محسن اختياري

عدالت ، به مفهوم واقعي و حقيقي خود يعني  " قرار گرفتن هرچيزي در جايگاه واقعي خودش "  ، قطعا مي تواند سعادت و كمال را براي  تمامي جامعه بشري فارغ از هر زمان ومكاني به ارمغان بياورد ؛ و همين مفهوم ساده و ليكن عميق و تاثيرگذار كليد واژه حل بزرگترين مشكلات و معضلات در كل جامعه بشري خواهد بود ؛ و اما در مقابل ، مفاهيمي همچون ظلم و تبعيض ، به همان اندازه كه ناخوشايند و ناپسنديده است مي تواند سرمنشاء بروز مشكلات و ناخشنوديها گردد . اگر چه پرداختن به هر كدام از اين مفاهيم و موضوعات مرتبط با آن  خود نيازمند بحثهاي مفصل و طولاني است وليكن مقصود ما از اين نوشته مختصر پرداختن به مصاديقي آشكار از اين مفاهيم است كه انعكاس بيروني آنرا در جوامع و پيرامون خويش به وضوح مشاهده مي نماييم .

براي قرنهاي طولاني و متمادي سلطه قدرت استعمارگران بربسياري جوامع ضعيف و مستضعف انساني كه عمدتا داراي بزرگترين منابع از ثروتهاي خدادادي بودند ، نه تنها ملتهاي مظلوم را از بهره اين ثروتها محروم نموده بود ، بلكه در بسياري موارد عامل استثمار ، بهره كشي و حتي سرمنشاء اعمال ظلم و بي عدالتي نسبت به اين ملتها بوده است . وجود انواع گوناگون منابع طبيعي خداوندي نظير انواع معادن طلا ، الماس ، ذغالسنگ ، نفت ،گاز ، جنگلها و ساير ثروتهاي طبيعي در بسياري كشورهاي ستم كشيده دنيا همچون بسياري كشورهاي آفريقايي و يا حتي برخي كشورهاي آسيايي و بويژه در منطقه ثروتمند خاور ميانه ، براي سالهاي طولاني نه تنها اين ملتهاي مظلوم كه مالكان اصلي اين ثروتها بودند هيچ بهره اي از آن نداشتند ، بلكه در دشوارترين شرايط مورد بهره كشي و استثمار استعمار قرار گرفته  ،  با دست و زحمت جانفرسا  منابع عظيم ثروت خود را استخراج و استحصال نموده ، بي آنكه كمترين بهره اي از آن ببرند آنرا در اختيار زورگويان و استعمارگران قرار مي دادند .

اگر چه ظلم و تبعيض به هر شكل و هر نحو ممكن در هر گوشه زمين و بر هر انسان مظلومي كه روا داشته شود امري ناپسند و مذموم است ، وليكن مشاهده مصاديقي از آن در نقاطي از دنيا بويژه در مملكت اسلامي خودمان كه چندين دهه است پرچم صلح و عدالت علوي را بيرق خويش ساخته و بعنوان نماد و الگوي عيني و عملي سيره عظماي علوي و سنت كبراي نبوي روشنگر راه عدالت پيشگان جهان است ، جاي بسي درد و اندوه است .

در كمال تاسف اگر با اندكي ريزبيني وكمي تيزبيني نيم نگاهي به محدوده وسيع پيراموني خويش در كشور عزيز و پهناورمان بياندازيم شاهد رويكردها و پديده هايي خواهيم بود كه بعضا ثروتمندترين نقاط از لحاظ منابع و نعمتها و ثروتهاي خدادادي ، محرومترين و فقيرترين مناطق كشور از نظر امكانات زندگي و لوازمات رفاهي و معيشتي هستند ؟! ، و در زمره اين مصاديق تاسف برانگيز خواهيم ديد كه منطقه محروم ديهوك عليرغم دارا بودن يكي از اين منابع عظيم ثروت از مصاديق روشن آن بشمار مي رود .

شهر ديهوك عليرغم برخي شرايط و موقعيت منحصر بفردي كه دارا مي باشد ، در كمال تاسف بنا به دلايل گوناگون در تمامي اين سالها مورد غفلت واقع گرديده و به هيچ عنوان به جايگاهي كه شايستگي آنرا داشته نرسيده است .

_ از نظر موقعيت استراتژيك ، ديهوك در مسير عبوري شاهراههاي اصلي و مهم  و محل تقاطع كريدورهاي شمال به جنوب و شرق به غرب كشور است بگونه ايكه از اين محل دسترسي به تمامي شهرها در اقصي نقاط كشور امكان پذير است ، كه كمتر مكاني را باچنين موقعيت خاص مي توان يافت .

_ از نظر آب و هوايي ، ديهوك داراي هوايي متعادل و نسبت به بسياري مناطق ديگر مخصوصا ساير قسمتهاي شهرستان داراي آب و هواي نسبتا مساعد و مناسبي مي باشد كه علاوه بر مقصد تابستاني ، مستعد پرورش انواع گوناگون و متنوع محصولات بوده كه در صورت تامين زيرساختها و بويژه آب ،  سر منشاء رشد و پويايي مشاغل و فعاليتهايي همچون دامپروري و كشاورزي خواهد بود .

_ از نظر موقعيت گردشگري و جاذبه هاي توريستي ويژگيها ي منحصربفردي دارد كه مي تواند يكي از مقاصد جذاب حتي براي تورهاي گردشگري اعم از داخلي يا خارجي باشد ، شاهد بر اين مدعا وجود جاذبه هاي كم نظيري همچون ، بافت قديم ديهوك ، بافت قديم روستاي اسفنديار ، بافت قديم روستاي اصفهك ، روستاي بسيار ديدني و منحصر بفرد نايبند ، آبگرم كم نظير ديگ رستم ، بكرترين منطقه زيستگاهي حيات وحش كشور و اصليترين زيستگاه يوزپلنگ آسيايي در منطقه حفاظت شده نايبند ، جاذبه هاي طبيعي و بكر منطقه آب گرم و سرد ، و نمونه هاي فراوان ديگر كه هر گردشگر مشتاقي را به وجد و شعف مي آورد و توجه و سرمايه گذاري  فقط در همين زمينه مستعد  مي تواند چهره منطقه بويژه اقتصاد محلي را متحول سازد . كه البته پرداختن به اين موضوع خود نيازمند بحثهاي مفصل است كه انشاءالله اگر عمري وتوفيقي باشد در آينده بيشتر به آن خواهيم پرداخت .

_ و اما پديده عظيم و درخور توجه ديگر ، وجود يكي از بزرگترين منابع و ذخاير ذغالسنگ در كشور و حتي در خاورميانه ، يعني معادن ذغالسنگ پروده در محدوده بخش ديهوك كه به جاي شادماني معمولا آه از نهاد مردم منطقه برمي آورد ، چرا كه عليرغم سود سرشاري كه از اين ثروت عظيم خدادادي به بسياري مناطق ديگر كشور سرازير مي شود ، خود مردم منطقه كمترين بهره را از آن دارند ، و با وجود اينكه گردش بسياري چرخهاي اقتصادي در نقاط مختلف كشور همچون صنايع فولاد و ذوب آهن و نيروگاههاي حرارتي به بركت اين منبع عظيم نهفته در دل صحراي ديهوك استوار است ، و ليكن بهره اي كه مردم ديهوك از آن مي برند ، زحمت جانكاه و طاقت فرساي كار در اعماق چندصدمتري معادن است با تمامي دشواريها و خطراتي كه بهمراه دارد ، البته آنهم اگر باشد ؟! و اگر فرصتي به ديهوكيها برسد ؟!

نبودن امكانات مناسب بويژه عدم وجود مراكز كار و اشتغال در ديهوك عواقب بسياري به دنبال داشته كه مهاجرت گسترده اهالي بويژه جوانان ، فقط يكي از تبعات آن بوده است . شواهد تاسف برانگيزي گوياي اين واقعيت است كه تنها در چند سال اخير قريب به پنجاه خانوار عمدتا از جوانان ديهوك در جستجوي كار براي امرار معاش و گذران زندگي فقط در شهر اردكان يزد ساكن شده اند ؟! آيا تاسف برانگيز نيست ؟! حال خيل عظيم مهاجران به ساير شهرها و ديگر نقاط كشور بماند . و در شرايطي كه صنايع وابسته زيادي به صنعت ذغالسنگ وجود دارد كه با احداث يكي ازآن مي تواند بسياري از اين مشكلات حل شود ، علي الخصوص كه موقعيت ديهوك چه از نظر آب و هوايي و چه از نظر قرار گيري در مسير شاهراههاي اصلي و دسترسي به نقاط مختلف كشور موقعيت ويژه و منحصر بفردي است ؛ چرا نبايد يكي از اين صنايع و كارخانجات وابسته به آن در خود منطقه احداث گردد تا علاوه بر برخورداري از نيروي كار بومي ، بسياري از مشكلات منطقه بويژه مشكل كار و اشتغال جوانان مرتفع گردد .

معمولا مي بايست درصدي از سهم سودآوري معادن در هر منطقه صرف عمران و آباداني و امور زيربنايي در خود آن منطقه شود ؛ چرا عليرغم وجود راهكارهاي توجيهي و قانوني  ، در تمامي اين سالها منطقه ديهوك هيچ سهمي از سودهاي كلان معادن عظيم ذغالسنگ نداشته است ؟!

سوالات و چراهاي بسيار ديگري هست كه انشاءالله در بحثهاي آينده به آن خواهيم پرداخت ؛ وليكن دوستي به مزاح و شايد هم جدي مي گفت دليل اينهمه بي توجهي و بي مهري و محروميت ناشي از اين غفلت اينستكه منطقه ديهوك تا كنون هيچ مسئول يا صاحب منصب و به اصطلاح عاميانه هيچ پارتي در رده هاي بالاي دولتي و حكومتي نداشته است ، كه اگر چه اينهم خود مي تواند دليلي باشد ، وليكن  بهيچوجه از رسالت و تعهد و مسئوليت مسئولين امر نمي كاهد ، چرا كه همانگونه كه ابتدائا به آن اشاره نموديم ، آنهم در مملكتي كه پرچمدار بيرق عدالت علوي است، اين عذرها و بهانه ها پذيرفتني نخواهد بود .

اگر چه سعي خواهيم نمود اين نوشته مختصر سرآغازي باشد براي بيان دردهاي نهفته و حرفهاي نگفته در دل مردم شريفي در منطقه محروم ديهوك كه به كمترينها قناعت مي كنند ، وليكن اميدواريم سرآغازي باشد براي توجه بيشتر تمامي مسئوليني كه جايگاه و توانايي برداشتن سنگي از سر راه مردم دارند تا با آرمان قرار دادن جلب رضايت خداوندي ، مردم را اندكي از آنچه استحقاق دارند بهره مند سازند ، چرا كه اين مردم شريف و نجيب رنج ديده و زجركشيده شايسته هرگونه خدمتي مي باشند .

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا