یزدفردا

تا امروز موارد مختلفی از فعالیت‌های نیکوکارانه را  دیده و شنیده‌ام که مرا به تحسین واداشته؛ بسیاری از این فعالیت‌ها نه در دیگر کشورها که در ایران اتفاق افتاده و من در استان یزد شاهد آن بوده‌ام.

شاید ویژگی اغلب فعالیت‌های شاخص نیکوکارانه آن، بومی‌بودن آن باشد، یعنی فرد نیکوکار با توجه به مشکلات پیرامون خود نسبت به انجام کار خیر اقدام کرده است و برای من این دیدگاه خاص و روشن فرد نیکوکار بوده که تبدیل به یک الگو شده است.

به این‌گونه که شاید گاهی فرد مهم نباشد و چیزی که اهمیت داشته، نگاهی است که فرد نیکوکار دارد و این نگاه سپس گسترش پیدا کرده است.

چه بسیار افرادی هستند که با نیت نیکوکارانه نسبت به انجام کار یا وقف اقدام می‌کنند اما این کار با توجه به مشکلات اطراف نبوده یا درد زیادی در اطراف خود را درمان نکرده است.

هرچه نگاه ژرف‌تر باشد، تأثیر انجام کار خیر می‌تواند بیشتر باشد.  یکی از مشکلات استان ما همیشه کم‌آبی بوده است. همین مسأله توجه نیکوکاران یزدی را درگذشته به خود جلب کرده است، به‌گونه‌ای که بسیاری از وقفیات در مناطق مختلف استان یزد، وقف چاه آب بود، به‌گونه‌ای که فرد نیکوکار چاه آب یا راه‌آبی را وقف سرسبزی و آبادانی منطقه‌ای می‌کرده  و از سوی دیگر همین امر سبب تسهیل استفاده مردم منطقه از آب شرب می‌شده است.

آثار بعضی از این فعالیت‌ها به‌حدی بوده که بعد از گذشت قرن‌ها هنوز آن منطقه به‌واسطه این کار نیک سرسبز مانده و مردم این دیار از آن استفاده می‌کنند، یا حتی بعضی  بادگیرهایی   ساخته و وقف‌شده تا مردم بتوانند در این منطقه کویری و گرم از آن استفاده کنند.

برای مثالی دیگر یکی از خیرین در شهر یزد در چندین دهه قبل با نگاهی ژرف  نسبت به ساخت مجموعه‌ای شامل یک یتیم‌خانه، مدرسه، مرکز درمانی و مرکز تفریحی اقدام کرده که این فعالیت نیکوکارانه دهه‌ها توانسته هم اثرات مثبت بسیار زیادی بر مردم منطقه بگذارد و هم نگاه این نیکوکار و بعد از آن، وقفیات از این ‌دست گسترش پیدا کرده  و تفکر جامع‌نگر این نیکوکار در زمینه آموزشی، درمانی، تفریحی و... خود می‌تواند الگوی خوبی برای کار خیر باشد. گاهی‌اوقات نگاه روشن و مهربان بعضی نیکوکاران مرا به فکر فرو برده؛ به‌گونه‌ای که گمان نمی‌رفته درگذشته چنین تفکراتی وجود داشته باشد. به‌عنوان‌ مثال چندی پیش در حاشیه همایش تجلیل از نیکوکاران و واقفان یکی از شهرستان‌های استان یزد، وقف‌نامه‌ای را دیدم که بیش از دو قرن پیش صورت گرفته بود و در آن فرد نیکوکاری زمینی را برای کار زراعی وقف و تصریح کرده بود که از محل درآمد زمین؛ غذای سگ‌های ولگرد منطقه تأمین شود. مسأله حمایت از حیوانات یکی از مواردی است که شاید درحال حاضر نیز توجه زیادی به آن نشود ولی این‌که در قرن‌ها پیش چنین تفکری در انجام کار خیر بوده، نشان می‌دهد صرف انجام کار خیر و وقف، بدون توجه به مشکلات اطراف و حل مسائل پیرامونی شاید چندان کارساز نباشد، یا چند قرن پیش در یکی از روستاهای یزد فردی زمینی را وقف می‌کند تا از محل درآمد زراعی آن برای کودکانی که آب‌فروشی می‌کنند، هزینه شود، یعنی اگر کوزه این کودکان شکست برای آنها مجدد خریداری شود تا این کودکان از آسیب‌های اجتماعی زمان خود متضرر نشوند. از این‌گونه نگاه‌ها و موارد در اطراف بسیاری از ایرانیان به‌خصوص در گذشته شاید زیاد دیده شود و الگوی من در کار خیر و نیکوکاری، تفکر این‌گونه افراد است که در کار خود به‌ کار برده‌اند. هنگام انجام کار خیر، چه‌ بهتر چشم‌ها را خوب باز کرده و با نگاهی آزاد و روشن سعی شود در جهت حل مشکلات پیرامونی که گریبانگیر مردم اجتماع‌های محلی بوده، حرکت شود و سعی شود در کنار حل مقطعی مشکلات، به سوی تغییر نگرش آن اجتماع نیز گام برداشته شود.