گفتوگو با حجت الاسلام والمسلمین صدوقي :مام جمعه واسطه دولت، حكومت و مردم است
(30 سال از برگزاري اولين نماز جمعه پس از انقلاب اسلامي گذشت )
یزدفردا :گفتوگو از خبرنگار ايسنا: حميده صفامنش :برپايي نمازجمعه به عنوان يکي از نمادهاي سياسي اسلام از دغدغههاي اصلي حضرت امام خميني(ره) پس از پيروزي انقلاب بود. از اينرو ايشان در همان نخستين سال پيروزي انقلاب، مرحوم آيتالله طالقاني را به امامت جمعه تهران منصوب فرمودند و روز جمعه 5 مرداد سال 1358 برابر با سوم ماه مبارک رمضان اولين نماز جمعه پس از پيروزي انقلاب اسلامي به امامت ايشان در دانشگاه تهران برگزار شد.
با فاصله اندکي از برگزاري اولين نمازجمعه تهران، امام خميني (ره) در پيامى به مناسبت عيد فطرسال 1358، بار ديگربا تاكيد بر بعد سياسي نمازجمعه فرمودند: "... اسلام دين سياست است، دينى است كه در احكام آن سياست به وضوح ديده مىشود،..."
امام خميني(ره) نماز جمعه را از بزرگترين عنايات حق تعالي بر جمهوري اسلامي ايران خواندند و تصريح كردند: "نماز جمعه که نمايشي از قدرت سياسي و اجتماعي اسلام است، بايد هرچه باشکوهتر و پر محتواتر اقامه شود. ملت عظيم و عزيز با شرکت خود بايد اين سنگر اسلامي را هرچه عظيمتر و بلند پايهتر حفظ نمايد تا به برکت آن توطئههاي خائنان و دسيسههاي مفسدان خنثي شود".
به مناسبت سيامين سالگرد برگزاري اولين نماز جمعه بعد از پيروزي انقلاب، حجتالاسلام والمسلمين محمد علي صدوقي، فرزند سومين شهيد محراب در گفتوگويي با خبرنگار ايسنا به تشريح ابعاد برگزاري اين مراسم عبادي- سياسي پرداخت. صدوقي پس از ارتحال مرحوم آيتالله روحالله خاتمي در سال 60، با حكم حضرت امام (ره) به نمايندگي ايشان و امامت جمعه يزد منصوب شد و پس از رحلت آن بزرگوار، اين مسؤوليت با تنفيذ مقام معظم رهبري همچنان ادامه دارد.
حجتالاسلام والمسلمين محمدعلي صدوقي گفت: حضرت آيتالله طالقاني شخصيتي است كه امام (ره) درباره او فرمودند «او براي اسلام به منزلهي حضرت ابوذر بود. زبان گوياي او چون شمشير مالك اشتر بود، برنده و كوبنده».
نمايندهي ولي فقيه در استان يزد در گفتوگو با خبرنگار گروه تاريخ ايسنا اظهار كرد: اولين عبادتي كه در اسلام بر پيامبر(ص) و مسلمين واجب شد نماز بود. نماز عمود دين است و نزديك كننده به پروردگار است. نماز جمعه يكي از مهمترين عبادات عبادي و سياسي است و اسلام نسبت به عبادات سياسي و عبادي توجهي خاص دارد و در بين اين عبادات، نماز جمعه جايگاهي خاص دارد؛ به گونهاي كه امام راحل ميفرمايند «نماز جمعه در راس همهي امور است».
شعار معروف ديانت ما عين سياست ماست در نماز جمعه شكل ميگيرد
وي افزود: «امام خميني (ره) نماز جمعه و منصب امام جمعه را از شئون حكومت ميدانستند و اين بدان معناست كه نماز جمعه تنها يك ارتباط دوسويه بين نمازگزار و خداوند نيست. نماز جمعه براي اين است كه مردم هفتهاي يك بار بتوانند از زبان كسي كه منصوب از سوي مقام معظم رهبري نظام است با موضوعات ديني و مسايل و مشكلات مربوط به جهان اسلام آشنا شوند و خلاصه آنكه نماد عملي و شعار معروف ديانت ما عين سياست ماست در نماز جمعه شكل ميگيرد براي اينكه امام جمعه مبلغ اسلام راستين است و بايد از سياست براي مردم حرف بزند و لذاست كه از سوي بالاترين مقام نظام اسلامي منصوب ميشود تا ناظري بيطرف براي خود حكومت باشد و بنابراين امام (ره) ميفرمايد «ائمه جمعه يكي از موثرترين قشرهاي جامعه به حساب ميآيند» و همچنين تاكيد دارند كه «ائمه جماعات و جمعات توجه بدهند مردم را به مسايل سياسي».
امام جمعه سخنگوي دولت نيست؛ واسطهي دولت، حكومت و مردم است
صدوقي خاطرنشان كرد: «بايد به اين نكته توجه داشت كه امام جمعه سخنگوي دولت نيست. فرق امام جمعه با مسوولان دولتي اين است كه واسطهي دولت، حكومت و مردم است. بيشترين نقش امام جمعه در انتقال حرفها و خواستههاي مردم به حكومت است و نظارت بر مسوولان كه عدالت پيشه كنند و به مردم و مشكلات آنها توجه كنند.»
وي گفت: «امام راحل ميفرمايند "منصب امامت جمعه يعني منصب تماس روحانيت با ملت و روحانيت با مجلس و دولت و اين از اموري است كه با دست تواناي ائمه جمعه انجام ميگيرد"».
امام جمعهي يزد افزود: «بديهي است كه نظارت امام جمعه دخالت در سيستم حكومتي نيست. دولت و مسوولان محترم، مجريان هستند كه بر اساس ضوابط و قوانين كشور كار ادارهي كشور را سامان ميدهند و بر همين اساس است كه امامان جمعه نبايد در ادارهي كشور و امور اجرايي دخالت كنند. حضرت امام (ره) خطاب به ائمه جمعه ميفرمايند «بايد در تمام امور مسلمين نظارت داشته باشيد».
وي گفت: «بديهي است كه معناي اين نظارت اين است كه مسوولان توصيههاي ائمه جمعه را مورد توجه قرار دهند، كه اگربه توصيههاي ائمه جمعه بياعتنا شوند خود ضرر ميكنند؛ زيرا يك فرد دلسوز كه ميتواند مشكلات و نظرات مردم را به آنها منتقل كند از دست ميدهند.»
اگرتريبون نمازجمعه به تريبون سليقهاي خاص تبديل شود،امام جمعه نميتواند حالت فراگير داشته باشد
صدوقي خاطرنشان كرد: «از مهمترين مسايلي كه ائمه جمعه بايد به آنها توجه داشته باشند اين است كه گرايشها و سلايق سياسي خود را در حوزهي مسووليت دخالت ندهند. امام جمعه بايد حالت پدري بر همهي مردم زير سقف نظام داشته باشد. اگر تريبون نماز جمعه تبديل به تريبون حزبي و سليقهاي خاص شود، امام جمعه نميتواند حالت فراگير داشته باشد. از گذشتههاي دور، علماي بلاد ملجأ همه بودهاند و اين ملجأ همه بودن خصوصيت بارزي است كه بايد در حكومت و نظام جمهوري اسلامي در امام جمعه نمود بيشتري داشته باشد.»
وي گفت: «پربار بودن و قابل استفاده بودن خطبهها يكي ديگر از مسايلي است كه مورد توجه و تاكيد هميشگي حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبري انقلاب بوده و هست. در وضعيت فعلي با گرفتاريهاي مختلف با آسان بودن ارتباطات و در دسترس بودن هر نوع اطلاعاتي در اختيار جوانان، فرصت كوتاه نماز جمعه فرصتي است كه بايد نمازگزاران با مكتب غني معارف اسلامي و شيعي آشنا شوند.»
دولتها بايد ائمه جمعه را در دلسوزيهاي مشفقانه كمك كنند
صدوقي گفت: «ائمه جمعه از دولتها انتظار داشته و دارند كه آنها را در دلسوزيهاي مشفقانه كمك كنند و اگر گاهي در خطبه بعضي مسايل و مشكلات مردم را بيان ميكنند، از وزير و مسوول مربوطه پاسخ و توضيحي داشته باشند كه در دولتهاي گذشته تقريبا اينگونه عمل ميشد و دولت خدمتگزار فعلي كه با شعارهاي ارزشي و حمايت بخش زيادي از روحانيون سر كار آمد انتظار بود كه با ائمه جمعه هماهنگي بيشتري داشته باشد ولي متاسفانه بياعتناييهايي به نصايح دلسوزانه و عدم توضيح و پاسخگويي به خواستههاي مردم كه از زبان امام جمعه بيان ميشود در حال حاضر وجود دارد كه اميدوارم موردي باشد و جنبهي عمومي نداشته باشد.»
وي تاكيد كرد: «روحانيت هميشه پشتيبان اصلي انقلاب اسلامي و رييسجمهور منتخب مردم و مورد حمايت مقام معظم رهبري بوده است و خواهد بود. اگر دولت و كارگزاران آنان به نظرات و مشاورهها و دلسوزيهاي ائمه جمعه بياعتنا باشند طبعا از پشتيباني روحانيون برجسته و موثر هم بينصيب خواهد بود و اين نه به نفع دولت است و نه به نفع مردم.»
اگر جريان تحجر و خرافهگرايي درجامعه رشد كند اين به معناي دوري از اسلام ناب است
نماينده ولي فقيه در استان يزد گفت: «پرهيز از خرافهگرايي و تحجر ويژگي برجستهي انديشهي امام (ره) و مقام معظم رهبري است كه آنان را با خيلي از روحانيون متمايز ميكند و ائمه جمعه موظفند از اين تفاوت پاسداري كنند. دفاع از نظرات امام (ره) و مقام معظم رهبري وظيفهي آنهاست. اگر خداي نكرده جريان تحجر و خرافهگرايي در جامعه رشد كند اين به معناي دوري از اسلام ناب و انديشهي امام راحل و مقام معظم رهبري است.»
صدوقي تاكيد كرد: «وظيفهي ائمه جمعه حمايت و تقويت جايگاه ولايت و شخص ولي فقيه است.»
وي در تحليل علل انتخاب آيتالله طالقاني به عنوان اولين امام جمعه خاطرنشان كرد: «آيتالله طالقاني با انقلاب بود و در انقلاب نقش اساسي را داشت. طالقاني زندان رفته، شلاق خورده و تبعيد شده در راه انقلاب و از همگامان و يار امام (ره) بود. طالقاني اهل بيان بود و آنچه كه در انديشه امام (ره) بود را مطرح ميكرد. طالقاني واپسگرا نبود و با تحجر سخت مخالف بود و انساني روشنفكر و آشنا به مسايل اسلام ناب محمدي بود و در بين توده مردم و بخصوص جوانان كه سرمايه مهمي براي كشور بوده و هستند، جايگاهي ويژه داشت و مورد اعتماد امام (ره) بود؛ طالقاني هم انقلابي بود و هم اسلام شناس.»
صدوقي يادآور شد كه سعي و تلاش ائمه جمعه بايد در حدي باشد كه به مردم نسبت به شرايط سياسي روز آگاهي دهند و هم اينكه نسبت به مسايل عبادي و اعتقاديشان توجهي خاص داشته باشند.