گاندو نامی است محلی برای تمساح مردابی یا تمساح پوزه کوتاه بوده و وجه تسمیه منطقه حفاظت شده گاندو نیز حضور این گونه کم‌نظیر و با ارزش در این منطقه است.
با بروز یک دوره طولانی خشکسالی از سال ۱۳۷۹ در زیستگاه های این منطقه و خشک شدن بخش های زیادی از رودخانه سرباز و باهوکلات بیم آن را میرود که نسل این گونه در ایران رو به انقراض بگذارد.
……….زنده گیری و انتقال یک عدد تمساح پوزه کوتاه که وارد روستای دک باهو از توابع چابهار شده بود
بروز سیلاب‌های سنگین در زیستگاه گاندو و بلعیده شدن نوزادان توسط همنوعان بالغ خود از عوامل طبیعی تهدید تمساح پوزه کوتاه ایرانی به شمار می رود.
ازبین بردن زیستگاه این گونه برای فعالیت های کشاورزی، استفاده بیرویه از آب برکه‌ها به واسطه پمپاژ و حفر کانال، تغییر در ترکیب آب شیرین رودخانه بواسطه انواع آلودگی های شیمیایی از قبیل آفت‌کش‌ها، علف‌کش‌ها، قارچ‌کش‌ها، روغن موتور و مواد شوینده میتواند برای تمساح‌ها فاجعه‌آمیز بوده و بطور مستقیم یا غیرمستقیم نسل آنها را در معرض مخاطره قراردهد، کما اینکه موارد انقراض نسل این گونه در سایر زیستگاه های آن در پنجاب پاکستان، میانمار و بخش هایی از هندوستان نیز اتفاق افتاده است.
زیستگاه تمساح‌های پوزه کوتاه ایرانی در طول مسیر رودخانه سرباز در منطقه حفاظت شده گاندو و یک رودخانه در محور نیک شهر می باشد.
این جانور ۶۶ تا ۶۸ دندان و پاهای کوتاه دارد. فصل جفت‌گیری تمساح پوزه کوتاه ایرانی در اسفند ماه بوده و در اردیبهشت ماه حدود ۳۰ تخم می گذارد که در خرداد و تیر نوزادان از تخم بیرون می آیند. بیشترین تهدید تمساح پوزه کوتاه ایرانی خشکسالی و تخریب زیستگاه است. برخی تمساح‌ها نیز در مسیرهای تردد خود به دلیل برخورد با خودروها مورد تهدید قرار میگیرند.
مردم منطقه بلوچستان به این گونه علاقه‌مند بوده و برای حفاظت از گاندو خدمات و همکاریهای مطلوبی را با مامورین اجرایی محیط زیست استان داشته‌اند.
بر اساس یک باور قدیمی در بومیان منطقه، وجود تمساح در برکه‌ها باعث برکت و وسعت روزی مردم منطقه میشود و به همین دلیل بومیان به هیچ وجه اقدام به شکار تمساح نمی کنند.
طی آخرین سرشماری تعداد شمارش شده تمساح پوزه کوتاه مردابی بر اساس مشاهده مستقیم توسط اکیپ های سرشماری ۲۰۱ تمساح اعلام شده است. هرچند تمساح گونه‌ای بسیار باهوش و خجالتی است و به همین دلیل مشاهده مستقیم آن کاری دشوار است بنابراین با توجه به احتمال زیاد عدم مشاهده تعداد زیادی تمساح توسط اکیپ های سرشماری، تعداد تخمینی حضور این گونه در منطقه حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ تمساح تخمین زده می شود.
ایستگاه تکثیر و تحقیقات ریکوکش:
ایستگاه پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران (iew):در حوالی روستای درگس واقع در کیلومتر ۳۰ محور ارتباطی جکیگور – چابهار در حریم رودخانه سرباز با هدف تحقیقات و تکثیر و پرورش تمساح پوزه کوتاه مردابی در شرایط اسارت در سال ۱۳۸۹ راه اندازی گردید.
……………………………بچه تمساح های متولد شده در ایستگاه تحقیقاتی ریکوکش چابهار
در حال حاضر حدود ۳۰ تمساح پوزه کوتاه مردابی بالغ در سایت ریکوکش در فضایی طبیعی به مساحت ۱۰ هکتار نگهداری می شوند و بصورت دستی بوسیله مرغ زنده تغذیه می شوند.
منبع" دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران