یزدفردا | نسخه چاپی | عشق من فارس (4):معادل فارسی شش کلمه «اپلی کیشن»، «اکولوژی» و «بوفه» «اپوزیسیون» ، «اکیپ» و «بالکن»

یزدفردا"فرهنگستان زبان و ادب فارسی، معادل فارسی «اپوزیسیون»، «اکیپ» و «بالکن» را کلمات «گروه مخالف»، «گروه مجهز» و «ایوانک» معرفی کرده است.

ادبیات فارسی عرصه وسیعی است که در طول تاریخ پذیرای کلمات زبانهای مختلفی بوده است گاهی این کلمات از زبان عربی وارد زبان فارسی می شد در آن هنگام تنها تلفظ کلمه را تغییر می دانند این تغییر تلفظ کلمه دیگری در زبان فارسی می ساخت که با کلمه عربی متفاوت بود. زمانی کلمه ای مانند «سماور» از زبان روسی وارد فارسی می شد امروز کمتر کسی به روسی بودن این کلمه توجه می کند اما امروز با ورود کلمات زبانهای اروپایی به فارسی مواجه هستیم. با توجه به اینکه اغلب این کلمات در ردیف اصلاحات علمی قرار می گیرد و اینکه این دو زبان از ریشه زبانهای هند و اروپایی هستند فکر می کنید معادلسازی کلمات ضرورتی داشته باشد در صورتی که این معادلسازی برای کلمات زبان های غیر اروپایی انجام نمی شود و این زبانها از ریشه با زبان فارسی بیگانه هستند اما ضرورت معادلسازی برای کلمات «اپوزیسیون»، «اکیپ» و «بالکن» تا چه اندازه است؟

1-«اپوزیسیون»: معادل «گروه مخالف» را برای این کلمه ساخته اند این معادل در زبان فارسی به کارمی رود و کمتر کلمه «اپوزیسیون» را در زبان امروز مشاهده می کنیم. تک تک اجزاء این معادل در زبان امروز به کار می رود و این ترکیب به طور مستقل از معادل این کلمه لاتین نیز در زبان امروز دیده می شود. البته نباید این نکته را فراموش کرد که مخالف در اصل یک کلمه عربی است و به دلیل کاربرد زیا آن در زبان فارسی به عربی بودن آن توجهی نمی شود در صورتیکه این کلمه اروپایی بود به طور حتم برای آن معادلسازی می شد.

2-«اکیپ»: معادل «گروه مجهز» را برای آن درنظر گرفته اند این معادل با به میزان کمتری نسبت به معادل لاتین آن به کارمی رود. کلمه «مجهز» نیز در اصل کلمه ای عربی است که به دلیل کاربرد زیاد آن در زبان فارسی کمتر به این مسئله توجه می شود کلمه مجهز به عنوان اسم مفعول باب تفعیل در زبان عربی به کارمی رود . کاربرد این کلمه در زبان امروز نسبت به دوره های قبل بیشتر است این کلمه و امثال آن در سبک عراقی شعر فارسی و در متون کسانی چون عین القضات همدانی بیشتر دیده می شد. امثال عین القضات به کاربرد کلمه عربی توجه زیادی داشتند این توجه را در متون روان و سلیس فارسی چون گلستان سعدی کمتر می بینیم انچه ممکن است در سبک گلستان سخت به نظر برسد نثر مسجع آن است و گرنه از لفاظی های ادیب مآبانه کمتر می بینیم البته معادل های کلمات لاتین نیز باید از لفاظی های ادیب مآبانه به دور باشد.

3-«بالکن»: معادل «ایوانک» را برای آن قرار داده اند. تک تک اجزاء این کلمه در زبان فارسی نیز دیده می شود.این کلمه در شعر حافظ نیز وجود دارد از جمله آن این بیت از اوست:

هر که را خوابگه آخر مشتی خاک است

گو چه حاجت که به افلاک کشی ایوان را

معادل کلمه لاتین «بالکن» از ترکیب اسم و کاف تصغیر ساخته شده است با وجود همه این موارد مردم علاقه ای به کاربرد این کلمه ندارند و کاربرد معادل لاتین آن را در زبان فارسی بیشتر مشاهده می کنیم.

فرهنگستان زبان و ادب فارسی ، معادل فارسی کلمات «اپلی کیشن»، «اکولوژی» و «بوفه» را کلمات «درخواست نامه»، «بوم شناسی یا بوم شناخت» و «چینی جا» معرفی کرده است.

گاهی فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای کلماتی معادلسازی می کند که در زبان فارسی رواج پیدا کرده است. این مسئله سبب می‌شود که معادل ساخته شده توسط مردم به کارنرود . گاهی کلماتی مانند «اپلی کیشن» که جزء اصطلاحات کامپیوتر است در بین این کلمات دیده می‌شود. درباره این کلمات مسئله ضرورت ساخت معادل مطرح می‌شود اما این ضرورت در ساخت کلمات «اپلی کیشن»، «اکولوژی» چگونه است؟

4-«اپلی کیشن»: معادل «درخواست نامه» را برای این کلمه قرارداده‌اند این کلمه از ترکیب دو اسم ترکیب شده است که هردو در زبان فارسی به کار می‌رود اما ترکیب این دو کلمه را در معنای «اپلی کیشن» مشاهده نمی‌کنیم. کلمه «اپلی کیشن» جزء اصطلاحات کامپیوتر است و این اصطلاح بیش از معادل آن کاربرد دارد. این مسئله به دلالت معنای این معادل بر معنای کلمه لاتین بازمی‌گردد.

5-«اکولوژی»: معادل «بوم شناسی یا بوم شناخت» را برای آن قرار داده‌اند. کلمه بوم شناسی از ترکیب اسم، بن فعل مضارع «شناختن» و «یاء» مصدری ساخته شده است ترکیب اسم و بن ماضی همین فعل در کلمه «بوم شناخت» مشاهده می‌شود این دو معادل در کنار کلمه لاتین به‌کار می‌رود. و این مسئله به تطابق معنایی این معادلها با کلمه لاتین بازمی‌گردد ترکیب اسم با بن فعل مضارع «شناختن» در کلمه ای چون «خودشناسی» نیز دیده می‌شود.

6-«بوفه »: معادل «چینی جا» را برای ان ساخته‌اند. این کلمه مضاف و مضاف الیه مغلوب است و جای این دو بایکدیگر تغییر کرده است. این معادل در زبان امروز به‌کار نمی‌رود به دلیل آنکه مردم از نظر زیباشناسی با این کلمه مشکل دارند و این کلمه بیشتر بر کاربرد این وسیله دلالت می‌کند تا ساخت معادل برای یک کلمه.