یزدفردا | نسخه چاپی | کارشناسان بین الملل در گفتگو با فرارو تحلیل کردند چرا داعش به ترکیه حمله کرد؟

یزدفردا: در روزهای اخیر سه تحول مهم در ترکیه صورت گرفته است. یکی احیای روابط این کشور با اسرائیل بعد از شش سال و دیگری بهبود روابط ترکیه با روسیه که بعد از سقوط جنگنده روسی توسط ترک ها، شکرآب شده بود. اما تحول سوم دیشب در فرودگاه استانبول از سوی داعش رخ داد که با عملیاتی تروریستی موجب کشته و زحمی شدن دهها نفر شد. آیا می توان میان این سه تحول ارتباطی دید؟ چرا داعش به ترکیه حمله کرد؟

تغییر موضع ترکیه باعث حمله داعش به این کشور شد
دکتر افشار سلیمانی سفیر پیشین ایران در آذربایجان و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «از آنجا که تدارک یک عملیات تروریستی نمی تواند ظرف یکی دو روز صورت بگیرد و زمان بیشتری لازم دارد در حالی که بحث احیای روابط ترکیه با اسرائیل و روسیه مربوط به دو روز اخیر است لذا احتمال تاثیر این دو موضوع در اقدام داعش علیه ترکیه بسیار اندک است.»

وی ادامه داد: «به نظر می رسد اقدام تروریستی داعش در ترکیه ناشی از دو عامل است. عامل اول مربوط به نزدیکی ترکیه به ائتلاف غرب علیه داعش و عامل دوم مربوط به دوری ترکیه از سیاست های منطقه ای عربستان است.»

این دیپلمات باتجربه ایران اظهار کرد: «در ماههای اخیر و به ویژه پس از نخست وزیری اییلدیریم شاهد موضع گیری های جدیدی از سوی ترکیه به خصوص در موضوع سوریه هستیم؛ به طوری که اظهارات مقامات ترکیه درباره سوریه و بشار اسد به غلظت و شدت سابق نیست.»

وی ادامه داد: «اخیرا اقداماتی از سوی ترکیه علیه داعش صورت گرفته که مسبوق به سابقه نیست. به طور مثال ترکیه در موفقیت های اخیر ائتلاف غرب و مخالفان اسد که در نواحی مختلفی از سوریه همچون حلب بدست آمد کمک بسیاری کرد. یعنی اکنون شاهد هماهنگی بیشتری میان ترکیه، آمریکا، ائتلاف غرب و مخالفان اسد علیه (فعلا) داعش هستیم.»

سلیمانی گفت: «همچنین نزدیکی و هماهنگی که قبلا میان عربستان و ترکیه در بحث سوریه وجود داشت دیگر وجود ندارد و کمک های مستقیم یا غیرمستقیم یا اغماض هایی که برای داعش کمک تلقی شود دیگر از سوی ترکیه صورت نمی گیرد.»

وی ادامه داد: «لذا به نظر می رسد عربستان در موضوعات منطقه ای همچون سوریه با ترکیه دچار اختلاف شده است. این اختلاف حاکی از آن است که ترکیه قصد دارد علیه داعش اقدام کند چون هم از سوی ائتلاف غرب و افکار عمومی داخلی تحت فشار است و هم با ادامه سیاست های قبلی زیان خواهد دید.»

وی افزود: «این در حالی است که عربستان همچنان به حمایت مالی از گروههای ترویستی ادامه می دهد. عربستان از آنجا که همچنان در یمن گرفتار است تمایل دارد داعش در مناطق سوریه و عراق تقویت شود تا منافع خود را بدست آورد.»

این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: «لذا با توجه به دور شدن ترکیه از سیاست های منطقه ای عربستان می توان گفت این احتمال وجود دارد که داعش این عملیات را با چراغ سبز عربستان و کمک های مالی این کشور انجام داده است.»

