پل، خيابان، ساختماني، ورزشگاهي و حتي شهر و محله اي است.

اما گاهي نيز همين نامگذاري ها ممكن است اختلافاتي را پيش بياورد. اينگونه از اختلافات را به چند دسته مي توان تقسيم نمود. يكي آنكه نامگذاري اختلافاتي را در درون مردم يك جامعه به وجود آورد؛ بدين معني كه گاه ممكن است نامي كه انتخاب مي شود مورد قبول همه اعضاء يك جامعه نبوده و همين مسئله مشكلاتي را پيش آورد. گاهي ممكن است تغيير يك نام قديمي و داراي شمول و قدمت كاربرد مشكلي ايجاد نمايد. برخي از مواقع هم نامگذاري ها سبب نمود رقابتها بين دو جامعه يا منطقه جغرافيايي مي شود؛ موضوع اصلي ما اين نوع از اختلافات است.نامگذاري ها و يا تغيير نامهايي كه سبب نمود يافتن رقابتهاي مكاني مي شود.

در اين مورد نيز صورتهاي مختلفي وجود دارد. گاهي پيش مي آيد كه دو كشور كه روابط خوبي را با هم دارند براي تعميق روابط و عمومي كردن سطح روابط خود يك عارضه جغرافيايي در هر دو كشور را به نام شخصيتي يا چهره اي مورد احترام طرف مقابل نامگذاري مي كنند. نمونه هاي آن نيز بسيار است كه خود مي دانيد. گاهي نيز به عكس؛ دو كشور روابط خود را با هم قطع نموده و براي اعلام ميزان خشم خود از رفتار طرف مقابل معمولا پديده يا شخصيتي از طرف مقابل كه براي آنان قابل پذيرش نيست را به عنوان نام يك پديده جغرافيايي بر مي گزينند. شايد يكي از بهترين نمونه هاي آن سطح روابط ايران و مصر و به تبع آن نام خيابان هاي خالد اسلامبولي در تهران و پهلوي در قاهره باشد. اين يك نوع از رقابت در پهنه سياسي – جغرافيايي است كه نمود آن در نامگذاري ها، عمومي شده است.

اما گاهي نيز نامها و نامگذاري ها در داخل يك كشور و بين ساكنان دو شهر يا محله اي ممكن است باعث تعميق علاقات و يا برعكس موجب شدت يافتن رقابتها شود. موضوع مورد اشاره من نيز همين بخش است. اجازه دهيد براي اينكه اين موضوع بهتر درك شود مثالهايي از استان خودمان بياوريم كه نشان دهنده عينيت يافتن رقابتهاي مكاني در نامگذاري ها و حتي تابلوها باشد. واقعيت آن است كه رقابت بين سكونتگاههاي تقريبا هم وزن و معمولا همسايه – از نظر جغرافيايي- امري نسبتا رايج در همه جاي دنياست و به تبع آن در كشور ما و بويژه در استان يزد نيز شاهد اين واقعيت هستيم. سطح اين رقابتها نيز متفاوت است؛ از رقابت بين دو يا چند محله در يك شهر گرفته تا رقابتهاي بين كشورها. بحث ما بيشتر رقابتهاي بين دو يا چند شهر همطراز است. براي مثال مي توان از رقابتهاي مكاني بين زارچ و اشكذر و يا اردكان و ميبد و يا ... نام برد. در اينجا قصد پرداختن ريشه اي به موضوع نداشته و صرفا مي خواهيم به نمود يافتن اين رقابتها در نامگذاري و تابلوها بپردازيم. رقابت مكاني اساسا چيز بدي نيست و چه بسا كه باعث پيشرفت و ترقي هر دو منطقه نيز بشود اما هنگامي اين رقابت زشت و غيرقابل تحمل مي شود كه عده اي سوار بر موج شده و از اين راه استفاده ها ببرند. در اين رقابتها در مقاطع زماني خاصي شاهد شدت گرفتن آن و زماني شاهد فروكش شدنش هستيم.

اما چگونه يك نامگذاري مي تواند باعث كاسته شدن و يا شدت بخشيدن به اين رقابتها شود؟ براي درك بهتر اين پديده به آخرين موردي از ين دست كه به تازگي در مورد اردكان و ميبد رخ داده اشاره مي كنم.

در نزديكي خط مرزي تقسيمات كشوري اردكان و ميبد در داخل اردكان ميداني قرار دارد كه از سالهاي پيش به نام وحدت خوانده مي شده و احتمالا فلسفه نامگذاري آن نيز به خاطر كاستن از شدت رقابتهاي مكاني بوده است. اما چندين سال است كه شهرداري اردكان نام اين ميدان را به شهيد فهميده تغيير داده است. در اين سالها هم اعتراض خاصي به اين تغيير نام صورت نگرفته بود. تا اينكه در هفته هاي اخير شهرداريهاي اردكان و ميبد اقدام به نصب تابلوهاي راهنما در سطح شهرهاي خود كردند. اينجاست كه رقابت مكاني نمود خود را در نام و تابلو باز مي آفريند! در اردكان تابلوهاي راهنما، نام اين ميدان را شهيد فهميده– البته به جز يك مورد كه در تابلوي مقابل سينما آزادي ميدان وحدت آمده- معرفي مي كند و تابلوهاي راهنماي ميبد نيز در ميدان وليعصر(عج) ميبد، جهت نماي به سمت اردكان را، ميدان وحدت نشان مي دهد. همين مسئله باعث ايجاد شبهه هايي بويژه در بين مردم ميبد مي شود كه نام اين ميدان به تازگي تغيير يافته است در صورتي كه گفته شد چند سالي است نام اين ميدان تغيير يافته- البته در اينجا كاري به سليقه مسولان گذشته اردكاني در تغيير نام اين ميدان ندارم-. اين موضوع باعث مي شود تا بار ديگر نمود رقابتهاي بين اردكان و ميبد را در تابلوها مشاهده كنيم. اول اينكه در هيچ كدام از تابلوهاي راهنما در اين دو شهر نام شهر بعدي يعني در اردكان، ميبد و در ميبد، اردكان درج نشود و به جاي آن شاهد نام يزد و اصفهان و تهران باشيم – البته به جز يك مورد كه در تابلوي راهنماي مقابل سينما آزادي اردكان نام ميبد درج شده است- و ثانيا بعد از اين ماجرا شاهد تخريب برخي تابلوها باشيم.

براي نمونه مي توان برخي از نمودهاي رقابتهاي مكاني در تابلوها را در نقاط مختلف در عكسهاي زير مشاهده نمود. نكته قابل تذكر اينكه تصاوير زير صرفا براي نشان دادن اين رقابت است، اميد آنكه سوء برداشتي نشود.

البته ين رقابت تنها شامل ميبد و اردكان نمي شود و همانگونه كه گفته شد مناطق ديگري نيز هستند كه البته مجال نشد كه تصاويري از آنان نيز نمايش داده شود. براي نمونه حتي مي توان به رقابت ميان واحدهاي كوچكتر با واحد بزرگتر نيز اشاره نمود كه در برخي موارد واحدهاي كوچكتر كه به تازگي رسميت بيشتري يافته اند – مثلا جديدا تبديل به شهر شده اند – خواهان يافتن هويت جديد و اعتبار بيشتري هستند و به همين منظور طبيعي است كه بعضا نسبت به واحد بزرگتر كه سالها زيرمجموعه آن محسوب مي شده اند واكنش نشان دهند. تنها براي يك نمونه يك تابلو در محدوده عقدا كه به تازگي به شهر ارتقاء يافته است، نشان داده مي شود.

اما گاهي نيز مي توان با داشتن كمي سليقه و فكر باز، تابلوها رانيز به نمودي از رفاقت مكاني تبديل كرد. يكي از بهترين نمونه هاي آن تابلوهاي بنياد 15 خرداد اردكان و ميبد است؛ شعبه اردكان و ميبد اين بنياد نزديك به خط تقسيماتي اردكان و ميبد قرار دارد و سالهاست كه با يك اقدام شايسته تابلوي طرف اردكان، شعبه اردكان و ميبد و تابلوي سمت ميبد، شعبه ميبد و اردكان را نشان مي دهد.

در آخر اشاره به يك مورد ديگر نيز ضروري به نظر مي رسد. تابلوها فقط نشان دهنده رقابت بين مكانها نيست و متاسفانه مي تواند سوء برداشتهايي را نيز بين اقوام، مذاهب و ساير گروههاي اجتماعي يك جامعه ايجاد نمايد. در همين تابلوهاي راهنماي نصب شده توسط شهرداري اردكان، در تعدادي از آنان تابلوهاي جهت نماي چك چك نيز به چشم مي خورد؛ اما بنا به دلايلي – نه چندان واضح- تعداد قابل توجهي از اين جهت نما ها در اصلي ترين خيابان اردكان حذف و به جاي آن جهت برخي مكانهاي ديگر مثل حوزه علميه و خرانق جايگزين گرديد. اين درست كه چك چك متعلق به همشهريان زردشتي ماست اما همه مي دانند كه اين مكان عنصري هويت بخش براي همه اردكانيهاست و همه نسبت به آن حساس هستند؛ و صد البته كه هويت بخشي و اهميت مكاني مثل حوزه علميه نيز بر هيچ كس پوشيده نيست اما اينگونه عمل كردن نيز اوج بي سليقگي است. همين تغيير تابلوها اخيرا سوء برداشتهايي را در سطح شهر ايجاد نموده است كه اميدواريم با پاسخگويي به موقع مسولين مربوطه شاهد برطرف شدن آنها باشيم.

نهايتا اينكه همانگونه كه گفته شد رقابت مكاني در اصل پديده منفي به شمار نمي رود بلكه عوارض جانبي آن است كه گاهي اختلافات را شدت بخشيده و باعث تشديد كدورتها مي شود. اميد آنكه رقابت تبديل به رفاقت شده و با وحدت و همدلي شاهد رشد و توسعه هرچه بيشتر شهر و استان و كشورمان باشيم.