کودتای ارتش ترکیه و اعلام "پرواز ممنوع" در آسمان این کشور، بسیاری از هواپیماها را زمین‌گیر و مسافرانِ کشورهای مختلف را سرگردان کرده است. از شب گذشته تا کنون نیز همه پروازهای ایران به مقصد استانبول لغو شده، اما سازمان هواپیمایی مجوزهایی را برای پرواز هواپیماهای بدون مسافر از تهران به مقصد ترکیه صادر کرده تا مسافران ایرانی حاضر در این کشور را به ایران بازگرداند. بنابر اظهارات مدیران تعدادی از دفاتر خدمات مسافرتی ایران، گروهی از این مسافران عصر امروز، شنبه 26 تیرماه به کشور بازخواهند گشت.

 

رضا عباسی - مدیرفنی یکی از دفاتر خدمات مسافرتی - که متمرکز در بازار ترکیه فعالیت دارد، به ایسنا گفت: از بعدازظهر امروز دو پرواز خالی به ترکیه خواهیم فرستاد تا مسافران‌مان را بازگرداند. در صورت نبود مشکل، یکی از این پروازها ساعت 30: 17 و دیگری 30 : 20 انجام می‌شود.

 

وی همچنین با بیان این‌که تا کنون ابلاغیه رسمی از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و یا نهاد و دستگاه دیگری مبنی بر خودداری از اجرا و ثبت‌نام تور ترکیه دریافت نکرده، اظهار کرد: چنین بیانیه‌هایی را معمولا از طریق رسانه‌ها دریافت می‌کنیم! در هر حال ما ثبت‌نام تورهای ترکیه را متوقف نمی‌کنیم، ولی برای آن تبلیغی هم نمی‌کنیم. وظیفه آژانس‌ها شرح وضعیت موجود است، ولی گاهی خود مسافر اصرار زیادی به انجام این سفر دارد.

 

او همچنین درباره‌ی تکلیف مسافران و گردشگران بازمانده در ترکیه توضیح داد: شرایط فوق‌العاده‌ی موجود اقتضا می‌کند از مسافر ایرانی در ترکیه حمایت کنیم. ما از آن‌ها هیچ جریمه و یا خسارتی نمی‌گیریم، حتی تصمیم گرفته‌ایم در صورت اعلام کنسلی تورهای تا دو سه ماه آینده، مبلغ تور را کامل مسترد کنیم. البته به شرط آن‌که تا روز دوشنبه 28 تیرماه، این کنسلی اعلام و ثبت شود.

 

عباسی درباره‌ی متولی پرداخت هزینه اقامت اضافی مسافران بازمانده در ترکیه نیز اظهار کرد: طبق قوانین موجود اگر مسافر پذیرش شده و پای پرواز باشد، اما برنامه‌ی سفرش کنسل شود، این ایرلاین است که باید به مسافر خدمات دهد، اما در حالت فوق‌العاده‌ی موجود که زمان پروازها قطعی نیست، ترجیح بر آن است مسافر سرگردان نشود، برای همین هزینه اقامت را خودِ آژانس می‌دهد و در آخر با ارائه مستندات به ایرلاین، هزینه‌ی اقامت اضطراری را از شرکت هواپیمایی مربوطه دریافت می‌کنیم، چون شرایط موجود به گونه‌ای نیست که مسافر را به حال خود رها کنیم.

 

بهروز صفری - عضو هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران - نیز که مدیریت یکی از آژانس‌های فعال در بازار گردشگری ترکیه را به عهده دارد، از لغو بیشتر پروازها به مقصد ترکیه تا روز دوشنبه خبر داد و به ایسنا گفت: در حال حاضر سازمان هواپیمایی مجوز پروازهای یک‌طرفه را صادر کرده و قرار است فعلا هواپیماها خالی از ایران بروند و مسافران ایرانی را به کشور بازگردانند.

 

وی ادامه داد: ما هیچ ابلاغیه رسمی از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مبنی بر ممنوعیت فروش تورهای ترکیه دریافت نکرده‌ایم، ولی خودمان تصمیم گرفتیم فعلا توری به این مقصد نفروشیم، چون مردم را به هر قیمتی نمی‌توان به این کشور فرستاد.

 

وی ادامه داد:‌ طبیعتا در شرایط بحرانی، جنگ و یا کودتا این وزارت امور خارجه است که باید رسما ممنوعیت اجرای تور را ابلاغ کند،‌ اما این وزارتخانه تا کنون مواضع مشخصی نداشته و رسما ممنوعیت فروش تورهای ترکیه را اعلام نکرده است. هنوز از طرف سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هم ابلاغیه‌ای رسمی منتشر نشده، ولی مجوزهای یک‌طرفه‌ای برای پروازها صادر شده که مسافران بازمانده را به کشور برگرداند.

 

او درباره تکلیف مسافرانی که هنوز مدت تورشان در ترکیه تمام نشده و با چنین شرایطی مواجه شده‌اند، توضیح داد: برای بازگشت آن‌ها به کشور درصورت تمایل‌شان هیچ محدودیتی وجود ندارد و تدبیر لازم صورت گرفته است.

 

صفری درباره‌ی مسافرانی که پیش‌تر تور ترکیه را خریده‌اند و هنوز زمان سفرشان فرا نرسیده است نیز گفت: فعلا که تمام پروازها یک‌طرفه خالی می‌رود تا ایرانی‌ها را به کشور برگرداند. ما امیدواریم تا سه‌شنبه شرایط عادی شود، با این حال گردشگرانی که هنوز زمان سفرشان فرا نرسیده برای کنسل کردن تورشان محدودیتی ندارند و بدون پرداخت جریمه و یا هزینه اضافی می‌توانند این کار را انجام دهند و هزینه تور نیز به آن‌ها مسترد خواهد شد.

 

وی بیان کرد:‌ هتل‌های ترکیه باید قبول کنند کشورشان مشکل دارد و نباید از مسافران و آژانس‌های ایرانی خسارتی بگیرند. ما هم زیر بار این قضیه نمی‌رویم.

 

عضو هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی همچنین یادآور شد:‌ طبق قانون "یاتا"، شرکت‌های هواپیمایی موظف‌اند مسافرانی که از پرواز ایران باز مانده‌اند را اسکان دهند و هزینه اقامت آن را پرداخت کنند. البته اگر مسافر به ماندن اصرار داشته باشد، پرداخت این هزینه را باید شخصا تقبل کند. اگر پرواز انجام نشد و آژانس نتوانست مسافر را برگرداند، این ایرلاین است که باید هزینه اقامت مسافر را بدهد که معمولا هم شرکت‌های هواپیمایی این کار را انجام می‌دهند، چون اولین‌بار نیست که چنین مشکلی پیش می‌آید، هر چند این بار شرایط فوق‌العاده و خاص بوده است.

 

رضا اباذری ـ رییس هیات مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران ـ‌ نیز به ایسنا گفت: تور و سفر تابع یک‌سری از متغیرهاست از جمله اقامت، ویزا، وسیله حمل و نقل که در صورت نبود هر یک از آن‌ها، آژانس‌های مسافرتی برای اجرای آن تور و برنامه سفر اقدام نمی‌کنند. وضعیتی که در ترکیه پیش آمده تابع چنین شرایطی است و طبیعتا خود آژانس‌های مسافرتی تمایلی به اجرای تورهای این مقصد ندارند و معمولا با هماهنگی شرکت‌های هواپیمایی با مسافر تعامل برقرار می‌کنند تا اوضاع عادی شود.

 

او درباره پرداخت غرامت و تقبل هزینه‌های مسافران بازمانده در ترکیه نیز اظهار کرد: دفاتر خدمات مسافرتی تمام خدماتی را که متعهد هستند ارائه می‌دهند، اما مسؤولیت پروازی که به هر دلیلی قطع می‌شود دیگر با آژانس نیست، اما پیمان شیکاگو و ورشو تکلیف متولی خدمات‌رسانی در چنین شرایطی را مشخص کرده است.

 

به دنبال وقوع کودتا در ترکیه و ایجاد شرایط بحرانی در این کشور، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، امروز شنبه 26 تیرماه بیانیه ای را به این شرح صادر کرد: «به دنبال حوادث و ناامنی‌های اخیر در ترکیه و حادث شدن شرایط فوق‌العاده (force Majeur) و بیانیه‌های نمایندگی‌های سیاسی و کنسولی کشورمان در مقصد، سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با انتشار بیانیه‌ای از دفاتر خدمات مسافرتی وگردشگری خواست تا اطلاع ثانوی و تا زمان برقراری مجدد امنیت و آرامش، از هرگونه ثبت‌نام و اعزام گردشگر به مقاصد گردشگری این کشور اکیداً خودداری نمایند.

 

این سازمان ضمن رایزنی‌ با وزارت امور خارجه و سازمان هواپیمایی کشوری، در حال برنامه‌ریزی برای بازگشت امن و تدریجی گردشگران ایرانی است که به دلیل ناآرامی‌های شب گذشته نتوانسته‌اند در زمان مقرر، ترکیه را ترک نمایند.

 

بدیهی است دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگریِ مرتبط باید تمام تلاش و مساعی خود را در جهت تمهید شرایط اضطرار برای این قبیل گردشگران در خاک ترکیه مصروف داشته، همکاری و مساعدت لازم را با نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در این کشور برای حفظ سلامت و  خروج تدریجی آنان به عمل آورند.»