انفجار استانبول پیامی از سوی داعش به جهان بود
اما دکتر بهرام امیراحمدیان کارشناس مسائل ترکیه در گفتگو با فرارو گفت: «به نظر من احیای رابطه ترکیه و اسرائیل ارتباطی به حادثه تروریستی در فرودگاه استانبول ندارد و داعش نمی تواند تحت تاثیر این موضوع قرار گرفته باشد؛ چراکه داعش اصلا یک جریان اسلامی نیست بلکه یک جریان تروریستی و ضداسلامی است و خود نیز اعلام کرده هدف اول آن نه اسرائیل، بلکه شیعیان است.»

وی ادامه داد: «همچنین بحث بهبود روابط ترکیه و روسیه نیز نمی تواند عاملی برای خشم داعش و انتقام آن از ترکیه باشد، چراکه روابط ترکیه و روسیه یک روابط دوجانبه ای بوده که هر دو طرف از آن منتفع می شدند و اقتصاد آنها به همدیگر وابسته بود.»

امیراحمدیان اظهار کرد: «درباره انفجار اخیر در استانبول که توسط داعش صورت گرفته می توان چنین گفت که داعش قصد دارد به جهان عنوان کند اگر از فلوجه عقب نشینی می کند مفهومش این نیست که این جریان متوقف شده، بلکه جابجا می شود و همچنان حضور دارد و فعال است. به عبارتی داعش با این حمله تروریستی این پیام را به دنیا صادر کرد که همچنان در عرصه حضور دارد و این احتمال را باید داد که هر لحظه در کشور یا نقطه ای دیگر عملیات جدیدی انجام دهد.»

وی افزود: «در پیام آقای اردوغان نیز به این موضوع اشاره شده بود که این عملیات تروریستی نه علیه ترکیه بلکه علیه جامعه جهانی بود چراکه داعش با هدف قرار دادن فرودگاه استانبول که فرودگاهی بین المللی است و پروازهای بسیاری در آن صورت می گیرد در واقع حمل و نقل جهانی را مورد حمله قرار داد تا اقتصاد جهان را مختل کند.»

امیراحمدیان در پاسخ به این سوال که پیش از این روسیه از وجود اسنادی مبنی بر ارتباط و معامله نفت میان ترکیه و داعش خبر داد بود، چه تحولی صورت گرفته که اکنون داعش ترکیه را مورد حمله قرار می دهد؟، گفت: «این سوال وجود دارد که اگر اسنادی دال بر خرید نفت از داعش توسط ترکیه وجود داشته چرا در دادگاههای بین المللی مطرح نشد. لذا به نظر من طرح این ادعا از سوی روسیه بیشتر جنبه تبلیغاتی داشت که بعد از سقوط جنگنده روسی مطرح شد.»

وی ادامه داد: «اگر دولتی با داعش ارتباط آشکار داشته باشد و این موضوع افشا شود قطعا موجب سقوط آن دولت خواهد شد و جامعه جهانی و سازمان ملل آن دولت را تنبیه خواهد کرد. لذا من فکر نمی کنم چنین ارتباطی میان داعش و ترکیه صحت داشته باشد.»

امیراحمدیان در پاسخ به این سوال که آیا حمله داعش به ترکیه می تواند در موضع این کشور علیه این جریان تکفیری تاثیر داشته باشد؟، گفت: «رئیس دولت ترکیه پیامی مبنی بر دعوت از جهان برای مبارزه علیه تروریسم صادر کرده که هم آمریکا و هم اتحادیه اروپا و هم ناتو اعلام کردند از مبارزه ترکیه علیه تروریسم بین الملل پشتیبانی می کنند.»

وی افزود: «اکنون ترکیه در آستانه تحولات منفی قرار گرفته و هر لحظه امکان دارد چنین انفجارهایی در نقاط دیگر این کشور نیز رخ دهد. لذا به نظر می رسد ترکیه عزم بیشتری در رابطه با کنترل مرزهای خود به کار خواهد گرفت.»