دکتر رضا مرادی غیاث‌آبادی:در روزهای گذشته موضوع حذف چند صفر از یکای پول رسمی کشور و تغییر نام یکای پول دوباره به میان آمده است.
هم اکنون نظر سنجی درباره نام نوین واحد پول ملی ایران در سایت بانک مرکزی در جریان است.

نام ریال برای واحد پول رسمی کشور از واژه پرتغالی/ اسپانیایی رئال (Real) گرفته شده است. این نام که یکبار در زمان محمدشاه قاجار و بار دیگر در سال ۱۳۰۸ و در زمان رضاشاه بجای «قران» یکای پول رسمی کشور شد، واژه‌ای بود که استعمارگران اسپانیایی و پرتغالی در میان مستعمرات خود رواج داده بودند و در زمان نفوذ و حضور پرتغالیان در خلیج فارس، در منطقه خاورمیانه رایج گردیده بود. این نام هم‌اکنون واحد پول رسمی کشور ایران و چندین کشور دیگر همچون عربستان سعودی، عمان، قطر، یمن و برزیل است.

برای تغییر نام یکای پول کشور، شایسته است که نام پول رسمی کشور دارای خاستگاه زبانی و تاریخیِ ملی باشد و گزینش نامی ناایرانی یا نامی تازه و نوآورانه در شأن جایگاه تاریخی و سابقه درخشان آن نیست. چرا که ایران از نخستین کشورهای دارای پول، و نخستین کشور پدیدآورنده پول سراسری در جهان باستان بوده و نیاز است تا نام پول با رویکرد به این پیشینه تاریخیِ سزاوار برگزیده شود. سکه‌های طلا و نقره‌ای که با ۲۷۰۰ سال پیشینه در تپه نوشیجان ملایر پیدا شده و هر کدام وزن و شناسه خاصی داشته‌اند، نمونه‌هایی از این نخستین پول‌ها و سکه‌های جهان هستند.

دریک
دریک نام کهن‌ترین سکه شناخته‌شده ایرانی، یکی از کهن‌ترین پول‌های جهان و نخستین پول سراسری و بین‌کشوری در تاریخ بشری است. این پول به دستور داریوش بزرگ هخامنشی در سراسر سرزمین‌های زیر فرمان شاهنشاهی هخامنشی رواج یافت و تا پایان عصر هخامنشی در سرزمین‌هایی از آسیای میانه و هند تا اتیوپی و یونان رایج بود. این سکهٔ طلا ۴/۸ گرم وزن داشت و نمونه‌های آن از ایران تا یونان به دست آمده و در موزه‌های گوناگون جهان (از جمله موزه سکه بانک سپه، موزه ارمیتاژ و موزه متروپولیتن) نگهداری می‌شود. ضرب این سکه را از نوآوری‌های داریوش یکم هخامنشی برشمرده‌اند، ولی برخی باور دارند که دریک پیش از زمان او هم ضرب می‌شده‌است. بر پایه تاریخ ضرب شماره از سکه های یافت شده، آنچه مسلم دریک از ۵۱۴ پیش از میلاد (۲۵۲۵ سال پیش) باشد.

عیار سکه‌های دریک بسیار بالا بود و با آزمایش روی نمونه‌های به دست آمده روشن شده‌است که فلزش تنها ٪۳ آلیاژ می‌داشته‌است. این نابی بالا مایه روامَندی این سکه در سراسر سرزمین‌های متمدن آن روزگار شد و همواره سکه‌های طلای هخامنشی سخت معتبر بودند. کیفیت سکه‌های زر در سراسر دوران هخامنشی ثابت ماند. این درجه خلوص بالا، دقت و وسواس فراوان در تعیین وزن آن و نظارت دقیق بر ضرب دریک، آنرا به واحد پولی معتبر و بین المللی تبدیل کرده بود به گونه‌ای که بازرگانان کشورهای گوناگون، ترجیح می‌دادند در داد و ستدهای خود، دریک را بکار بندند.

ریشه شناسی نام دریک
دریک را داریک هم گفته‌اند، اما آوایش درست آن دَریک است. بنابر نظریه ارنست هرتسفلد، دریک از نام داریوش گرفته شده است. اما بیشتر پژوهشگران و زبانشناسان بر این باور هستند که دریک از واژه ذَریگ یا زریگ در زبان پارسی باستان به معنی زرین (صفت نسبی از ستاک «دَرَنیه» ( در اوستایی «زَرَنیه») به معنی زر) گرفته شده است.
برخی دیگر از پژوهشگران نیز بر این باور هستند که واژه «دَری» شکل امروزی‌شدهٔ واژهٔ «دَریک» است. چرا که پسوند و آوای پایانیِ ـَک/ ـَگ در زبان‌های کهن‌تر تبدیل به ـَه یا ـی در زبان فارسی شده و یا یکسره از میان رفته شده است (همچون «پارسیک» که تبدیل به «پارسی» شده است). واژه «دَری» از دو پاره «دْ» و «اَری» ساخته شده که بخش نخستینِ آن، حرف معرفه متداول در بسیاری از زبان‌های هند-اروپایی، و بخش دوم آن به مفهوم «آریایی/ ایرانی» است. حرف معرفه «دْ» هنوز نیز در زبان پشتو (که یکی از زبان‌های خانواده زبان‌های ایرانی است) زنده مانده و برای مثال نام کشور را به شکل «د افغانستان» تلفظ می‌کنند. این حرف با حرف معرفه The در زبان انگلیسی خاستگاهی مشترک دارد.
در مجموع به نظر می‌رسد که واژه «دریک» معادل با «دری» و به معنای «آریایی/ ایرانی» بوده باشد. این نام (چه با همین معنا و چه با معناهای سکه زرین یا سکه داریوشی) نام شایسته‌ای است که ضمن برخوردار بودن از ریشه لغویِ ایرانی و نیز پیشینهٔ کاربرد بسیار گسترده به عنوان واحد پول، می‌تواند نام مناسب و درخوری برای واحد پول کشور باشد.


باشد که با گزینش نام دریک برای واحد پول رسمی کشور، دوباره آن شکوه و اعتبار پیشین به یکای پول ملی ایران بازگردد و مایه سرافرازی ایرانیان باشد.


اگر شما نیز با گزینش نام "دَریک" برای واحد پولی ملی موافق هستید، در تارنمای بانک مرکزی ایران، به گزینش نام دریک رای دهید.


یزدفردا

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا