یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلیزمان : 26 Mordad 1387 - 16:51
شناسه : 12436
بازدید : 14693
نقش قابل تامل فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه صنایع دستی ایران
نقش قابل تامل فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه صنایع دستی ایران
یزدفردا - محمد حسین تقوایی زحمتکش:بر این نکته تامل کردیم که تکنولوژی نوین اطلاعات درحوزه های مختلف علمی, فرهنگی, هنری,سیاسی و یا اقتصادی در جهان کنونی چه نقشی را ایفاد می کند؟
به طور مثال صنایع دستی به عنوان نماد سنت و برگرفته از فرهنگ عمومی و قومی ملل مختلف در دنیا امروز توانسته با بهره گیری از فناوری اطلاعات مرزها را درنوردد به گونه ای که بامبو چینی امروز در آن سوی جهان یعنی آمریکا در اتاف کودک کانادایی خودنمایی می کند.
این بامبوی چینی از از کدام روشهای مرسوم تجاری یعنی از طریق جهانگردان و تورست یا بازرگانان و دلالان یا شبکه های پیچیده بازاریابی به دست کودک کانادایی رسیده است؟ جواب هیچ یک از موارد نیست این کودک از طریق وب سایت فروش آنلاین چینی بامبو را خریداری نموده و حتی با بهره گیری از کارت اعتباری آنلاین مبلغ آن را پرداخت نموده است. البته این تنها یک بخش از تقش نقش قابل تامل فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه صنایع دستی است.
پیشگفتار
نقش و اهميت صنايع دستي به عنوان هنري اصيل و بومي با جنبه هاي كاربردي مختلف از لحاظ هنري، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي بر همگان آشكار است. نكته مهم و جالب توجه آن است كه حتي اگر همه تاثيرات مثبت اقتصادي صنايع دستي را به كناري بگذاريم، اين هنر ملي ايران به واسطه بازتاب ذوق سرشار، انديشه خلاق و هنرمندان پرمايه ولي بي ادعا بايد به صورت جدي و برنامه ريزي شده مورد حمايت قرار گيرد. در اين ميان نبايد از نقش IT و ICT به عنوان ابزاري براي حفظ، معرفي، آموزش و بازاريابي صنايع دستي غافل شد زيرا فناوري اطلاعات و در كنار آن فناوري ارتباطات كمك بسيار زيادي به توسعه اين هنر اصيل مي كند.
صنايع دستي
صنايع دستي نوعي كار است كه در آن لوازم تزييني و كاربردي تنها با استفاده از دست يا ابزار ساده ساخته مي شود.
صنايع دستي به مجموعه اي از هنرها و صنايع اتلاق مي شود كه عمدتا با استفاده از مواد اوليه بومي و انجام قسمتي از مراحل اساسي توليد، به كمك دست و ابزار دستي موجب تهيه و ساخت محصولاتي مي شود كه در هر واحد آن، ذوق هنري و خلاقيت فكري صنعتگر سازنده به نحوي تجلي يافته است.
فناوري اطلاعات و ارتباطات ICT
تكنولوژي ارتباطي و اطلاعاتي عبارتند از: مجموعه اي از ماشين ها به نام كامپيوترها، تلفن ها، داده پردازنده ها و ايستگاه هاي كاري، روبات ها، ماهواره ها و... كه از طريق نرم افزارها، فعال وعملگر مي شوند. در يك جمع بندي كلي اگر فناوري اطلاعات را مثلثي در نظر بگيريم سه راس آن را سيستم هاي اطلاعات اتوماسيون اداري و ارتباطات تشكيل مي دهد و ارتباط اين اجزا به معناي فناوري اطلاعات و ارتباطات است.( سلطاني فر، محمد و نورآبادي، مهدي، 1382، مقدمه بر روابط عمومي الكترونيك)
الگوهايي در زمينه ICT و صنايع دستي
در عصر حاضر مشكل اشتغالزايي يكي از دغدغه‌هاي مهم مديران و برنامه‌ريزان محسوب مي‌شود. درگزارشي كه در سال 2000 توسط سازمان جهاني كار منتشر شد، تأكيد شده‌است كه كشورهاي جهان تا سال 2010 ميلادي بايد قادر به ايجاد 500 ميليون موقعيت شغلي جديد باشند.
از سوي ديگر روند تحولات جهاني مانند تغييرات چشمگير در وضعيت جمعيتي، استقبال از مهاجرت، ظهور فناوري‌هاي نو، تولدي سازمان‌هاي جديد اجتماعي و طرح ديدگاه‌هاي نوين در مديريت و سازمان افق‌هاي تازه‌اي را فراروي برنامه‌ريزان و مديران امور اشتغال قرارمي‌دهد.
يكي از فناوريهايي كه طي چند دهه گذشته اساس و بستر تحول در زندگي بشر بوده‌است، فناوري اطلاعات است. فناوري اطلاعات نه تنها خود موجب توليد موقعيت‌هاي جديد شغلي شده، بلكه زمينه‌ساز تعييرات بنيادي در بسياري از مشاغل ديگر هم بوده‌است.
در دنيا، صنعتگران مستقل هنرها و صنايعي را خلق مي كنند كه منعكس كننده فرهنگ محلي، تاريخ و سنت مي باشد.
از ديدگاه تاريخي اين صنعتگران اجناس فروشي شان را مستقيما به مصرف كننده هاي محلي، توريست ها و از طريق دلال ها به بازارهاي صادراتي عرضه مي كنند. بوتيك هاي لوكس صنايع دستي، گالري هاي هنري و بخصوص فروشگاه هاي وارداتي قيمت هاي بالايي را براي هنرها و صنايع سنتي پرداخت مي كنند ولي براي رسيدن به اين بازارها، صنعتگران محلي مجبور به كار كردن با دلالاني هستند كه قيمت ها را به طور قابل توجهي تعيين مي كنند. بنابراين صنعتگر محلي از يك سود جزيي برخوردار مي گردد. با گسترش اينترنت و ساير تكنولوژي هاي اطلاعاتي و ارتباطي ICT اگرچه اين صنعتگران براي شروع كار بايد به اين ابزارها دسترسي داشته باشند ولي به آنها يك جايگزين اقتصادي تري مي دهد.
بازاريابي آنلاين
يكي از برنامه هاي كاربردي بي واسطه ICT در محدوده صنعتگري ايجاد فروشگاه هاي آنلاين است كه از طريق اينترنت اجناس را به فروش مي رسانند. در واقع، متداول ترين ICT قادر به بقاي پروژه هاي صنايع دستي در تجارت الكترونيكي و برنامه هاي بازاريابي اينترنتي مي باشد. برنامه هاي مشهور زيادي محصولات نمونه را از صنعتگران در سراسر جهان عرضه مي كنند، در حالي كه سايت هاي كوچك تر بازارهايي با موقعيت مناسب كه معمولابا يك پرورش مهارت ها و ساختار ظرفيتي به همراه يك انگيزه سود تجاري خالص مي باشد، ايجاد مي كنند.
به رغم اينكه امروزه صنايع دستي و سفرهاي سنتي در جهان بويژه در كشورهاي آفريقايي به عنوان يكي از بخش هاي اشتغالزا مطرح است و حتي كشورهايي مانند كنيا، غنا و... از طريق ICT به فروش محصولات خودي مي پردازند اما در كشور ما با وجود 300 نوع صنايع دستي جايگاهي شايسته براي اين مقوله نمي توان تصور كرد .اين در حالي است كه صنايع دستي طي ساليان متمادي، چه در دوران رونق و شكوفايي و چه در دوره هاي ركود، هنگامي كه با توسعه صنعت گردشگري همراه بود سهم شايسته و درخور توجهي در اقتصاد كشور و معرفي هنر ناب و خالص ايراني و در نهايت زندگي اقتصادي و حيات فرهنگي ما داشته است. اگرچه با وجود تمامي مواردي كه مطرح شد مي توان اميدوار بود كه در صنايع دستي با كمك ICT و IT مي تواند از توسعه كمي و كيفي مناسبي جهت دستيابي به اهداف خويش كه همانا حفظ، احيا، آموزش و بازاريابي مي باشد برخوردار گردد.
کارآفريني ديجيتالي راه نجات اشتغال
برخی معتقدند کارآفريني ديجيتالي راه نجات اشتغال در ايران است. در هيچ روش كاري و در هيچ اقتصادي نمي‌توان به غير از كسب و كار الكترونيكي روش جايگزيني بهتر براي اشتغالزايي سريع و درآمد بالا با كم‌ترين سرمايه‌گذاري حاصل كرد. نتايج موفقيت‌‌هاي كارآفريني ديجيتالي در جهان، خود نشانگر اهميت فوق‌العاده كسب و كار ديجيتالي در جهان است.
روند تحولات جهاني مانند تغييرات چشمگير در وضعيت جمعيتي، استقبال از مهاجرت، ظهور فن‌آوري‌هاي جديد و طرح ديدگاه‌ههاي نوين در مديريت و سازمان افق‌هاي فراروي برنامه‌ريزان امور اشتغال قرار داده‌است.
فناوري‌اطلاعات هم موجب توليد موقعيت‌هاي جديد شغلي و هم زمينه ساز تعغييرات بنيادي در بسياري از مشاغل ديگر بوده است.
جهاني شدن تسهيل در ارتباطات و تعييرات اقتصادي موجب پيدايش بازار كار تازه‌اي شده‌است كه نيروي كار آن نياز به مهارت و آموزش‌هاي جديد دارد.تا سال 2010 ميلادي مشاغل كنوني به چالش كشيده مي‌شود و حرفه‌‌هاي ارزشمندي به وجود خواهد آمد.
در سال‌هاي آينده اجزاي فن‌آوري اطلاعات از هماهنگي بيشتري برخوردار مي‌شود و اثرگذاري آن بر وضعيت اشتغال و ارتباط بين كشورهاي توسعه يافته و درحال توسعه خودنمايي خواهدكرد. از سوي ديگر، دولت‌ها در برنامه‌ريزي اشتغال با واقعيت‌هايي مانند ارزش‌هاي حاكم بر يك جامعه، عوامل جغرافيايي، منابع طبيعي، زبان، شاخص‌هاي جمعيتي مانند سن، تحصيلات و ....، بسترهاي صنعتي، سطح فناوري، مزيت‌هاي رقابتي و بسياري عوامل تعيين كننده ديگر مواجه مي‌شوند كه مجموع عوامل مذكور و تمايلات با نيازهاي پيش گفته جامعه، محدوديت‌هاي تعيين كننده دولت‌ها در برنامه‌ريزي كلان اشتغال به شمار مي‌روند.
فناوری اطلاعات و نسبت معکوس با اشتغال
البته اين نظريه قديمي كه روند مكانيزه شدن امور موجب افزايش بيكاري خواهدشد، هنوز در جهان طرفداراني دارد ولي به راستي آيا فناوري اطلاعات اشتغال زاست يا اشتغال‌زدا؟ تغييرات جمعيتي چه تأثيري بر آمار بيكاري داشته‌اسصت؟
آيا عصر اطلاعات مي‌تواند موجب ظهور موقعيت‌هاي شغلي جديدي شود؟ آيا در فضاي جديد ارتباطات، مي‌توان افراد متقاضي شغل را با موقعيت‌هاي شغلي موجود در آن سوي جهان مرتبط ساخت؟ آيا ارتباطات مردم در دهكده جهاني تأثيري بر روند مهاجرت نخبگان خواهدداشت؟ آيا روند فناوري اطلاعات و تأثير آن بر موقعيت‌هاي شغلي ملتها قابل پيش‌بيني است، يا اينكه مسافران سوار بر اين موج به سوي مقصدي نامشخص و مبهم در حركتند و در نهايت آيا فناوري اطلاعات مي‌تواند پاسخي براي حل بحران بيكاري جوانان و تحصيلكرده‌هاي كشور داشته‌باشد؟
با گذشت زمان و روند تحولات جهاني، فعاليت‌هاي روزمره جوامع با سرعت غيرمنتظره‌اي در حال مكانيزه شدن هستند. به طوري كه در منزل و در محيط كار و تجارت، آثار انقلاب ريزپردازنده‌ها به وضوح نمايان است.انقلاب اخير در حال متحول كردن روش‌ها و سرعت فكر كردن، ارتباطات، همكاري،طراحي و ساخت، شناسايي و بهره‌برداري از منابع، بكارگيري تجهيزات، هدايت تحقيقات، تجزيه-تحليل و پيش‌بيني آينده، بازاريابي، جابه‌جايي محصولات، نقل و انتقال اعتبارات و در يك كلام، متحول كردن روش زندگي و تجارت است.عوامل ديگري همچون تغييرات اقتصادي، جمعيتي، جهاني شدن، تسهيل در ارتباطات، تحولات شگرف در فناوري و ظهور مشاغل جديد، موجب پيدايش بازار كار تازه‌اي شده است كه نيروي كار آن نياز به مهارت و آموزش‌هاي جديدي دارد.
سخن آخر
حال در راستاي سعي و اهتمامي كه دولت کریمه نهم در زمينه اشتغالزايي و كارآفريني دارد مي‌توان از صنايع‌دستي و هنرهاي سنتي نيز نام برد كه در هجران و دوري از بازار صنعتي قرار گرفته است.
با توجه به كارآفريني و توانايي‌هاي مستتر در اين زمينه به طوري كه به اذعان مسوولان سازمان 2 ميليون نفر به طور مستقيم و 6 و نيم ميليون نفر به طور غيرمستقيم دراين حوزه در حال فعاليت هستند مي‌توان با القاي صحيح و سالم فن‌آوري ديجيتال در زمينه فروش و ارتقاي صنعت هنرهاي دستي و صادرات اين دستاوردهاي عظيم فرهنگي به خارج از كشور بستر مناسبي را در زمينه اقتصاد هنرهاي دستي ايجاد كرد و برنامه‌هاي بلند مدتي را پايه‌‌ريزي كرد.
منابع: